Een brede visie op de logopedie past me als een fijne jas

27 september 2022, 11:57

Simone Schouten is een gedreven vakvrouw. Ze beperkt zich als logopedist niet tot de ‘standaard’ behandeling van stem-, adem- en taal-spraakstoornissen, zoals die nog steeds in de opleiding wordt aangeleerd. Al tijdens haar studie miste ze verdieping bij die aanpak. Waarom heeft iemand die klachten, hoe komt het dat het lichaam zo reageert? vroeg ze zich af. Ze heeft een brede kijk op haar vakgebied. Een groot deel van haar cliënten heeft lichamelijke klachten waarbij psychische factoren een rol spelen. Daarom noemt ze het ‘psychosomatische logopedie’.

Door Alice Koers

Zodra we met een glas thee tegenover elkaar zitten, begint Simone Schouten te vertellen over haar vak. Al direct blijkt haar enthousiasme. "Over mijn werk kan ik dagen vertellen”, zegt ze.

Hoe kwam je tot de keuze voor logopedie?
“Als heel jong meisje wist ik al dat ik voor mensen wilde zorgen. Had ook al vroeg zo’n rol in groepjes – mensen wilden mij hun verhaal vertellen. Ik was geboeid door het kunnen helpen. Op het moment dat ik een schoolkeuze moest maken twijfelde ik tussen logopedie en psychologie. Logopedie was heel praktisch en medisch. Daar heb ik voor gekozen.

Al snel kwam ik erachter dat ik verdieping miste. Er werd heel symptoomgericht gewerkt, zonder te onderzoeken waarom mensen de klachten hadden. Ik was gefascineerd door de totale mens. Niemand heeft zomaar hyperventilatieklachten of loopt chronisch met een brok in de keel. Wat maakt nou dat het lichaam zich op deze manier uit?

Na de opleiding werd ik benaderd door iemand met een praktijk, die een holistische kijk op logopedie had. Ze vertelde mij hoe ze werkte en ik voelde mij direct aangesproken. Dit was wat ik bedoelde. Een brede visie op stem-, adem- en spraakklachten. Het paste me als een fijne jas. Ik ben bij haar gaan werken. Nadat ze stopte heb ik de praktijk van haar overgenomen. En ging lesgeven aan de Hogeschool in Utrecht om collega’s te scholen in dit stuk van mijn vakgebied.

Hoewel ik mezelf nooit als een ondernemer zag, heb ik ook de praktijk overgenomen van een collega in Warnsveld die stopte. En vond een onderkomen in de Blikvanger toen die gebouwd werd. Ineens had ik twee leuke praktijken. Inmiddels heb ik ze samengevoegd, werk met mijn team in Warnsveld in het Heelhuus en in de Blikvanger, twee mooie locaties waar we fijn en efficiënt kunnen samenwerken met alle disciplines die daar gehuisvest zijn.

Doordat ik mijn eigen baas ben, kan ik mijn visie op logopedie in praktijk brengen. In feite heb ik het vak aanzienlijk uitgebreid, door daar het psychologische aspect aan toe te voegen. Psychosomatische logopedie dus. Allerlei factoren kunnen een rol spelen bij een klacht. Zowel lichamelijk als sociaal als geestelijk. Op deze manier kan ik van meerdere invalshoeken een klacht benaderen. Het effect is groot.”

Kun je iets vertellen over het type klachten waarvoor mensen bij je komen?
“Wij zijn als team allround. We zien baby’s – preverbale logopedie – met eet- en drinkproblemen. Peuters en kleuters met een spraak- en taalachterstand. We krijgen kinderen via de tandarts met afwijkend mondgedrag, zoals een verkeerde tonghouding tijdens het slikken. We zien mensen die door neurologische problemen hun spraakvermogen zijn verloren. Mijn grootste groep cliënten heeft adem- stem- of keelklachten. Heesheid, brokgevoel in de keel, hyperventilatie, ademproblemen bij long Covid, astma of COPD. Heel breed dus, in de zin van leeftijden en stoornissen.

Het onderzoek naar de oorzaak van de klacht vind ik enorm boeiend. Wat beneemt je de adem? Wat vliegt je naar de keel? Waar word je benauwd van? Door de psychosomatische aanpak maak ik veel los bij mensen, want ze komen in verbinding met de plek waar hun emoties zijn opgeslagen. Als je je beperkt tot alleen oefeningen voor de ademhaling of stem, los je de kern van het probleem vaak niet op.

Dat maakt het contact ook zo intiem. Je komt dichtbij iemand. Ik werk grotendeels lichaamsgericht. Ik gebruik het lichaam als ingang om bij de blokkades te komen. Het lichaam geeft zoveel informatie. Door aanrakingen en oefeningen worden mensen zich bewust van de spanningspunten, de opslag van allerlei emoties. Meer ademruimte krijgen, meer zelfvertrouwen, meer stem kunnen geven, meer durven uitspreken. Ik reis als het ware een stukje mee in een heel persoonlijk proces.”

Wil je niet eens wat anders doen?
“Absoluut niet! Ik doe dit werk zo graag, dat ik er geen moment bij heb stilgestaan dat ik al 25 jaar in het vak zit. Ik werd pasgeleden op Facebook uitgenodigd voor een reünie; op dat moment drong het pas tot me door. En ik heb echt geen dag gehad dat ik dacht: ‘Pff, ik moet weer naar mijn werk’. Mijn zoon zei laatst: ‘Mam, als ik heel veel geld zou hebben, hoefde jij niet meer te werken’. Dat was natuurlijk lief van hem, maar ik moet er echt niet aan denken. Mijn werk voedt mij. Elke cliënt leert ook mij iets. Het is toch fantastisch dat ik erbij mag zijn als mensen zich beter, sterker, in balans voelen? Als het lukt om een baby uit een fles te laten drinken, als iemand met Parkinson weer beter kan communiceren. Of als iemand weer kan slikken of normaal kan ademen, zijn stem kan laten horen. Het verschil maken voor mensen die soms al jaren lopen te dokteren is een kroon op mijn werk.”

Ga je het nog 25 jaar doen?
“In ieder geval zo lang mogelijk. Ik heb nog allerlei plannen. Uiteraard werk ik aan het bijblijven in mijn vakgebied. Ik werk sinds twee jaar in een samenwerkingsverband van ergotherapeuten, fysiotherapeuten, diëtisten en een revalidatiearts die zorg bieden aan coronapatiënten. Daardoor zie ik veel mensen met adem-/stemproblemen en slikklachten als gevolg van corona. Binnenkort ga ik een opleiding volgen, een recent ontwikkelde therapie voor mensen met ernstige klachten na corona, bij wie geen herstel optreedt. En het is wellicht tijd om mijn visie op de psychosomatische logopedie breed uit te dragen, zodat ook de opleidingsinstituten en zorgverzekeraars begrijpen dat zoveel mensen hier écht mee geholpen worden!”