‘Wat maakt dat muziek raakt?’

Jorien Quirijnen heeft zelf geen muzikale achtergrond en voedt toch drie kinderen op die muzikaal excelleren. Hoe doet ze dat?

Door Jolien Wilmar

Aan drie kanten laten grote ramen veel licht binnen. Op tafel een kaars en een grote pot thee. Ik zit in een stoel met een schapenvacht wanneer Jorien vertelt dat hun kinderen zijn uitgevlogen om elders hun muzikale pad te volgen.

Richting kiezen
“In theorie mocht ik van mijn ouders elke opleiding kiezen die ik wilde, maar toen ik neigde naar de kunstacademie, was de onuitgesproken tegenzin van mijn ouders voelbaar, waardoor ik niet meer durfde en koos voor de lerarenopleiding Frans. Mijn medestudenten kwamen keurig, vormelijk en saai over. Een eindje verderop zat een stel studenten die gezelligheid en avontuur uitstraalden. Ik maakte contact en ontdekte dat zij Spaans studeerden. Binnen een half uur ben ik van studierichting veranderd en zo kwam ik terecht in een zonnige cultuur en een swingend studentenhuis van de Antilliaanse ambassade in Utrecht. De kachel voortdurend op 27 graden en het rook altijd naar frituur.

Na een verhuizing leerde ik mijn levensgezel Frans Quirijnen kennen en acht maanden later was ik zwanger. Hormonale veranderingen brachten angsten en paniek, ik durfde de straat niet meer op. Met dat onze zoon Jorn geboren werd, verlieten de angsten met het vruchtwater mijn lijf. Het was nota bene Bevrijdingsdag. Kort daarop verhuisden we van Nieuwegein naar de Bevrijdingslaan in Warnsveld.

Zwanger van ons tweede kind Jeltje, viel mijn oog op een aankondiging van Beethoven’s Pastorale. Het zei me niets maar het was een levens veranderende ervaring, ik vond het zo mooi, dat we vaker concerten zijn gaan bezoeken. Ik kocht klassieke cd’s bij de kringloop en Kruidvat, niveau babytingels. Een dvd met Mozart’s  Toverfluit werd door de kinderen letterlijk grijs gedraaid.”

‘Wilt u mij vioolles geven?’
“Jeltje was zes toen ze tijdens een festival in Zutphen een violiste zag spelen. Ze ontdekte dat die vrouw op de Breegraven woonde, trok haar rode hakschoentjes en prinsessenjurk aan en trippelde naar haar huis. Ze belde aan en vroeg: “Wilt u mij vioolles geven?”

Jorn sleepte een gratis piano van Marktplaats en zo deed de muziek definitief zijn intrede in ons gezin.

Vanaf dag één speelde Jeltje loepzuiver. Pas toen een man tijdens een Koninginnedag Jeltje zag vioolspelen en zei dat ze echt talent had, begonnen we te zien dat het haar inderdaad natuurlijk afging. Zelf heb ik het als kind gemist om bekrachtigd te worden, en dit was de impuls voor een zoek- en ontdekkingstocht naar wegen om de muzikaliteit van onze kinderen tot expressie te brengen, zonder dat het de discipline-dwang kreeg die je zo vaak ziet bij talentontwikkeling. Ik vroeg me vaak af: wat maakt dat muziek raakt? Brengt een eenzijdige gerichtheid op veel oefenen wel de diepte aan, waarmee je kunt beroeren?

Tegen het eind van de basisschool wilde Jeltje stoppen. Haar klassenleerkracht adviseerde een pauze van vier maanden om haar daarna drie maanden bij een andere docent te laten spelen. Dat was een gouden greep. Zo bewogen we met Jeltje mee en kreeg zij de tijd om weer te verlangen.

Ze hield niet van studeren en als ze na vijf minuten haar viool alweer in de kist stopte, hielpen de millennia-oude woorden van Plato mij om vermaningen binnen te houden. Deze woorden gaven mij inzicht dat muzikale ontwikkeling meer is dan ambachtelijke scholing en discipline.”

Muziek is een mentaliteit, zij geeft een ziel aan de wereld en vleugels aan de geest, kracht aan de verbeelding, charme aan de droefheid, vreugde en leven aan alles op aarde. Zij ligt aan de oorsprong, is deel van alles wat: goed, waar en schoon is.

“Toen Jorn 12 jaar was en Jeltje 10, wonnen ze samen met Marcel Kouwenhoven de samenspeelprijs bij het Prinses Christina Concours. Even later deden ze mee aan het Concertgebouw Concours in Amsterdam. Zat Jorn daar achter die enorme Steinway vleugel.

De voortdurende ontdekkingstocht deed ons ongemerkt met meesterlijke docenten in aanraking komen. Er volgden avonturen in binnen- en buitenland en overal fladderde ons derde kind Norea om alles heen. Zij speelde ook viool, maar door leerproblemen kreeg ze het notenbeeld lastig eigengemaakt. Toen ze overstapte naar de altviool won ze driekwart jaar later een eerste prijs bij het Prinses Christina Concours. We waren echt verrast. Bij haar waren we vooral gewend dat er van alles niet lukte.

Norea zat op de mavo en met een mavo-diploma kun je niet naar het conservatorium. De mogelijkheid deed zich voor om op een Belgisch muziekinternaat te gaan wonen, leren en musiceren. Dat was best een ding: in twee jaar tijd alle drie de kinderen het huis uit. We draaiden alle dubbeltjes om, om het collegegeld, instrument, reisgeld en dergelijken te verzamelen. En we vroegen ons af: komt ze niet op een school met eenzijdig begaafde kinderen? Norea vindt daar inderdaad geen vrienden om mee in bomen te klimmen. Die heeft ze hier gelukkig wel. Tegenover de sociale eenzijdigheid staat de rijkdom van de muziek en een zeer stimulerende leeromgeving.

Gaandeweg werd het mijn werk om musici een podium te bieden. Ik verzeilde in de organisatie van concoursen, concerten en studieweken, waarvoor ik locaties regelde, docenten bijeenbracht, maaltijden verzorgde en fondsen wierf. Tot zeven jaar geleden opnieuw paniekaanvallen mij van mijn stuk brachten. Het legde letterlijk alles lam. Pas toen ik verdriet en kwetsbaarheid kon accepteren als horend bij mij en me er niet meer voor schaamde, kon ik het sterfelijk zijn, met vallen en opstaan toelaten. Veel muziek en de woorden van de violist Ivry Gitlitz zijn daarbij vitaliserend en inspirerend ineen: “Iedere noot moet gespeeld worden alsof hij geboren wordt, leeft en sterft.”