Natuurlijke
cohesie in een woonwijk
Bijenvolken brengen Buurtbongerd verder tot wasdom
Door Eric Klop
ZUTPHEN – “Het gaat goed met de beestjes”, zegt Erna Hut. “Hier althans”, voegt Robbie van den Broek toe. Zij is initiatiefnemer van Buurtbongerd Braamkamp in de Zutphense Zuidwijken. Hij is imker en lid van de plaatselijke bijenvereniging. Via boom en bij helpt men elkaar een handje.
De fruitboomgaard werd begin 2013 officieel geopend en is inmiddels gevat in een stichting. Die kent twee doelstellingen. “Allereerst het behoud van oude appel- en perenrassen”, vertelt Erna Hut. “Zogenoemde IJsselrassen die goed gedijen op rivierklei. Van oudsher stonden dergelijke fruitbomen rondom boerderijen nabij de Zutphense uiterwaarden langs de IJssel. Een groot deel ging echter teloor vanwege sloop ten faveure van de realisatie van de Zuidwijken. Ten tweede bevordert de Buurtbongerd de cohesie in de buurt. De boomgaard brengt mensen bij elkaar. Onderhoud biedt ontmoeting. Dit stukje natuur is van iedereen.”
De tuin langs de Harenbergweg, ‘hondenproof’ afgebakend door een keurig gesnoeide meidoornhaag, telt 43 hoog- en laagstambomen waarin appels en peren tot bloei komen die veelal in de vergetelheid zijn geraakt. Want wie kent peren als de Clapps en Winterjan nog? Of de appelsoorten Jonathan, Notarisappel en Groninger Kroon? En de Schone van Boskoop die van oma’s appeltaart zo’n onvergetelijke delicatesse maakte.
'Onderhoud
biedt
ontmoeting.
Dit stukje
natuur is van
iedereen'
“Sterke bomen, sterke rassen”, weet vrijwillig hovenier Frans van Weeren. “Bijna acht jaar geleden in één keer geplant aan de hand van een met advies van Landschapsbeheer opgesteld inrichtingsplan. Op een strook grond die door de gemeente beschikbaar is gesteld. Mits de bewoners alles zelf doen. Snoeien, plukken… En maaien ook, op een manier die goed is voor flora en insect. Alleen afvoer van het snoeiafval is in gemeentelijke handen.”
De fruitbomen doen het prima. Zeer kleinschalig begonnen mag na de komende zomer een opbrengst van 300 tot 500 vruchten per boom niet worden uitgesloten. Dankzij de helpende handen uit de buurt en tegenwoordig tevens van elders in Zutphen.
Of ook de weersomstandigheden aan een goede oogst bijdragen is nog even de vraag. De huidige droogte werkt voor een aantal rassen niet echt mee en een zomerse hagelbui zou zelfs verwoestend kunnen uitpakken. Dat is nou eenmaal de natuur. Die zich echter in de Buurtbongerd nu ook van zijn nuttigste en vriendelijkste kant laat zien.
Bijen bijvoorbeeld… Via de plaatselijke bijenvereniging zijn enkele weken geleden twee kasten geplaatst die onderdak geven aan respectievelijk tien- en dertigduizend honingbijen.
De twee volken zijn eigendom van imker Robbie van den Broek. Toen Buurtbongerd en bijenvereniging zich tijdens een min of meer toevallige ontmoeting afvroegen of ze wat voor elkaar konden betekenen, antwoordde hij ‘ja’ op de vraag of hij ze in de boomgaard wilde plaatsen.
Want reken maar dat bijen van nut zijn voor groei en bloei. “Ze komen hier regelmatig uit de kast”, zegt Van den Broek. “De beestjes halen om hun trek te stillen nectar uit de bloesems. Er blijft dan stuifmeel aan hen kleven. Die zorgt weer voor bevruchting van de bomen. Een circulair geheel. Noem ook dit cohesie; bij en boom hebben elkaar nodig. Zonder vrucht geen bij en zonder bij geen vrucht. Het is sowieso geen verkeerd diertje. Honingbijen zijn van nature niet agressief, want hebben puntje bij paaltje maar één interesse: het vinden van de ingang van de kast waar hun koningin verblijft.”
“Voorheen kon onze oogst evenzeer al rekenen op de buitengewoon belangrijke hulp van bijen”, geven Hut en Van Weeren aan. “Verderop langs de Harenbergweg is een bijenstal gevestigd. Ook die beestjes deden hier hun nijvere arbeid. Maar met bijen op eigen terrein is de kans op bevruchting groter. Zeg maar ‘natuurlijk dichtbij.”
Hoe dan ook biedt de samenwerking cohesie die het waard is om te delen, vinden zowel hoveniers als imker. “Dit draagt bij aan bewustwording van het belang dat de bij uiteindelijk heeft voor onze voedselvoorziening.” Ze denken dan ook aan een stukje educatie richting buurt en niet te vergeten scholen. “Zo kweek je opnieuw samenzijn en bovenal interesse, niet alleen voor de toekomst van de Buurtbongerd maar ook die van de wereld”, benadrukt Erna Hut, terwijl ze opnieuw tientallen rondzwevende bijen tussen de fruitbomen in het vizier krijgt. “Ja, ze zijn goed bezig!”
Meer weten over de Zutphense fruitboomgaard en de ter plekke gevestigde bijen die er hun nuttige werk verrichten? Mail naar buurtbongerdbraamkamp@gmail.com of check het internet: www.buurtbongerdbraamkamp.blogspot.com.