‘Als de pieper een brandmelding geeft, schiet de adrenaline omhoog'
Alle avonden, nachten en weekenden draait de brandweer op vrijwilligers. Vanya van de Vliet behoort al 11 jaar tot de manschappen van het vrijwillige brandweerteam Zutphen.
Door Jolien Wilmar
Een goede vriend die bij de brandweer werkte vroeg haar ooit: “Zou het niet ook wat voor jou zijn?” Vanya moest er niet aan denken om midden in de nacht haar bed uit te moeten. Dat was in de tijd dat de vrijwilligers nog thuis sliepen en opgepiept werden. Tegenwoordig vinden de gehele diensten plaats in de kazerne en slaapt men daar ook.
“Toen ik op mijn 23ste begon bij de brandweer, vond ik het zo spannend dat ik tijdens mijn hele dienst ‘aan’ stond, zelfs in mijn slaap. Dat is nu niet meer zo. Het is ontspannen en gezellig totdat we een brandmelding krijgen, dan schiet de adrenaline wel omhoog en gaan we direct rennen. Dat kan op ieder moment gebeuren, terwijl ik net onder de douche sta na het trainen, of wanneer we aan tafel willen. Dat hoeft niet per se een brandmelding te zijn. We worden ook ingezet als er een ongeluk is gebeurd en er bijvoorbeeld iemand bekneld zit in een auto, als er een botsing is tussen mens en trein, als er een dier ergens te hoog zit en niet meer omlaag kan komen, als er een boot aan het zinken is of als er onduidelijke chemicaliën gevonden zijn. Dan maken wij een eerste inschatting van het gevaar en dragen we het over aan een speciale opruimingsdienst. Ieder van ons moet alle vaardigheden beheersen, maar we hebben natuurlijk onze sterke en zwakke kanten. Ik ben bijvoorbeeld niet zo groot, dus voor mij is het heel zwaar om langdurig boven mijn hoofd een systeemplafond eruit te moeten drukken, om de daarachter verborgen gassen te laten ontsnappen, maar ik ben juist snel wanneer ik een nauwe ruimte door moet kruipen. We kennen elkaars kwaliteiten en maken daar goed gebruik van.”
“Ja, het is een echte mannenwereld. Van de zeventig manschappen zijn er vier vrouw. Niet ieder team heeft een vrouwelijke collega. We zijn eigenlijk altijd op zoek naar vrouwelijke collega’s. De mannelijke manier van aanpakken en grappen maken, vind ik leuk. De mentaliteit van ‘niet lullen maar poetsen’ is echter verleden tijd. Er moet heel goed gecommuniceerd worden, zowel tijdens het uitvoeren van klussen, zodat de bevelvoerder precies weet wat er gebeurt, maar ook hoe je je voelt, zodat hij/zij de goede beslissingen kan nemen. En na of juist voor een klus houden we elkaar op de hoogte van hoe we in ons vel zitten, zodat we elkaar optimaal kunnen aanvullen. Dus het is geen stugge mannenwereld, het is juist een hele open en steunende cultuur en omdat we zoveel tijd met elkaar doorbrengen, is het een hecht team."
'Ik stap in een
andere wereld,
zodra mijn
dienst begint'
"Tijdens een dienst is er relatief veel tijd om gemoedelijk met elkaar te eten, boodschappen te doen, te sporten, of een filmpje te kijken. Mijn sociale netwerk bestaat voor een groot deel uit mijn collega’s, die vrienden zijn geworden. Ze wonen ook nog eens in de buurt, want ook al draaien we diensten op de kazerne, we moeten vanuit huis snel op de kazerne kunnen zijn.”
“Een team bestaat uit acht personen, maar er hebben er maar zes dienst. De taken tijdens een dienst rouleren. Stel dat er een huis in brand staat, dan zorgt de een voor de gewonden, de ander voor de techniek, de derde voor de veiligheid van het hele gebied, dan heb je nog de aanvalsploeg, dat zijn de mensen die naar binnen snellen en de waterploeg, de mensen die zorgdragen voor de slangen en kranen en watertoevoer. We moeten dus alles kunnen. Alleen de chauffeur en de bevelvoerder, zijn speciale taken.”
“Tijdens kantooruren zijn de betaalde krachten op de kazerne, die naast het ‘gewone’ uitvoerende werk, ook de overige taken uitvoeren, zoals planning, technisch onderhoud en dergelijken. Wij, de vrijwillige brandweerteams, draaien in het weekend diensten van 24 uur en door de week diensten van 18.00 uur tot 8.00 uur. De diensten zijn dus best lang, maar daardoor hebben we veel tijd om onze vaardigheden iedere dienst te oefenen, om flink aan onze conditie te werken en om het gezellig met elkaar te hebben."
"Ik stap echt in een andere wereld zodra mijn dienst begint. Dat bevalt me prima naast mijn werk en het gezinsleven. In de elf jaar dat ik bij de brandweer werk, ben ik er drie jaar tussenuit geweest, toen ik zwanger was en de kinderen heel klein waren. Ik draai mijn diensten met plezier en heb nog nooit iets echt bedreigends meegemaakt, dus bang ben ik niet, maar spannend is het soms wel en eerlijk gezegd vind ik dat een van de charmes van dit werk.”
Streamer: Ik stap in een andere wereld, zodra mijn dienst begint