'Noaberhulp is een welkome aanvulling op onze zorg'
Ook in de zorginstellingen van Zozijn, voor mensen met een beperking, is het beleid erop gericht terminale bewoners de gelegenheid te geven op de plek van hun eigen voorkeur te sterven. Is dit in hun zorgappartement, dan maken de medewerkers vaak veel overuren. Toen Z-verpleegkundige en consulente palliatieve zorg Jolanda Mombarg in 2007 over Noaberhulp in de krant las, pakte ze meteen de telefoon. "Die mensen wil ik ook", dacht ze.
"Voor ons is de palliatieve terminale zorg lastig, want we doen weinig expertise op in bijvoorbeeld de ondersteuning van cliënten en hun verwanten en we moeten veel extra uren maken. Ik wilde daarom graag samenwerken met Noaberhulp: zij hebben kennis van stervensbegeleiding, wij van mensen met een beperking." Noaberhulp stond direct open voor samenwerking, maar voor de inzet in een instelling werd de stichting gekort. Dat was niet wenselijk.
Toch wilden beide partijen graag onderzoeken hoe dat wél mogelijk zou zijn. In samenwerking met IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland), VPTZ (Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Nederland), Noaberhulp en Zozijn en met steun van de provincie Gelderland, zette Jolanda een project op. "Tussen 2008 en 2010 hebben we gekeken naar de manier waarop we vrijwilligers kunnen inzetten en hoe de financiering kan worden geregeld op een manier waar iedereen tevreden mee is. Dat is gelukt. Ik had nooit verwacht dat dit eruit zou komen", zegt ze glunderend. "Voor de vrijwilligers van Noaberhulp is ook een speciale opleidingsmodule ontwikkeld over de doelgroep. Het is een welkome aanvulling op de zorg die we bieden."
Alle zeilen bijzetten
Jolanda werkt al bijna dertig jaar voor Zozijn, sinds 1998 in twee woonlocaties in Lochem. De twintig bewoners hebben matig tot ernstig verstandelijke beperkingen en psychiatrische ziektebeelden. Omdat mensen met een beperking soms niet goed duidelijk kunnen maken dat ze iets mankeren, komt het voor dat plotseling blijkt hoe ernstig ziek zij zijn. De medewerkers moeten dan alle zeilen bijzetten. "Met Noaberhulp hebben we dat nu goed geregeld. Ze nemen niet de zorg over, maar als een vrijwilliger bij de cliënt waakt, dan ontlast dat de slaapdienst."
Vertrouwd
Voor de cliënten, die gebaat zijn bij structuur en vertrouwde gezichten, is het niet altijd prettig dat er een onbekende vrijwilliger komt. Daarom probeert Jolanda ze zo vroeg mogelijk te laten kennismaken met elkaar. Samen met haar collega's helpt ze de cliënten en verwanten ook tijdig een wensenboek samen te stellen, waarin ze noteren wat de cliënt graag nog zou willen, waar hij wil zijn als hij ziek wordt en hoe de uitvaart eruit moet zien. "Het is geen vaststaand document, maar een mooi uitgangspunt. Dan hoeven ze er niet over na te denken tijdens hun verdriet."
Andere instellingen hebben inmiddels ook meer aandacht voor palliatieve zorg. "Tien jaar geleden waren het echt nog andere tijden, nu heeft de palliatieve zorg een boost gekregen."