Platform dat Arabische cultuur en muziek een podium geeft.

Zutphen/Lochem - Impresario Crispijn Oomes maakte twee jaar geleden kennis met ud-speler en muziekdocent Mouafak Al Jamal. Al Jamal was vanuit Syrië naar Nederland gekomen, maar zonder zijn snaarinstrument. Medewerkers van de Muzehof schaften een ud aan voor Mouafak met de opbrengst van een benefietconcert en wisten hem totaal te verrassen met het prachtige instrument. Nu spelen Crispijn en Mouafak samen met andere muzikanten (waaronder ook de Zutphense Frank van Veldhoven) in een band, Orchestra Al Jamal. Maar ze doen nog veel meer.

Door Meike Wesselink

"Ik richtte Netwerk Migranten Muzikanten op om niet-Nederlandse muzikanten aan werk te helpen", legt Crispijn Oomes uit. Oomes houdt zich al lang bezig met het programmeren van wereldmuziek, maar raakte een paar jaar geleden ook geïntrigeerd door Arabische muziek. "Om vluchtelingen te helpen om elkaar te vinden, maar ook de weg naar het podium, heb ik het netwerk opgezet. Daar zijn al verschillende concerten uitgerold. Ik heb bijvoorbeeld ook bemiddeld bij VPRO-programma Vrije Geluiden om twee Syrische zussen te laten optreden. Die meiden timmeren nu flink aan de weg. Het is geweldig om vluchtelingen verder te helpen met hun muziek, maar waar we wel steeds tegenaan lopen bij AZC's is dat mensen woningen toegewezen krijgen, soms helemaal aan de andere kant van het land en dan dus weer verdwijnen. Moeilijk dus om een band op te richten." Zelf hebben Crispijn en Mouafak een fantastische Syrische zangeres gevonden, maar zij verhuist waarschijnlijk binnenkort naar Rotterdam.

Samen met Graafschap Bibliotheken, de Muzehof, stichting Kompassie en Cultureel Café Lochem richtte Crispijn Lochem-Zutphen Wereldwijd op, een platform dat Arabische cultuur en muziek een podium geeft. Begin dit jaar is daar een tweetal lezingen uit voortgekomen. Op 12 maart start een cursus Introductie in de Arabische muziek. "We hebben dat al eens eerder in Deventer gedaan en dat pakte erg goed uit. De cursus gaat in op de verschillende soorten Arabische muziek, op de poëtische teksten, de verschillende toonladders, ritmes instrumenten en improvisaties. Naast theorie is er volop ruimte voor livemuziek. Mouafak is één van de vier gastdocenten die les geven tijdens de workshops."

Oomes hield zich als violist al bezig met Klezmer en Turkse muziek. Voor hem was de stap naar Arabische muziek daarom niet een hele grote. "Maar er zijn veel verschillen tussen Westerse- en Oosterse muziek", legt hij uit. Westerse muziek is vaak meerstemmig en harmonieus, Arabische muziek is éénstemmig en heeft geen harmonie. Je denkt misschien dat het heel saai is, maar er wordt juist veel geïmproviseerd en versierd aan de muziek. Die improvisatie is wel een van de belangrijkste kenmerken van Arabische muziek. Waar wij dat eigenlijk alleen in de jazz tegenkomen, wordt er in Arabische muziek volop geïmproviseerd, ook in zang. Nog een verschil zit hem in de toonladders. Waar bij ons eigenlijk alleen majeur en mineurladders bestaan, kent de Arabische muziek er wel 94. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van kwarttonen, die wij in de Westerse muziek niet kennen. Daarom wordt er wel eens gedacht dat de muziek vals klinkt, maar dat is niet het geval." Mouafak pakt meteen zijn ud om een paar verschillende toonladders (makans) te laten horen; zo is er één voor de ochtend, voor de middag én voor de avond. "Syrische muziek kent nog véél meer toonladders", laat de van oorsprong Palestijn weten. Als jong kind vluchtte hij met zijn ouders van Palestina naar Syrië. Een paar jaar geleden moest Mouafak opnieuw vluchten. Hij is herenigd met zijn gezin en is blij om in Zutphen te wonen. "Voor de muziek zou het handiger zijn om in het westen te wonen, maar voor mijn gezin is het fijn."

Zutphen & Lochem Wereldwijd heeft nog een tweetal concerten op de agenda staan: Op 10 maart treedt de Iraanse groep Trio Nawa op in het Stadhuus in Lochem. Op 14 april treedt Trio Qasyoun op, een Syrisch ensemble met de twee zussen van Vrije Geluiden.

Kijk voor meer informatie over de workshops en de concerten op onderstaande site.

www.wereldmuziek.nl