'Mijn hart is al een beetje in de Achterhoek'
Ze is blij dat ze in deze tijd iets heeft om aan te werken, nu de coronamaatregelen haar sociale leven behoorlijk heeft verkleind. Maar daardoor konden Joanne Malotaux en haar vriend Johannes Regelink zich het afgelopen jaar wél volledig storten op hun project: de overname van Nieuw Venhorstink, de familieboerderij die net buiten Vorden ligt en in 1912 door Johannes’ overgrootvader werd gebouwd. Binnenkort wordt dit Burgerboerderij de Patrijs.
Door Anouk Plantinga
Het afgelopen jaar waren ze vrijwel elk weekend in Vorden te vinden, om het bedrijf en de plek beter te leren kennen, mee te werken en te overleggen met de twee ooms van Johannes die nu nog de eigenaren zijn. Ze maakten kennis met omwonenden en organiseerden rondleidingen, die door de nieuwste maatregelen helaas tijdelijk zijn stopgezet.
Het nu nog Wageningse stel heeft grootse plannen met de melkveehouderij. Het wordt straks een (bio-)divers bedrijf met koeien, zelfgemaakte zuivelproducten, kippen, groente- en fruitteelt, theekruiden en mogelijk nog meer. Om een totaalplaatje te kunnen aanbieden op afhaalpunten binnen een straal van 15 kilometer, worden samenwerkingen met anderen aangegaan. Vanaf maart kunnen de eerste producten in Vorden en Zutphen afgehaald worden.
Het aantal koeien (nu nog 160) wordt teruggebracht naar 70 en in balans gebracht met het aantal hectare grond, dus 1 koe per hectare. Nu staan deze binnen, maar straks gaan ze naar buiten waar ze steeds een dag op een stukje land grazen en dan verplaatst worden. De kippen zorgen ervoor dat de mest, waar ze insecten uit pikken, op die grond verdeeld wordt.
Joannes nieuwsgierigheid naar hoe het leven werkt, leidde tot de studie biologie. Toen ze steeds meer inzag wat wij de aarde eigenlijk aandoen, besloot ze daar een positieve bijdrage aan te willen leveren. Ze volgde de opleiding forest and nature conservation in Wageningen en werkte een tijdje op een ecologisch onderzoeksinstituut. Met het idee dat je de mensen om je heen mee moet nemen in het beschermen van ecosystemen en dierensoorten, besloot ze de lerarenopleiding biologie te doen en belandde als docent in het middelbaar onderwijs. “Uiteindelijk ligt de wortel voor mij bij de mensen. Als persoon kan je een impact hebben op je eigen omgeving. Het gaat ook om de keuzes die je zelf maakt, dus ik dacht: dan moet ik bij het onderwijs beginnen”, vertelt Joanne.
Inmiddels werkt ze zo’n zes jaar in het onderwijs en zette ze mooie dingen in gang, vanuit de vraag hoe het onderwijs betekenisvoller kan zijn, zodat leerlingen het nut inzien van wat ze doen, de wereld en hoe alles met elkaar samenhangt beter leren begrijpen en ontdekken welke invloed ze zelf kunnen hebben op hun omgeving. Joanne regelde dat er een tuin vlakbij de school kwam, waar leerlingen biologieles krijgen in plaats van alleen uit boeken. En waar het onderwijs meestal uit eilandjes bestaat door de manier waarop er wordt lesgegeven, is deze tuin de verbinder tussen meerdere vakken. Samen met andere docenten, onder andere scheikunde, economie, kunst, techniek en Frans, ontwikkelde ze nieuw onderwijs en worden er vakspecifieke en vakoverstijgende projecten gedaan.
Joanne gaf ook les op een permacultuur-opleiding en realiseerde zich steeds meer hoe krom ons voedselsysteem in elkaar zit en dat ze daar invloed op wil uitoefenen. Hier ontmoetten haar dromen en die van Johannes elkaar. Zo’n anderhalf jaar geleden (ze zijn nu een jaar of drie samen) vroegen ze zich af wat ze samen neer konden zetten wat er zonder hun tweeën niet zou zijn geweest. “We zijn allebei bioloog en ecoloog en zien vanuit die positie hoe groot de invloed van de landbouw is op de natuur, en ook hoe de positieve invloed onze voedselproductie op de biodiversiteit zou kunnen hebben. Hoe werkt dat en hoe kan je die natuurlijke processen in je eigen voedselsysteem vormgeven met een natuurlijk ecosysteem als voorbeeld?”
De ooms van Johannes hadden hem al eens gevraagd of hij het bedrijf wilde overnemen, maar op dat moment paste het nog niet voor hem. Nu wel en in februari 2020 verbleven ze samen een week in Vorden, om met de ooms en andere mensen in de omgeving te spreken en de omgeving te verkennen. Aan het eind van de week wisten ze dat ze dit wilden.
Het besluit viel vrijwel gelijk met het begin van de coronatijd, wat hun eigenlijk alleen maar heeft geholpen. “We zaten samen in ons kleine appartementje op driehoog, met de behoefte om samen te gaan bouwen. Bijna alles viel weg; we hadden ons werk nog en er was dit plan waar we onze volle energie in gooiden. Naast onderzoeken, gesprekken en de omgeving leren kennen, zetten we plannen op papier, kwam er een website en gaven we rondleidingen waarin we ons verhaal konden doen. We kregen vooral positieve feedback en kritische vragen hielpen ons dat verhaal aan te scherpen. Het gevoel dat we gesteund worden in de omgeving, doet goed. Wageningen is een van de plekken waar ik me echt thuis heb gevoeld, maar de warme ontvangst in Vorden maakt het makkelijker om naar deze nieuwe plek te gaan.” Zodra de overname rond is, verhuizen de twee naar de boerderij die nog verbouwd gaat worden. Tot die tijd verblijven ze in een tijdelijke woonplek in de buurt.
De boerderij gaat niet zomaar ‘De Patrijs’ heten. Joanne: “Deze vogel kwam vroeger in de omgeving voor, maar verdween met de komst van de intensieve landbouw. Ze hebben ‘ruige randjes’ nodig, plekken waar ze zich kunnen verstoppen en insecten kunnen vinden. Die willen wij weer terugbrengen en op het moment dat de patrijs zich in de buurt gaat vertonen, weten wij dat we op de goede weg zitten.”
De Patrijs wordt een ‘burgerboerderij’, een coöperatie met nu al zo’n 150 leden die binnenkort kunnen genieten van de verse en pure producten van de Patrijs. Er zijn verschillende mogelijkheden om te participeren in dit duurzame project. Informatie hierover is te vinden op www.depatrijs.eco.