Stedelijk Museum Zutphen hunkert naar bezoekers

ZUTPHEN - Tiana Wilhelm is sinds twaalf jaar de gedreven directeur van de Musea Zutphen, het Stedelijk Museum Zutphen en Museum Henriette Polak, een baan waarin ze voortdurend vooruitkijkt. Zo denkt ze nu al na over een tentoonstelling in het jaar 2025. Werklust, visie en een vooruitziende blik zijn allemaal kwaliteiten die een directeur nodig heeft, maar vooruitzien heeft de afgelopen maanden een andere betekenis gekregen.

Door Merel Hubatka

In een tijd waarin een virus onze samenleving platlegde vielen de mooiste plannen in het water. Zo ook voor het museum. De prachtige tentoonstelling ‘Koele Wateren’ met topstukken uit het Rijksmuseum was amper twee weken open toen Tiana tijdens een expertmeeting in het Mauritshuis met museale collega’s het bericht kreeg dat er een persconferentie was geweest over de gevolgen van het corona-virus en dat alle musea per direct moesten sluiten.

"Natuurlijk sloeg dat nieuws in als een bom. Iedereen begon meteen druk te telefoneren", vertelt Tiana. Ze had uiteindelijk ook wel gehoopt op wat rust door de gedwongen sluiting zoals ze dat bij anderen waarnam, maar in werkelijkheid was het een onrustige tijd.
"Er moet ontzettend veel worden geregeld op zo’n moment. De brede achterban moet worden geïnformeerd, er was en is veel overleg met het bestuur, de Museumvereniging en subsidiegevers zoals de gemeente. Daarna begon het zoeken naar alternatieven en creatieve oplossingen met daarbij steeds de financiële consequenties in het achterhoofd waar je als directeur de verantwoordelijkheid over hebt. Gelukkig was het zo’n prachtig voorjaar", verzucht ze. "In een natte herfst was alles deprimerender geweest."

Puzzelen
"Met de uiteindelijke datum van heropening op 1 juni konden we uit de voeten", vertelt Tiana. "Dat werd een duidelijk punt om naartoe te werken. Daarna werd het puzzelen om te kunnen voldoen aan de regels. Als bezoekers tien vierkante meter tot hun beschikking moeten hebben, betekent dat niet dat het grote aantal vierkante meters dat we hebben door tien gedeeld kan worden. Er zijn knooppunten, trapportalen en grote ruimtes die doorlopen in kleinere ruimtes. We werken nu met time-slots van anderhalf uur, in zo'n periode mogen er dertig mensen aanwezig zijn in het museum. Er is geen reden om te haasten, bezoekers kunnen geheel op hun gemak van ons aanbod genieten."

Vorige week was het dan eindelijk zover, het museum mocht weer open. "We waren ontzettend blij", aldus Tiana. "De exposities ‘Koele Wateren’ en ‘Carasso & Fabre, beeldenmakers van Sonsbeek’, hadden de klappers moeten zijn qua bezoekersaantallen deze zomer, maar de Internationale beeldententoonstelling Sonsbeek is naar volgend jaar verplaatst en wij verhuizen mee. ‘Koele Wateren’ heeft in de eerste twee weken tot zeshonderd bezoekers op één dag getrokken. Het is natuurlijk eeuwig zonde dat de werken daarna maanden in het donker hingen. Met de voorzichtige bezoekersaantallen van nu blijven we erg afhankelijk van subsidies en noodmaatregelen. Potentiële bezoekers kijken nog de kat uit de boom."

Desondanks houdt Tiana goede moed: "Als we maar weer boven de honderd bezoekers per dag komen, dan kunnen we voort. Een nadeel is dat het gebruik van het openbaar vervoer nog afgeraden wordt voor niet noodzakelijke reizen. Onze bezoekers kwamen vaak met de trein. Daarom zijn we nu meer dan ooit afhankelijk van gasten uit Zutphen zelf. Iedereen kent het dat je tijdens een dagje uit of op vakantie graag naar het museum gaat, terwijl je het museum in je eigen stad nog nooit van binnen hebt gezien. Je wil wel, maar ach, dat komt wel een keertje. Het zou mooi zijn als dat ‘keertje’ nu was."

Nieuwe exposities
Onderzoek naar de verwachtingen voor theater- en museumbezoek stemt hoopvol, met name museumbezoekers denken nog frequenter te gaan dan voor de intelligente lockdown. "Laat ze dat vooral doen", zegt Tiana. "De expositie ‘Koele Wateren’ hang er nog tot en met 21 juni aanstaande. Dan wordt deze op 11 juli opgevolgd door de fototentoonstelling ‘Freckles and more’ van Judith Minks. Deze fotografe maakte meer dan honderd portretten van mensen met sproeten, zij toont de schoonheid in de willekeurige verdeling van de pigmentvlekjes over de gezichten. Museum Henriette Polak maakte er een keuze uit. Naast de sproeten zullen er werken te zien zijn uit de series ‘Moments in Time’, bijna perfect geënsceneerde foto’s die een wonderlijke combinatie vormen van intimiteit en afstandelijkheid. In ’Hotel Rooms’ portretteert ze het fascinerende niemandsland dat een hotelkamer vaak is."

"Op 18 juli start ‘Verhalen van Vrijheid’, een tentoonstelling in het kader van vijfenzeventig jaar vrijheid. Wij zijn daarvoor een samenwerking aangegaan met Buddy to Buddy. We willen de ogen niet sluiten voor de vele mensen die alleen nog maar van vrijheid kunnen dromen. De andere kant van de medaille, zogezegd. We hopen dat mensen meer gaan beseffen hoe het is om beperkt te worden in je vrijheid. De afgelopen maanden hebben we allemaal met vrijheidsbeperking te maken gekregen, maar dat is een milde, luxe variant. Met wat gezond verstand kunnen we alsnog gaan en staan waar we willen. Dat geldt niet voor iedereen. Zo kwamen we via Buddy to Buddy in contact met Farzad Ariannejad, een topfotograaf uit Iran. Hij won gouden en bronzen prijzen over de hele wereld, maar was vanwege zijn foto’s zijn leven niet zeker. Nu verblijft hij in het AZC in Zutphen en zijn we zeer vereerd dat we een aantal van zijn prachtige foto’s mogen tonen."

Kortom, Tiana Wilhelm durft met het museum weer vooruit te kijken en mooie plannen te maken. Als u dat nou ook doet en online een kaartje boekt om er binnenkort heen te gaan, dan kunnen we nog lang genieten van deze inspirerende ontmoetingsplaats in Zutphen.