Van Warnsveld naar Moskou
Op zaterdag schrijft Derk Sauer een column in het Parool. Enkele weken geleden ging het over George Blake, op het hoogtepunt van de Koude Oorlog een befaamde Britse dubbelspion. En toen viel mijn mond open van verbazing. Opeens draait het verhaal naar het Twentse dorpje Warnsveld, waar Blake in de oorlogsjaren zat ondergedoken.
Nu vergeef ik Sauer onmiddellijk het woordje Twentse. Want als je geboren bent in Amsterdam en in 1989 al vertrokken bent naar Moskou, houd je vast alle oostelijke regio's niet meer uit elkaar. Het is hem vergeven. Mijn aandacht gaat uit naar 'het huis van zijn oom in Warnsveld'. De spion kan het huis nog steeds precies beschrijven, schrijft Sauer. En hij zelf ook, want anno 2019 woont zijn zwager uitgerekend in dát huis. Ik onderbreek het krant lezen onmiddellijk en pak de iPad. Wat is er hier in de regio bekend over deze Britse spion? Of zat hij een aantal oorlogsjaren verscholen op een zolderkamertje, om vervolgens geruisloos te vertrekken? En in welk huis zat hij dan verscholen? Ik ben benieuwd.
Een korte speurtocht op internet brengt mij bij Rob Kammelar. Het blijkt dat Rob enige tijd geleden voor het tijdschrift 'Zutphen' dat wordt uitgegeven door de Historische Vereniging, het leven van George Blake heeft onderzocht. Blake, met een Britse vader, wordt geboren in Rotterdam en na het bombardement in 1940 vlucht hij naar zijn oom Tom Beijderwellen, graanhandelaar in Warnsveld. Wegens zijn Britse nationaliteit pakt de politie hem daar op, maar de Duitsers laten hem, gezien zijn jonge leeftijd, weer vrij. Burgemeester de Milly zorgt voor nieuwe (valse) identiteitspapieren. In Warnsveld maakt Blake snel vrienden, in Zutphen gaat hij naar het Lyceum en in Warnsveld is hij vaak in de garage van Verhaagen te vinden, aldus Kammelar in het blad van de Historische Vereniging. Na de oorlog wordt hij voor zijn werk binnen het verzet door Koningin Wilhelmina benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau met de Zwaarden.
Na de oorlog emigreert Blake naar Londen, vanwaar hij als diplomaat wordt uitgezonden naar Seoel. Via de Britse geheime dienst belandt hij in Berlijn. Enkele jaren later wordt hij in Londen veroordeeld voor dubbelspionage. In 1966 ontsnapt hij uit het gevang en slijt sindsdien een leven als ex-spion in Moskou.
Elk jaar rond sinterklaas gaat Derk Sauer met zijn vrouw op bezoek bij George Blake. Hij is inmiddels 97 jaar en nauwelijks nog mobiel. Hij woont in een typisch Russische datsja, waar de afgelopen decennia de tijd heeft stilgestaan. Buiten vriest het en binnen zit Blake, met wanten aan, een muts op en een dikke deken om zich heen, schrijft Sauer in het Parool. Het gesprek gaat over dat huis in Warnsveld, op Rijksstraatweg 132.