Joop van Berkel demonstreert in zijn huiskamer een AED. “Snel gebruik van dit apparaat verhoogt de overlevingskans na een hartstilstand aanzienlijk.”  Foto: Eric Klop
Joop van Berkel demonstreert in zijn huiskamer een AED. “Snel gebruik van dit apparaat verhoogt de overlevingskans na een hartstilstand aanzienlijk.” Foto: Eric Klop

Bewoner Weerdslag komt in actie voor Buurt-AED

Een burger- initiatief van levensbelang

Door Eric Klop

ZUTPHEN – Joop van Berkel uit Zutphen weet waar hij over praat. Als ambulancechauffeur in Nijmegen constateerde hij niet zelden dat adequate eerste hulp voor mensen met een hartstilstand te lang was uitgebleven. Tijdverlies dat voorkomen had kunnen worden. Hij nam een initiatief van levensbelang.

In de buurt waar Van Berkel nu zo’n anderhalf jaar woont wil hij een Automatische Externe Defibrillator plaatsen. “Een Buurt-AED”, licht hij toe. “Bestemd voor de Weerdslag, oftewel postcodegebied 7206 BX en directe omgeving. Als het vaak levensreddende apparaat maar binnen een straal van vier à zes minuten gaans wordt opgehangen. Aan een buitenmuur, zo centraal mogelijk. Want elke week krijgen in Nederland zo’n driehonderd mensen een hartstilstand. In en om het huis, vaak totaal onverwachts. Het kan iedereen overkomen. Ook in deze buurt. Binnen zes minuten reanimeren en het gebruik van een AED verhogen de overlevingskans aanzienlijk. Een ambulance is vaak niet op tijd. En de AED in winkelcentrum De Brink bij Albert Heijn hangt te ver weg. Bovendien krijg je ‘m niet mee. Met een Buurt-AED wordt de Weerdslag dus veiliger.”

Van Berkel zou het apparaat zelf kunnen aanschaffen. Hij wil er echter de hele buurt bij betrekken, al is het maar om de kosten te delen. Onlangs startte hij een inzamelingsactie. “Het gaat om zestig woningen. Een AED kost ruim 2600 euro. Als iedereen meedoet gaat het om een eenmalige bijdrage van minder dan 50 euro per huishouden. Inmiddels is zo’n 1300 euro toegezegd. We zijn dus al zo goed als op de helft”, aldus de 65-jarige initiatiefnemer.

Buurtteam
Er is meer dan de financiën waarom Joop van Berkel de omwonenden meeneemt met zijn initiatief. Hij legt uit: “De Buurt-AED wordt via 112 aangestuurd richting de Meldkamer ambulance. Die vraagt om de postcode waarbinnen er sprake is van een acute hartstilstand en legt vervolgens een link naar mensen die zijn aangesloten bij Hartslag.nu. Zij krijgen op de telefoon een alarmering om in de nabije omgeving te reanimeren. Dezelfde melding gaat daarnaast uit naar buurtbewoners die de AED ophalen en eveneens naar de plek des onheils gaan. Uiteraard wordt tegelijkertijd ook een ziekenwagen aangestuurd, maar die zal veelal later arriveren dan het buurtteam. Soms té laat…”

Een reanimatiecursus, inclusief een opleiding hoe met een AED om te gaan, ligt als het aan Van Berkel ligt voor zoveel mogelijk buurtbewoners in het verschiet. “Snelle reanimatie voorkomt dat hersenbeschadiging die bij stilstand van de hartcirculatie al na vier minuten optreedt zich doorzet”, weet hij. “Maar bij zestig tot zeventig procent van de infarcten fibrilleert het hart dan nog. Aan de hand van een schok met de AED heeft als het ware een reset plaats, waarmee het hart weer kan gaan pompen. Dit moet eveneens zo snel mogelijk gebeuren, in principe binnen zes minuten. Dat een defibrillator in de buurt bij de hand is, redt dus echt levens.”

Heel Zutphen
“Ja, eigenlijk zou heel Zutphen een Buurt-AED moeten hebben”, beaamt Joop van Berkel. Zoals in Seattle aan de Amerikaanse westkust, dat in het midden van de jaren ’70 de primeur beleefde van een fijnmazig netwerk van Buurt-AED’s. “Bedacht door iemand die een hartstilstand kreeg, geluk had, maar wel merkte hoe lang het duurde voordat hij werd geholpen. Die Automatische Externe Defibrillators, tien jaar eerder uitgevonden door Dr. John Geddens, wogen destijds circa zeventig kilo. Nu amper één kilo en in alle soorten en maten. Ze doen echter allemaal hetzelfde.”

'Dit is een zaak

van algemeen

belang, van

leven en dood'

Van Berkel is ervan op de hoogte dat in zijn woonplaats al eerder succesvolle burgerinitiatieven voor een Buurt-AED zijn genomen. “Eigenlijk zou de gemeente het voortouw moeten nemen”, vindt hij. “Ook financieel. Want dit is een zaak van algemeen belang, van leven en dood. Het zal je maar overkomen dat je daar ligt. De machteloosheid dat adequate reanimatie achtwege blijft en er geen AED in de buurt is. Ik ken in deze wijk meerdere alleenwonenden die hun partner verloren door een acute hartstilstand. Met een reanimatieteam en een AED in de buurt was er een grote kans geweest dat zij het hadden overleefd. Elders in de stad zal dit niet anders zijn. Maar ja, Zutphen is armlastig, dus…

Dus doet Joop van Berkel het vanuit de Weerdslag zelf. Met zoveel mogelijk van zijn buurtgenoten. Om meer informatie te bieden én het benodigde geld in te zamelen voor een AED die het postcodegebied 7206 BX en omgeving hartveiliger maakt, lift de initiatiefnemer mee op het door de Hartstichting en Philips in het leven geroepen crowdfunding-platform www.buurtaed.nl.