Verloren paradijs
Een grote bruinrode kerkdeur gaat krakend open. Even overvalt mij de gereformeerde zwaarte uit mijn jeugd. Het komt niet vaak voor dat ik vrijwillig een kerk betreed, maar in Lochem wacht een heel goede reden om een uitzondering te maken op die regel. Daar heeft de spectaculaire aankleding van een festival een nieuwe bestemming gekregen.
Lowlands: hordes benevelde jongeren, modderige velden vol platgetrapte plastic bekertjes, koepeltentjes met het tentdoek tegen elkaar aan, bezwete lijven en een hoog aantal decibellen. Ik begrijp dat er veel mensen zijn die daarvan genieten. Ik behoor zelf niet tot de doelgroep maar hoop oprecht dat de mensen voor wie dit wel bedoeld is goed om zich heen hebben gekeken. Bijna anoniem gaat er al decennialang een groot kunstenaar schuil achter de aankleding van het festival; Jan M. Verburg. Herinnert u zich de toegangspoort tot de campingflight to Paradise? Een serie schilderijen van iconische figuren van drie bij zeven meter, opgezet als kerkramen.
Het is de vraag of al die zwetende lijven nog samen mogen dansen in het paradijs of dat festivals van deze omvang langzaamaan iets uit een ander tijdperk blijken te zijn. Hoe dan ook, er bestaat een vorm van creativiteit die zich niet laat beteugelen. Deze zomer is dit genie daarvoor het iconisch voorbeeld. Hij wordt beschreven als de man die met een potloodje in zijn hand ter wereld kwam. De kerk in Lochem barst uit haar voegen door een explosie van kleur, de magistrale doeken rondom en een doolhof aan leporello’s. Dat zijn harmonicavormige boeken die een woeste aaneenschakeling zijn van reisverslagen, tekeningen, schilderijen, gekke vondsten, slangenhuid, insecten, bladgoud, fantastische portretten en nog veel meer. Links achter de kansel hangt een zeven meter hoge vrouw met goddelijke blote billen. Gedurende de twee maanden dat deze expositie geopend is vinden de kerkdiensten plaats tussen de leporellos en onder dit sensuele doek. Het geestelijk leven van de kerkgangers zal een nieuwe impuls krijgen.
Als je in de kerk staat voel je de onmogelijk te stoppen drang tot creëren die de maker in zijn greep houdt. En inderdaad, in een hoek zit de kunstenaar en tekent geconcentreerd portretten van bezoekers.
Sommige zaken gaan voorbij, kunstenaars en artiesten lopen al geruime tijd tegen regels op die moedeloosmakend zijn. Loop de grote kerk binnen en ervaar dat er een oerkracht bestaat waar niemand vat op heeft, een passie die geheel boven de regels staat. Het raakt de essentie van ons dagelijkse geploeter. Ik kijk van de kansel naar de billen en terug naar de kansel en besef dat dit mijn eerste religieuze ervaring zou kunnen zijn.