Ode aan de paardenkastanjeboom op de IJsselkade

Vaarwel oude vriend

Lieve paardenkastanjeboom, u staat al meer dan honderd jaar sterk en standvastig op de gemetselde oever van Zutphen. Met uw dikke, grijze stam en stevige takken, weelderig bedekt met levendig groen, biedt u de wereld een indrukwekkend toonbeeld van witte, kaarsachtige bloemen.
In vergelijking met een appel of peer lijkt uw grappig uitziende, stekelige, groene fruit eerder afkomstig van een verre planeet dan van hier op aarde. Kastanje-humor misschien, want in uw buitenaardse golfballen heeft u grote, bruine zaden gecultiveerd. Zo glanzend mooi en glad dat iedereen ze herkent en dat voorbijgangers, ongeacht hun leeftijd, zich verleid voelen om ze mee te nemen.
Gedurende uw leven bent u getuige geweest van gebeurtenissen die de meesten van ons alleen kennen uit geschiedenisboeken. De grote brand van de Wijnhuistoren in 1920, de bombardementen op de stad in WO II en de afschuwelijke executie van tien dappere verzetsmensen door de beruchte Duitser Heinemann, daar op de kade.
U zag de brug twee keer opgeblazen worden. Eerst door het Nederlandse leger in 1940 en later in 1945 door het terugtrekkende Duitse leger. Om haar vervolgens herbouwd zien worden door hardwerkende mannen in de nasleep van de oorlog. Tegenwoordig rijden er dagelijks duizenden auto's overheen. De vervuiling die hierdoor ontstaat, helpt u bestrijden.Als toeschouwer van de modernisering zag u hoe stoomtrams werden vervangen door bussen, en hoe vintage roadsters veranderden in auto's met ingebouwde gps en achterwaartse parkeersensoren.
U hebt ook de lichtzinnige aard van menselijke mode waargenomen. Van flanerende vrouwen in gezondheidscorsetten met hun zijden parasols, tot vrouwen in strakke leggings en mouwloze urban tops. Mannen in maatpak met hoge hoed en wandelstok dragen uiteindelijk honkbalpetten en baggy cargobroeken en inmiddels skinny enkeljeans.De mens probeert voortdurend zijn imago te herdefiniëren middels een facade van make-up,sieraden en trends. Toch hoeven ze alleen maar naar u te kijken om te begrijpen dat ware schoonheid een natuurlijke staat is.
Vanaf uw vaste plek op de kade heeft u meer generaties koninklijke hoogheden voorbij zien trekken dan elke andere Zutphenaar. Koningin Wilhelmina die het kruis kwam bezoeken dat ter nagedachtenis aan de geëxecuteerden was geplaatst, vlak na de bevrijding. Koningin Beatrix die een keer met ons Koninginnedag kwam vieren. Zelfs koning Willem-Alexander is langs geweest.
En door dit alles heeft u ons jaar op jaar geëerd met een geweldige bloei. Heeft u schaduw geboden op warme dagen aan luierende stadsgenoten, aan verhalenjagers op boekenmarkten en aan lichtvoetige zomermuzikanten. Een ontelbaar aantal gesprekken heeft u opgevangen, er is waarschijnlijk niets wat u nog niet hebt gehoord.Met uw takken vormt u een vertrouwde omhelzing voor vogels om hun nest in te bouwen en leent u zich als rustplaats voor de vreemdeling op doorreis. Met uw robuuste, schilferige schors bent u thuis voor een veelvoud aan insecten en met uw bloesem voorziet u bijen van hun stuifmeel. Via uw bladeren schenkt u schone lucht aan ons allemaal.
Een vriend verrijkt het leven, dat heeft u gedaan voor de inwoners van deze stad.
U bent oud, had veel ouder kunnen worden, maar bent ziek. De houthakker is aantocht. Een betreurenswaardig lot. Op uw plek komt straks een andere boom, maar in ons hart blijft u sterk en standvastig, voor altijd mooi in bloei. Vaarwel oude vriend.

Lindsey Stone
Zutphen