Hof van Heeckeren: De schelpenpoort

Zutphen - Aan het hek hangt een hangslot. De zeventiende-eeuwse schelpenpoort aan het 's-Gravenhof met meer dan 10.000 schelpen is nu nog gesloten. Volgend jaar is het de nieuwe entree van de musea Zutphen en de toegang naar de binnentuin van het complex.

Bijzonder aan de schelpenkoepel, of eigenlijk schelpengrot is de uniciteit. Dergelijke met schelpen gedecoreerde koepels zijn maar op enkele plekken in Nederland te vinden. Tuinhistorisch bureau SB4 ziet de koepel dan ook als 'het decoratieve hoogtepunt van de tuin'. De binnenzijde is versierd met 'een zeldzaam schelpenmozaïek en puttofiguurtjes. Deze decoratie met schelpen lijkt een typisch onderdeel van de 17e-eeuwse Hollands Classicistische tuin, aan het eind van de 17e eeuw.' De koepel is ontworpen in 1697 door de Zweedse architect J. Horleman in opdracht van Walraven van Heeckeren van Nettelhorst. PR-adviseur Raymond Timmer Arends: "Met de bouw van de schelpenkoepel werd de tuin naar de toenmalige modetrend aangepast. Daarnaast verrezen in de tuin ook water- en rotspartijen."

Paradijselijke schepping
Vanwaar toch die schelpen? "Exotische schelpen waren kostbaar en daardoor voorbehouden aan de adel en de gegoede burgerij." Volgens SB4 had het ook 'een representatief effect, doordat passanten zicht hadden op het indrukwekkende, glimmende interieur van de koepel.' Tevens waren schelpen 'een afspiegeling van de goddelijke perfectie, systematiek en harmonie in de natuur. Het staat daarmee symbool voor de paradijselijke schepping, zoals de tuin in het algemeen symbool stond voor het paradijs.'

Arends: "In de 19e eeuw werd de schelpenkoepel geheel gepleisterd, maar bij restauratie in 1966 in de oorspronkelijke architectuur hersteld. De schelpenkoepel is recent gerestaureerd en voor de opening van de musea wordt de koepel schoongemaakt en voorzien van een subtiel hekwerk en verlichting."