'Muziek brengt mij terug naar de essentie'
Terwijl ik nog in de gang sta bij Mariëtte Hehakaya, passeert er direct een grote diversiteit aan onderwerpen. Het veelbesproken virus wat de begroeting ongemakkelijk maakt, haar aversie tegen autoriteiten die je bevelen wat je wel en niet mag doen, maar bovenal haar grote liefde voor muziek; een manier van communiceren die alles-overstijgend is.
Door Merel Hubatka
Als ze tegenover me plaatsneemt op een zwarte designstoel voor een witte muur waarschuwt ze: 'Ik vlieg alle kanten op, dan weet je dat vast. Ik deed conservatorium, studeerde rechten, deed marketing, zat in het onderwijs en ben natuurlijk pianist, componist, pianocoach en pedagoog.'
In de zwart witte omgeving, naast de glanzende vleugel zijn haar verhalen als een groot uitwaaierend kleurenpalet. Buiten speelt het draaiorgel in de binnenstad, binnen probeer ik me voor te stellen hoe ze een ordelijke studie als rechten deed, terwijl zij het ruisen van de groene bomen bij Kasteel Groot Hoenlo in Olst beschrijft waar ze als kleuter met haar fietsje door de bossen reed en bijzondere kunstenaars ontmoette zoals de schrijver Harry Mulisch.
Fluitend meisje
Mariette groeide op met een Molukse vader met een KNIL verleden en een gedreven Nederlandse moeder. Ze omschrijft haar jeugd als niet gemakkelijk, maar tegelijk leerde ze daardoor al jong om puur naar de mens te kijken en het gedrag van iemand in het perspectief van de geschiedenis van de ander te plaatsen.
Als kind was ze altijd aan het fluiten, van de kleuterjuf mocht ze een half uur voor het einde van de dag alvast naar de gang om daar in een mahoniehouten trappenhuis lekker luid te fluiten. Daarmee was zij de eerste die zei: 'Wees jij maar wie je bent'.
De mooie tante Corrie maakte indruk op het meisje, een deftige dame die lekker rook en die met beringde vingers piano speelde. Ook dat inspireerde Mariëtte om musicus te worden. Al op haar twaalfde speelde ze een pianoconcert van Mozart voor publiek en op haar vijftiende ging ze naar het conservatorium gelijk met het gymnasium. Na deze studie besefte ze dat ze niet monomaan genoeg was om zich helemaal alleen op het pianospelen te richten. "Als pianist moet je eindeloos de figuren herhalen die nodig zijn om bijvoorbeeld de etudes van Liszt of Chopin te kunnen spelen. Dat heb ik gedaan en ik studeer nog regelmatig, maar als je dat acht uur per dag doet dan kan het heel eenzijdig worden", vertelt Mariëtte. "Ik geloof dat ik een boodschappentas vol talenten heb, het is jammer om er maar één te ontwikkelen." Die veelheid aan talenten kan soms wat versnipperd overkomen, maar er zit wel degelijk logica in. "Ik ben juist altijd op zoek naar de orde der dingen. Die orde vond ik in een studie over wetten en regels, maar die orde vind ik ook terug in de maten van composities en ik draag dit ook in mijn eigen muziek uit."
Synesthesie
Wat er in haar hoofd gebeurt is beter voor te stellen nadat ze de term synesthesie heeft uitgelegd, hierbij werken zintuigen op een bijzondere manier samen. Als Mariëtte kleuren ziet, horen daar altijd tonen bij. Daarom heeft ze bijvoorbeeld tijdens het interview muziek opgezet. De melodie ordent de tonen in haar hoofd en maakt het gemakkelijker om haar aandacht bij het gesprek te houden.
"Klassieke muziek is duidelijk, ordentelijk en het kadert. In de muziek van Bach zijn formules verwerkt, dat zijn natuurlijke wetten die mij in balans brengen", aldus Hehakaya. Ook in de natuur vindt ze die ordening.
Confronterend
Op haar dertigste werd Mariëtte getroffen door een herseninfarct. Ze raakte verlamd en moest alles weer opnieuw leren en verbindingen maken in haar hoofd. De vleugel werd ineens een confronterend meubelstuk. Eerst kon ze niet eens zitten, maar beetje bij beetje hervond ze haar motorisch geheugen. Via de zwarte toetsen kwamen bepaalde stukken voorzichtig terug, zoals de Mondscheinsonate van Ludwig van Beethoven. Het inspireert haar nu voor 'Musica Dementia', momentconcerten in speciale verzorgingstehuizen. Verder werkt ze ook met kinderen en volwassenen met niet aangeboren hersenletsel: NAH, kinderen met trauma's, kinderen die niet kunnen spreken of met andere beperkingen kampen. Als docent pedagoog en pianocoach lukt het haar om met hen piano te spelen, dit te leren en samen muziek te maken die hen uit hun beperking haalt.
"Muziek heeft geen vooroordelen, het gaat voorbij aan elke beperking. Ik kan door middel van muziek sleutels geven aan mensen waardoor ze bij zichzelf kunnen komen. Dat kan op het podium van een concertzaal, maar dat kan ook samen op de pianokruk met een meisje dat hersenletsel heeft", vertelt Mariëtte. "Met muziek kan je mensen meenemen in de schoonheid van het leven, de melodie is er in het moment en geeft een mens ook oog voor andere kleine dingen van grote schoonheid, zoals het ruisen van de bomen of een glanzende druppel op een grasspriet."
Ze staat op, klapt de klep van de vleugel open en begint te spelen. Eerst Mendelsohn, dan Bach en een eigen compositie geïnspireerd op de Columbia River en de IJssel. Haar woorden vallen op hun plaats. Achter haar staat een kunstwerk van een zwart-witte etalagepop bezaaid met pianotoetsen die uitkijkt over de winkelstraat. Mariëtte heeft geen winkelstraat nodig, de wereld valt even samen met de achtentachtig toetsen voor haar. De zon begint te schijnen, blauwe lucht tussen de rode daken reflecteert in de zwarte lak. Een zwerm vogels vliegt over.
Er waren veel woorden, maar muziek zegt nog meer.
hehakayapiano.nl