Inspirerende vergezichten van Carlijn Kingma

ZUTPHEN - Het begon op de boerderij van haar ouders in Warken én op de vrijeschool in Zutphen. De grenzeloze verwondering van Carlijn Kingma over de wereld om haar heen. "Ik teken werelden om de maatschappij te begrijpen."

Door Alize Hillebrink

Het werk van de in Zutphen geboren en getogen kunstenaar Carlijn Kingma (27) is niet makkelijk in een hokje te plaatsen. Balancerend op het snijvlak van kunst en architectuur brengt ze meerdere dimensies samen tot nieuwe werelden. Twee jaar geleden studeerde ze met een tien af aan de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Het winnen van de New Babylon Award verleende haar vorig jaar een solo-expositie van haar pentekeningen in het gemeentemuseum van Den Haag. Inmiddels woont ze in Amsterdam en is haar scheppingsdrang niet meer te stuiten.

Aanstaande zondag 4 november opent ze haar tentoonstelling 'Inspirerende vergezichten' in 'Dat Bolwerck' in Zutphen. Voor deze speciale gelegenheid haalde Carlijn haar werken terug van de huidige eigenaren. Kingma: "Een aantal van mijn werken zijn inmiddels verkocht, het is dus wel een aparte situatie." Dat ze nu in haar geboortestad Zutphen exposeert vindt ze: "Héél erg leuk! En de plek is ook nog eens supermooi!". Carlijn Kingma is iemand die weet wat ze wil. Als ze praat klinkt haar stem helder en kordaat.

Hoe vind je het om in je geboortestad te exposeren?
"De oorsprong van mijn werk ligt in de vrijeschool en in mijn jeugd die ik in Zutphen heb doorgebracht. Zutphen voelt als de oorsprong van dat wat ik doe. De vrijeschool, de boerderij in Warken waar ik ben opgegroeid, mijn opa, alles heeft bijgedragen aan mijn grote voorliefde voor verwondering en nieuwsgierigheid hoe dingen in elkaar zitten. Als kind was ik altijd aan het tekenen. Urenlang."

Hoe was je jeugd op de vrijeschool?
"Op de vrijeschool werden we op allerlei manieren nieuwsgierig gemaakt en geprikkeld om te creëren. Om dingen vanuit meerdere perspectieven te bekijken. We kregen les over alle religies en werden daarmee nieuwsgierig gemaakt voor de ander. Iedere dag op de basisschool begon met een verhaal dat werd verteld door 'juffie' Angela. We werden getriggerd om eigen werelden te scheppen. Zo hadden we bijvoorbeeld een lesperiode over bouwkunde en architectuur. Ik werkte dat uit in een schrift waarin ik in woord en beeld mijn eigen geschiedenisverhaal maakte."

Carlijns oneindige verwondering voor de wereld om haar heen is misschien wel de onzichtbare motor achter haar werk. Haar beeldverhalen zijn als een alternatieve cartografie van de hedendaagse maatschappij en brengen verschillende tijdlagen en dimensies bij elkaar. Door deze samen te voegen schept ze nieuwe werelden en krijgt haar werk een wonderbaarlijke kracht. De verbeelding van deze werelden staat misschien wel haaks op wat Carlijn het huidige systeemdenken noemt. Dit komt het meest tot uitdrukking in haar sleutelwerk: "De geschiedenis van de Utopische Traditie". Dit werk verbeeldt de drang van de mens om het leven te verbeteren en te overstijgen naar hoe het zou kunnen zijn. Een zoektocht van de mens naar het Utopia door de eeuwen heen.

Naast haar pentekeningen maakt Carlijn gebruik van aanvullende methodes om de uitgebeelde verhalen en werelden over te brengen en de dialoog met haar publiek aan te gaan. Hiervoor zet ze verschillende media in zoals hoorspelen, performatieve situaties en presentaties.

Hoe ga je te werk?
"Ik neem één maatschappelijk vraagstuk of thema, lees erover en ga dan op zoek naar mensen die daar expertise in hebben. Ik kies één mentor en enkele sub-mentoren uit. Vervolgens breng ik het in kaart via een beeldverhaal."

Wat is de boodschap in je werk?
"Ik teken werelden om de maatschappij te begrijpen, om zo wellicht te kunnen navigeren naar een betere toekomst. Tot in de twintigste eeuw werden maatschappelijke vergezichten nog regelmatig verbeeld, vaak met architectuur als expressie van idealen, maar in de afgelopen decennia lijkt de productie ervan te zijn stilgevallen. Ik probeer in dit voorstellingsvacuüm te stappen. Mijn beeldkaarten tonen de maatschappij en haar instituten vanuit meerdere perspectieven. Hierin probeer ik de keuzes te verbeelden waarvoor de mensheid zich bevindt. Mijn tekeningen zijn een beschouwing van een horizon vol ideeën en inspirerende sleutelfiguren uit het verleden en het heden. Mijn werk is een pleidooi voor het herstel van het inspirerend vergezicht én een pleidooi voor begrip en verwondering."

Hoe kijk je naar de toekomst?
"Ik heb veel vertrouwen in mijn generatie en daarmee in de toekomst. Het kapitalisme heeft ons ver gebracht. Maar de fundamenten van dit construct brokkelen af, ze werken niet meer. Ik ontmoet gelukkig veel nieuwe en inspirerende mensen. Met ambitieuze, realistische en constructieve ideeën over hoe het beter kan."

Expositie
De expositie 'Inspirerende vergezichten' is vanaf 3 november tot 30 december te bewonderen in Dat Bolwerck, Zaadmarkt 112 te Zutphen. Op 18 november is Carlijn Kingma te gast in een theaterconcert van De Andersons in Dat Bolwerck.