'Als jonge moeders vroegen wij ons al snel af: in wat voor wereld groeien onze kinderen eigenlijk op?'
Bijensterfte neemt wereldwijd én in Nederland alarmerend toe. Ook voor ons heeft dit grote gevolgen. Maar liefst tachtig procent van de eetbare gewassen is namelijk afhankelijk van bestuiving. In een poging dit tij te keren besloten de Zutphense vriendinnen Saràh Westerink (30) en Eefje Dekker (33) samen in actie te komen. Ze ontwikkelden de Save the Bee collection, messing broches in de vorm van insecten, waarvan tien procent van de opbrengst naar Greenpeace gaat.
Door Mirjam van Biemen
Omdat het nieuwe atelier nog volop in verbouwing is, ontmoet ik de twee dames elders, met verfspatten nog op de broek. Enthousiast en energiek vertellen ze over de nieuwe locatie in het historische hart van Zutphen waar ze straks verder zullen werken aan hun bijenlijn vanuit tassen, sieraden - en interieurwinkel Mevrouw Bagijn.
"Je moet het zien als een shop binnen een shop, van waaruit we ook makkelijker kunnen verkopen omdat hier meer aanloop zal zijn dan toen ik nog op de Marsweg zat", zegt initiatiefnemer Saràh. De goudsmid kwam een klein jaar geleden met het idee voor deze sieradencollectie.
"Het was de lente van 2019 en ik had net een beetje zitten freestylen in mijn atelier. Ik fietste naar huis over het industrieterrein toen ik langs een veld vol bloemen kwam. Ik was bekend met het verhaal over de bijensterfte en dacht toen: wat fijn voor alle insecten, zo'n oase, maar tot mijn verbazing zag ik ze niet. Geen insect te bekennen."
Het was een eerste besef voor Saràh: insecten treffen in de buitenlucht is niet langer een vanzelfsprekendheid, ook al zijn er voldoende bloemen. Plotseling viel alles samen: die nachtvlinder die ze zojuist had ontworpen voor haar nieuwe collectie moest uitgebreid worden met veel meer verschillende insecten en de opbrengst moest naar een goed doel.
Dat goede doel werd Greenpeace, wat zich al veel langer inzet voor de bij die het zwaar heeft en door verstedelijking steeds verder moet vliegen voor bloemen en ziek wordt door het gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen. Eefje vertelt: "Greenpeace spant zich heel erg in tegen het gebruik van landbouwgif, maar is als organisatie ook bij een groter publiek bekend. Vandaar dat we hiervoor gekozen hebben en niet voor lokaal initiatief, want in Zutphen gebeurt ook voldoende om de bij te redden." Iets als een sieradencollectie was er echter nog niet en zo ontstond de Save the Bee collectie. Messing broches in de vorm van torren, vlinders en hommels geleverd in natuurvriendelijke verpakking die ook nog eens zorgt voor mooie weidebloemen als je de resten hiervan in de grond stopt.
De twee vrouwen leerden elkaar kennen op het schoolplein van vrijeschool de Zonnewende waar beider kinderen naar school gaan. Eefje, opgeleid tot peuterjuf wilde op dat moment een andere kant op met haar carrière en besloot in te gaan op de uitnodiging van Saràh om eens een kijkje te nemen in haar atelier. "Sinds die ene dag werk ik twee dagen per week voor Saràh en help ik met ontwerpen en produceren. Samen hebben we de collectie verder uitgebouwd."
Mensen vragen Eefje vaak of ze, net als Saràh ook een opleiding tot goudsmid heeft doorlopen, wat ze een logische vraag vindt, maar ontkennend moet beantwoorden. "Ik ben bij Saràh in de leer, wat ik geweldig vind." Ook Eefje volgde net als Saràh vrijeschool onderwijs en is het dus gewend om met haar handen te werken. "Op school heb ik altijd veel getekend en ook voor de kinderdagverblijven waar ik werkte heb ik veel speelgoed gemaakt van hout. Voor Save the Bee ben ik gewoon begonnen met vormen uit messing te zagen, vervolgens ben ik gaan solderen en polijsten net zolang tot ik mijn eerste broche had. Mijn broches worden inmiddels ook gewoon verkocht."
Saràh doorliep de opleiding tot goudsmid in Schoonhoven en startte daarna als zelfstandige met haar bedrijfje Camille Maj Sieraden waarmee ze los van collecties en werk in opdracht ook workshops en cursussen geeft. "Onze samenwerking is echt spontaan ontstaan. Ik dacht altijd al dat samenwerken leuker zou zijn maar ik was nooit eerder iemand tegengekomen waarmee het klikte. Eefje is super enthousiast, nieuwsgierig en creatief. Dat ze geen gediplomeerd goudsmid is, maakt me niks uit. We hebben dan ook geen rolverdeling, maar pakken alles samen op."
Behalve een antroposofische achtergrond kennen de vrouwen nog meer overeenkomsten. Beiden gingen al op hun zeventiende studeren en kregen rond hun twee en twintigste kinderen. "Dan ben je misschien toch eerder bezig met de vraag in wat voor wereld groeien onze kinderen eigenlijk op? Helemaal nu de klimaatdiscussie zo actueel is", antwoordt Eefje als ik haar zeg dat ik daar op die leeftijd niet zo mee bezig was. Maar wellicht heeft het zelfvoorzienende nest waar Eefje opgroeide ook geleid tot meer bewustwording op dit vlak. Eefjes vader was oprichter van biologische groente - en fruithandel Odin en thuis ging het over niets anders dan goed oogsten met zo min mogelijk gif.
Omdat de Stentor er vlak na de lancering direct een artikel aan wijdde, is het snel gegaan met de bijenbroches. Saràh: "Door dat stukje wilden mensen ze meteen hebben. Met name de hommel bleek een hardloper." De eerste weken hebben de vrouwen dan ook hard gewerkt om alles op poten te zetten en stonden ze op markten door heel Nederland. Eefje: "We krijgen alleen maar super enthousiaste reacties, ook omdat mensen met hun een aankoop een statement kunnen maken voor een groenere wereld." Veel verdient het tweetal er nog niet aan. Saràh: "We zijn nu bijna op het punt dat we investeringen eruit hebben, maar gelukkig krijg ik ook veel cursusaanvragen door deze lijn." Het stel broedt alweer volop op nieuwe ideeën, liefst opnieuw verbonden aan een goed doel. "We denken nu aan iets met de plastic soup, maar wat dat betreft zijn we ook wel een beetje hysterisch, eerst dit maar eens verder uitbouwen!"