Een Merel voor het raam
Onlangs kwam de tweede dichtbundel uit van Stip ter Laan, 'Een Merel voor het raam' genaamd. De titel sprak ondergetekende natuurlijk direct aan en vormde een goede aanleiding om haar op te zoeken voor een interview. Stip is naast dichter ook hypnotherapeut en schrijver. Ze ontvangt me in haar praktijkruimte in Zutphen die gezellig vol staat met boeken en meubeltjes.
Door Merel Hubatka
Ze begon als kind al met dichten en won op de lagere school een prijs in een dichtwedstrijd. Haar opa stimuleerde haar om te dichten en ze kreeg van hem een balpoint, het soort pen dat in die tijd nieuw en bijzonder was.
Veel later ging ze de redactie doen voor het beroepstijdschrift voor hypnotherapeuten. Soms kwam ze tekst tekort om het blad te vullen en zo kwam ze op het idee om haar gedichten in het tijdschrift te plaatsen. Haar werk als hypnotherapeut vormt immers ook vaak inspiratie voor haar poëzie en daarmee paste het goed in het blad. Rinus van Warven, de man die haar destijds een uur interviewde voor de Gelderse radio werd later uitgever en onthield zijn bewondering voor de poëzie van Stip. Zo kwam het dat hij drie jaar geleden contact met haar opnam en het idee voor deze bundel geboren werd.
Boekpresentatie
Stip heeft Power workshops bij het Gilde begeleid, een project voor senioren waaruit clubs voortvloeien rondom verschillende activiteiten zoals koken, museabezoek en ook een dichtclub. Aan deze dichtclub vroeg Stip om de boekpresentatie van 'Een Merel bij het raam' op te komen luisteren met hun eigen poëzie. Ze hoefde niet enkel alle aandacht op haar persoon en het was een mooie manier om sommige mensen over de streep te trekken om voor het eerst hun gedichten met een publiek te delen. Naast debutanten namen ook oud-gedienden deel aan de presentatie zoals oud-stadsdichter Anna Wiersma en de Syrische dichter Bashar Almashaan. 'Het werd een ònverwacht leuke middag,' vertelt Stip. Er kwamen meer dan twee keer zoveel mensen naar het DWKgebouw dan ze verwachtte en ze werd overladen met bloemen en bonbons. Het grootste cadeau was dat Rinus van Warven middenin de presentatie ineens 'Stop!' riep, gevolgd door: 'Dit vind ik zo mooi, ik wil jullie allemaal uitgeven.' In de toekomst zal er dus een verzamelbundel van Zutphense dichters volgen, rondom het thema Landschappen.
Familieopstellingen
Naast hypnotherapie geeft Stip ook familieopstellingen in Brummen. 'Dat is een heel bijzonder proces, wonderbaarlijk om mee te maken' vertelt ze. Er gebeuren dingen waarvan je feitelijk niet uit kunt leggen hoe het kan, maar die ongelofelijk veelzeggend zijn.
Je doet een familieopstelling met een groep, waarvan één persoon een vraag inbrengt en de rest van de groep uit representanten bestaat. De representanten weten niet wat er aan de hand is, maar zodra zij het veld van de familieopstelling betreden ervaren zij gevoelens die niet van hen zijn, maar van de vraagsteller òf van familieleden van de vraagsteller.' Stip werkt systemisch, wat wil zeggen dat ze ervan uitgaat dat het hele familiesysteem van invloed kan zijn op de manier waarop iemand in het leven staat en de moeilijkheden die hij of zij tegenkomt. 'Dat kan generaties terug gaan, het kan zelfs terug te voeren zijn op vorige levens.' Om dat te demonstreren loopt ze naar een mobile die voor het raam hangt. Aan de mobile hangen vele eivormige figuren.
'Kijk,' zegt ze, 'deze figuren staan bijvoorbeeld symbool voor familieleden. Als er in een familie iets gebeurt, ruzie, misbruik, een scheiding, dan heeft dat niet alleen invloed op de directe betrokkenen maar ook op het hele familiesysteem.' Ze trekt aan een figuur en de hele mobile komt in beweging. 'Ook bij een sterfgeval verandert alles.' Ze haalt een figuur eraf om dat te demonstreren. Een familieopstelling werkt verhelderend omdat het de vraagsteller inzicht geeft in de oorzaak van problemen die mogelijk al generaties doorwerkt en losgelaten mag worden. 'Zo'n dag is indrukwekkend omdat er in heel korte tijd een diepe band tussen de deelnemers ontstaat.'
Gedichten
De kennis en ervaringen tijdens opstellingen of individuele therapie komen terug in gedichten van Stip. Sommige gedichten heeft ze echt voor zichzelf geschreven als een opstelling heel erg indrukwekkend was geweest, maar ze schrijft ook poëzie voor haar cliënten. 'Soms zitten mensen zo vast dat ze moeilijk kunnen praten. Een gedicht raakt de ziel, het kan iets openen. Als ze dan gaan praten zijn ze kwetsbaar als een kind. Poëzie kan ook troosten, dan.'
Mist
Midden op de brug
in dichte mist
een schim
al vrijwel uitgewist
Iets huppelt door de kou
– alsof je je vergist –
het kind in jou
Wat heb je haar gemist
en midden op de brug
huil je
Kom bij me terug…
Stip geniet van het spel met taal. In eerst instantie probeert ze niet al te kritisch te zijn - als je bij voorbaat censuur pleegt, komt er niks op papier - maar daarna kan ze eindeloos schaven, wikken en wegen. Ze vergelijkt het zoeken naar woorden met een kunstschilder die met zijn verf exact de juiste nuance zoekt. Zo vormt de bundel 'Een Merel bij het raam' een rijkgeschakeerd geheel, poëzie met mensenkennis. Woorden voor gevoelens waar waarschijnlijk lang geen woorden voor leken te zijn, het is heel begrijpelijk dat het haar clienten niet onberoerd laat.
'Een Merel bij het raam' is verkrijgbaar via uitgeverij van Warven.
www.stipterlaan.nl