Anke Nijhoff. Eigen foto

Anke Nijhoff. Eigen foto

'Ruilen, dát is mijn ideaal'

Anke Nijhoff (60) runt sinds twee jaar het gezellige Mazzel, een kringloopwinkeltje aan de Nieuwstad. In Zutphen zit ze helemaal op haar plek, zegt ze. Iets waar ze heel blij mee is, want voordat ze hier neerstreek, kreeg ze heel wat te verstouwen.

Door Mirjam van Biemen

Soms loopt een gesprek heel anders dan je van tevoren kunt bedenken. Zo dacht ik een vrouw te ontmoeten die me alle ins en outs over de kringloopwereld uit de doeken zou doen, maar uiteindelijk blijkt ze, naast een passie voor recycling, een welhaast nóg grotere liefde te hebben: dieren. We spreken elkaar op de kleine entresol in haar winkel waar alle mooie boeken staan die mensen binnenbrengen. Anke woont boven de winkel, samen met haar blinde hondje Timo die ze twee maanden geleden adopteerde uit Portugal. Op de balie staat een potje. Daar kunnen mensen een bijdrage indoen voor zijn levensonderhoud. Zo heeft ze het altijd gedaan, vertelt ze. Alle kringloopbedrijven die ze hiervoor had, waren altijd verbonden aan een goed doel voor dieren.

Anke is een boerendochter uit de Achterhoek. Ze groeit op in Geesteren waar haar ouders een gemengd veebedrijf runnen. Daar, tussen de paarden, honden en varkens is haar liefde voor dieren ontstaan. "Hoewel mijn vader heel lief was voor zijn dieren en gevochten heeft voor een uitloop voor de varkens, heb ik ook de andere kant gezien. Die dieren gingen immers weg voor de dood." Als meisje begreep Anke hier niks van, dus op haar zestiende besluit ze dat het genoeg is en stopt ze met vlees eten. "Als ik in een stuk vlees sneed, zag ik gelijk die angstige ogen van dat dier voor me. Als je dat écht voelt, dan kun je niet meer." Sindsdien houdt Anke zich bezig met dierenleed en inmiddels is ze ook veganist. Activist misschien zelfs wel. Al zaagt ze geen jagershutten om. "Dat mogen andere mensen doen", zegt ze. En dan, lachend: "Maar, ik weet wel waar de zaag ligt!"

Het liefst was ze dan ook dierenarts geworden, óf journalist. "Als we vroeger een dagje weg konden van de boerderij, liep ik altijd naar dieren, óf buitenlanders toe. In dieren was ik altijd al geïnteresseerd, maar ik ben ook gefascineerd door andere culturen." Al heel jong komt Anke dan ook terecht in een groepje van Amnesty International en weet ze dat ze haar brood wil verdienen door over onrecht te schrijven. Haar pad loopt anders. "Mijn leraar op de mavo vond mij een middelmatige leerling en adviseerde mijn ouders iets anders te kiezen. Dat ging toen zo." Anke leert dus voor receptioniste en droomt ervan om na haar studie een hotel in Amsterdam te beginnen zodat ze alsnog in contact kan komen met mensen van over de hele wereld. "Ik vind het zo mooi als mensen vertellen over hun leven."

Het hotel komt er niet van. Wel werkt ze als typiste bij de krant en wordt ze receptioniste bij een groot bedrijf. Het kantoorleven ligt haar niet, Anke is een prater en iemand die graag beweegt. Op haar dertigste besluit ze een winkeltje te beginnen in Borculo. Helemaal toevallig is dat niet, want ook dat blijkt een jeugddroom, vertelt ze. "Op mijn zestiende had ik al een schriftje vol ideeën over die winkel. Ik wilde handgemaakte spullen verkopen. Kunst, gebreide kleding of vogelhuisjes, liefst gemaakt door oudere mensen." Het wordt een iets andere winkel, één die behoorlijk uit zijn voegen groeit en nog steeds bestaat. Wawollie is vandaag de dag een groot kringloopbedrijf met vestigingen in Almelo, Haaksbergen en Utrecht. Soms heeft Anke dan confronterende gesprekken aan de balie. Want delen dat ze veganist is, doet Anke maar wat graag. "Bleek diegene waar ik net een mooi gesprek mee had gehad, ineens slager te zijn. Dan word je wel even stil." Toch snapt Anke beide partijen. "Neem de discussie tussen boeren en veganisten. Ik vind het vreselijk dat een kalfje afscheid moet nemen van de moeder omdat wij haar melk nodig hebben, maar door mijn achtergrond begrijp ik die boer ook."

Anke stopt bij Wawollie in 2016 als een eerdere vestiging in Goor, van ruim drieduizend vierkante meter, tot op de grond toe afbrandt. Ze krijgt nog steeds tranen in haar ogen als ze erover spreekt. Niet zozeer omdat ze haar spullen kwijt is, wel omdat haar drie katten Wollie, Sollie en Binkie hierbij het leven laten. Een misdaad vindt ze. "De dader is nooit gepakt, maar de recherche heeft dan ook slecht werk verricht. Al heel snel werd het op inbraak gegooid omdat er buiten spullen verspreid lagen. Toch wil ik nog steeds de dader vinden, want er zijn wel drie dieren vermoord. Helaas ziet de wet dieren als een ding, dus is het geen doodslag voor de politie. In wezen mag je dus doen met dieren wat je maar wilt. Heftig, vind ik."

De hele gebeurtenis is zo traumatisch voor Anke dat ze hierna een verkeerde keuze maakt. Vol goede moed besluit ze met iemand een nieuw kringloopbedrijf te starten, maar omdat ze er met haar kop niet bij is, luistert ze niet naar haar onderbuikgevoel en raakt ze opnieuw alles kwijt. Het roer moet om en dat gebeurt uiteindelijk hier, in Zutphen, waar ze via een tip terecht komt op de Nieuwstad, bij naar eigen zeggen, ‘de tofste huurbaas’ ooit. "Dit pand was voorheen van Wessels Schoenen en Georg Wessels, de eigenaar, is geweldig. Als iets kapot is, wordt het gelijk gemaakt en tijdens corona toonde hij volledig begrip, zodat ik nu geen stress heb."

Mazzel is een stuk kleiner dan haar vorige zaken. Het liefst zou ze groter gaan, zodat ze ook nu haar opbrengst kan koppelen aan een dierendoel, maar dat is nog niet haalbaar. Toch hoopt Anke iets bij te dragen aangezien ze, ook nu weer, spullen een tweede leven gunt. "Recycling is echt mijn passie, ik zou niet anders kunnen. De kledingindustrie is zó vervuilend, het is afgrijselijk wat er in landen als Bangladesh gebeurd. Terwijl we honderden jaren door zouden kunnen met de kleding die we nu al hebben." Daarbij is Mazzel vegan friendly – dus geen zijde, wol of leer – én laaggeprijsd zodat ook mensen met een kleine portemonnee iets van antiek kunnen aanschaffen. "Eigenlijk zou ik het liefste gewoon willen ruilen", besluit ze. "Iemand kookt voor mij en diegene krijgt van mij een vaas. Dát is mijn ideaal."