Column Paul Bombeld - Een onbegrijpelijk kunstwerk

Een onbegrijpelijk kunstwerk

De telefoon gaat. 'Goedemiddag mijnheer Bombeld, hoe gaat het met u?' Ah. Ik herken de stem onmiddellijk, dit mijnheer Abbink, mijn grote vriend. Meer dan 15 jaar was hij vaste klant in onze boekhandel, een zeer belezen man en hoogst intelligent. We voeren altijd zeer boeiende gesprekken. 'Mijnheer Bombeld, ziet u kans om hier snel naar toe te komen? Want ik heb iets foeilelijks gezien en daarover wil ik graag uw mening horen.'

Het klinkt ernstig, dus de volgende dag meld ik mij al bij zijn bungalow op het terrein van GGNet. De ontvangst is zoals altijd hartelijk en na een kop koffie gaan we te voet op pad. De bestemming is de begraafplaats die we bereiken via een binnendoor paadje. En daar staat een kunstwerk op een stevige houten sokkel met daarop een transparant plaatje met de tekst 'ter herinnering aan alle psychiatrische patiënten die hier in de tweede wereldoorlog omkwamen'. Het kunstwerk laat zich omschrijven als een liggende granieten steen met gladde openingen. Mijnheer Abbink spreekt zijn afschuw uit over zoveel lelijkheid.

Tja, nu ben ik zelf ook niet zo'n kunstkenner, dus meer dan meekijken naar het beeld kan ik dan ook niet doen. We lezen samen nog eens de tekst op het plaatje en kijken opnieuw naar het kunstwerk. Beiden zien we er niets in. Maar dan zie ik de naam van de kunstenaar, Hein Smeerdijk, en die ken ik toevallig. 'Luister mijnheer Abbink, misschien begrijpen wij het kunstwerk niet. Ik stel daarom voor dat ik contact opneem met de kunstenaar met de vraag of hij even langs wil komen om het verhaal achter het kunstwerk toe te lichten.' 'Wat mijnheer Bombeld, kunt u dat regelen? Dat zou geweldig zijn.'

Een paar weken later lopen we samen opnieuw naar de begraafplaats. Op het bankje zit Hein Smeerdijk al op ons te wachten. Mijnheer Abbink laat onomwonden weten dat hij deze creatie foeilelijk vindt. Hein is niet gepikeerd, hij vindt het zelfs prachtig dat hij de kans krijgt zijn creatie aan twee geïnteresseerden toe te lichten. Hij vertelt wat hij probeert uit te beelden met de schil, de verbindingsstukken en de kern. En terloops krijgen we er nog een stukje van zijn levensverhaal bij. Wij luisteren geïnteresseerd. Het is duidelijk dat we niet naar zomaar een stuk steen zitten te kijken, maar dat hier toch wel een duidelijke gedachte achter zit. En hij laat geruststellend weten dat niet iedereen ieder kunstwerk mooi hoeft te vinden.
Na deze prachtige toelichting lopen we terug naar de bungalow. 'Een goed verhaal', meldt mijnheer Abbink onderweg, 'maar dat neemt niet weg dat ik het nog steeds een foeilelijk kunstwerk vind.' Tja, eerlijk is die vriend van mij wel.