Lees Mei: De jongste draagt als laatste voor

ZUTPHEN - “Een nieuwe lente en een nieuw geluid.” Beroemde beginregel van een gedicht uit 1889. Maar wat is eigenlijk de tweede regel, en wat gebeurt er allemaal in dit lyrisch epos, hoe eindigt het, 4.380 versregels verder? Sinds 2018 wordt Mei van Herman Gorter jaarlijks op Hemelvaartsmiddag in zijn geheel voorgedragen in de tuin van Dat Bolwerck in Zutphen.

Door Sander Grootendorst

Ook in de coronajaren is het doorgegaan, met minder voorlezers. Afgelopen donderdag waren het er weer ouderwets exact honderd. Iedereen nam één A4 voor haar of zijn rekening en maakte daarna achter het katheder plaats voor de volgende. Dichter Victor Vroomkoning (84) las de beginregel, gevolgd door: “Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit, /Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht,/ In een oud stadje aan de watergracht.” En je voelt – al was Gorter Noord-Hollander –: dat stadje zou Zutphen kunnen zijn. Gefluit klonk er volop, een merel begeleidde vrijwel onophoudelijk de voordrachten. Tegen de oude stadsmuur – het decor – bloeide de passiebloem, toepasselijk bij dit gedicht vol passie. 

De vele verschillende stemmen droegen Mei, sommige luid, andere zachter, sommige bijna zingend, de meeste op voorleestoon. In de kern is het een dramatisch gedicht, je zou er een opera van kunnen maken, zei dichter en recensent Ad Zuiderent, een van de voorlezers. Publiek druppelde de hele tijd de tuin in en er weer uit, en velen bleven urenlang zitten, om alleen in de korte pauzes de benen te strekken. Ieder beleefde de middag op zijn of haar eigen manier: meelezend in het meegebrachte boek, of schijnbaar wegdromend op de rijke woordenschat, alsof ze naar muziek luisterden. Schrijver-vertaler Erik Bindervoet kondigde de sprekers aan; onder hen de directeur van Dat Bolwerck, Ian Muller, en drie van de vier Dichters des Achterhoeks (Hans Mellendijk, Helma Snelooper en Bert Scheuter), P.C.Hooftprijs-winnaar Maxim Februari, maar ook vluchtelingen in hun pasverworven Nederlands.

De Lees Mei-traditie is in Utrecht ingezet door Hans Heesen, hij nam haar mee naar zijn geboortestad Zutphen toen hij daar weer naartoe was verhuisd. De organisatie was nu in handen van de stichting Zutphen Literair, Poëziecentrum Nederland en Dat Bolwerck. Het is geen sinecure elk jaar honderd voorleesgegadigden te vinden. Voorzitter Wim van Til van het Poëziecentrum begon al meteen weer liefhebbers te polsen voor volgend jaar. Er staan altijd een paar reservenamen op de lijst, dit keer vielen onder anderen Willemijn van den Geest (Poëziecentrum) en de Zutphense literator Hans Puper in omdat aangemelde deelnemers alsnog verhinderd bleken.

Neerlandicus Johan Sonnenschein verschafte de aanwezigen ter inleiding een literatuur-historische basis van dit gedicht over liefde, natuur en dood waarin de maand mei en het meisje Mei een en dezelfde zijn. Haar dood is onvermijdelijk: zuster Juni neemt het over. Sonnenschein stipte ook even het veel onbekendere, naar zijn idee originelere lyrische epos Pan aan, dat eveneens over de liefde en natuur gaat, maar een socialistische inslag heeft. 

Elk einde is een nieuw begin. De laatste bladzij, de beschrijving van Mei’s begrafenis, werd voorgedragen door de jongste van het stel: de tienjarige Miru Choi. Vóór haar las haar vader Kamiel pagina 99. “Samen zijn we het duo Struikeltje, we treden op en hebben ook een website”, vertelde het meisje na afloop. Miru was een beetje kritisch op haar eigen lezing, maar haar moeder Yeon was vooral trots. Herman Gorter zou dat ongetwijfeld ook zijn geweest. Hij was zelf een jongeling toen hij zijn Mei schreef: “… hoor dan zijn naam en ken Lente en lachen, mij en mijn Mei-jeugd.” Aan die jeugd is, dankzij Lees Mei, het jaarlijks literatuurspektakel-voor-fijnproevers, de toekomst.