Tiny houses: betaalbaar en duurzaam alternatief?

ZUTPHEN/LOCHEM - Ze heten tiny-houses. De ontstaansgeschiedenis ligt in de Verenigde Staten en hebben als doel een minimale ecologische voetafdruk na te laten. Mini-huisjes dus, maar ze voldoen wel aan alle voorwaarden van het Bouwbesluit. Ze zijn gemakkelijk verplaatsbaar, want gebouwd op trailers. Kunnen ze ook in deze regio een bijdrage leveren aan de duurzaamheidsagenda van gemeenten en voldoen aan de vraag naar meer betaalbare woningen?

Door Henri Bruntink

De Zutphenaren Bram Bloemers en Pascal Soeter beantwoorden deze vragen met 'ja'. Sinds ze zich bezighouden met het fenomeen tiny houses merken ze steeds meer dat de tijd rijp is om het ook toe te passen in de regio. Ze richten hun pijlen in eerste instantie op de gemeenten Zutphen, Lochem en Brummen.

Bram Bloemers zegt: "De vraag is niet meer óf er een tiny-village gaat komen, maar vooral wanneer en waar." De initiatiefnemers kennen elkaar omdat Bram al bezig is met de bouw van een tiny-house en omdat Pascal plannen heeft in die richting. Ze besloten elkaar te helpen met bouwen. Dat bouwen gebeurt in Eefde maar niet op een plek die per se ook de eindbestemming van het kleine huis wordt.

Enthousiasme
Tijdens het proces stuit het duo op veel enthousiasme en interesse bij vrienden en bekenden. Velen zijn geïnspireerd geraakt, ze hebben zelfs al nieuwe bouwaanvragen binnen gekregen. Het enorme animo bracht ze ertoe om in overleg te gaan met gemeenten. Mogelijk leidt dit tot een terrein welke geschikt zijn voor de vestiging van een tiny-village. Een plek waar meerdere kleine huisjes bij elkaar staan.

Anders dan elders in de wereld staat Bloemers en Soeters geen gemeenschap voor ogen van mensen die genoeg hebben van 'het systeem' en eruit willen stappen. "Het tegendeel is het geval. We willen juist iets toevoegen. Het wonen mag dan alternatief zijn, maar verder willen we volwaardig deel uitmaken van de samenleving en iets teruggeven aan de buurt waar we wonen", zo klinkt het.

Duurzaam
Dat teruggeven gebeurt onder meer in de vorm van duurzaamheid. Middels vergroening van de openbare ruimte en info- en meewerkdagen hopen zij tevens bij te dragen aan de sociale cohesie. Tiny-houses zijn zelfstandig en zelfvoorzienend qua energievoorziening en bij de bouw worden alleen duurzame, ecologische en herbruikbare materialen gebruikt. De tiny-house beweging, zoals die inmiddels in Nederland is ontstaan mikt op een zo beperkt mogelijk voetafdruk (footprint) en bevindt zich nog in de pioniersfase.

Met de gemeente Zutphen zijn Bloemers en Soeter al enige tijd in gesprek. Lochem en Brummen hebben ook warme belangstelling getoond voor het initiatief. In Brummen is zelfs al een locatie waarover wordt gesproken. Het gaat om de tuin rond de voormalige zorginstelling de Michaelshoeve. Binnenkort wordt hierover gepraat met de eigenaar en de gemeente die in een eerste reactie welwillend toonden.

Planologisch
Voor gemeenten is de planologische inpassing het lastigst, maar inmiddels zijn er voorbeelden van elders in het land. Deze zijn door de initiatiefnemers verwerkt in een plan dat bij de drie gemeenten is ingediend. In het land zijn al meerdere voorbeelden te vinden van tiny-houses en -villages. In Zeist is een mooi voorbeeld te vinden op en voormalig militair terrein. Daar is een echte tiny-village ontstaan onder de toepasselijke naam Kleinhuizen.

Bestemmingsplannen, die op termijn onder de nieuwe Omgevingswet gaan vallen, zijn sterk gebaseerd op klassieke, grondgebonden woningbouw. Bram Bloemers en Pascal Soeter pleiten dan ook voor een pilot van 5 jaar. Dat is de termijn die nodig is om een goed geworteld tiny-village neer te zetten en waarvoor de gemeente relatief eenvoudig een tijdelijke ontheffing kan verlenen. Het is momenteel overigens niet duidelijk of ook onder de Omgevingswet ontheffingen kunnen worden verleend. De concept-wet biedt wel ruimte voor alternatieve woonvormen en -locaties.

Evalueren
In die 5 jaar kan regelmatig worden geëvalueerd met omwonenden en gemeente en kan de gemeente werken aan een meer definitieve planologische inpassing, als dat nodig is. Pascal Soeter: "De gemeente kan zo'n project ook gebruiken om te voldoen aan een deel van de eigen duurzaamheidsagenda. En een tiny-village kan ook een visitekaartje zijn voor de gemeente. Ze kunnen dan zeggen: Kijk, zo doen we dat hier, kom maar eens kijken'." "Maar dan moet een gemeente de pilot natuurlijk wel willen omarmen", aldus Bram Bloemers.

Op de vraag of ze een idee hebben hoe omwonenden zullen reageren op de aankondiging dat er een tiny-village in hun buurt komt, zegt het tweetal dat het wat hen betreft valt of staat met goede en tijdige informatie. "We kunnen wel degelijk iets toevoegen aan een wijk of buurt. Denk aan een voedselbos, biologische moestuinen, boomgaard met fruitbomen en een natuurlijke speelplaats. En allemaal openbaar toegankelijk", zo schetsen ze een beeld. Want dat is absoluut waar een tiny-village voor staat; het open karakter.

Geen containers
Tiny-houses en tiny-villages zijn een trend. Dat hebben ook commerciële bedrijven ontdekt. Er zijn inmiddels verbouwde zeecontainers op de markt die ook onder die naam worden verkocht. Dat is een doorn in het oog van de voorvechters van volwaardig ecologisch gebouwde tiny-houses.

Bram Bloemers: "Deze containers zijn compleet ingericht. Je hoeft alleen maar de stekker in het stopcontact te steken en alles doet het inclusief de airco. En omdat ze van buiten met hout zijn betimmerd worden ze door zowel de makers als door sommige gemeenten duurzaam en groen genoemd. Dat is natuurlijk onzin en een goed voorbeeld van 'green-wash'. Het blijven container-units die vanuit pure economische belangen in de markt worden gezet, vaak door traditionele bouwbedrijven die groot zijn geworden door beton en staal. Het heeft vanuit de kern dan ook niets te maken met de gedachtegang en milieubewuste leefstijl welke passend is bij bewoning van echte tiny-houses."

Informatie
Wie meer wil weten over tiny-houses kan onder meer terecht op de website tinyhousesnederland.nl. Contact met de regionale initiatiefnemers B. Bloemers en P. Soeter; tinyvillage.zutphen@gmail.com. Zeer binnenkort lanceren zij bovendien een eigen website.