'Er is iets in de zang van een Merel' *
Bij Merel Harkink zit muziek in haar genen. Als kind zong ze zichzelf iedere avond in slaap en haar man zegt dat ze ook in haar dromen zingt of dirigeert. Ze groeide op in een huis vol muziek, maar daarnaast was ook haar sociale gevoel van jongs af aan groot. Ondanks de liefde voor muziek wilde ze geen conservatorium doen. Het eenrichtingsverkeer als performer op het podium sprak haar niet aan. Liever zocht ze naar manieren om muziek in te zetten om anderen te helpen, wat resulteerde in een studie Muziektherapie. Daarna deed ze kort Ergotherapie en rolde via een Big Band toch per toeval in het conservatorium, bij de afdeling zang, lichte muziek.
Door Merel Hubatka
Daarna ging ze aan het werk in de zorg omdat ze daar altijd al een zwak voor had. De hoge werkdruk en weinig tijd voor cliënten botste echter hevig met haar wens om het goed te doen en persoonlijke aandacht en tijd te investeren. Na een burn-out schoolde ze zich om, deed de Pabo en werkte in het onderwijs. Ook hier was de werkdruk hoog en langzamerhand ontstond de wens om het kleinschaliger aan te pakken. Zo werd muziekschool Combi Combo geboren. Met dwarsfluit- en zangleerlingen aan huis werkt ze aan algemene muzikale vorming. De laagdrempeligheid en de huiselijke sfeer maken dat zij ook leerlingen die niet lekker in hun vel zitten op sociaal vlak veel te bieden heeft. Maar op muzikaal gebied wordt er natuurlijk eveneens hard gewerkt, onlangs stoomde ze een fluitleerling klaar voor het Conservatorium.
Koordirigente
Dertien jaar geleden kwam de vraag van een aantal vrouwen om een koor te beginnen. Dat werd het vrouwenkoor Mona Lisa dat met veel plezier lichte muziek, wereldmuziek en een vleugje klassiek zingt.
Daarnaast ontwikkelde Merel zich na een periode van medische tegenslag in mindfulness en ademhalingsoefeningen. Deze methodes bleken zo goed samen te gaan met zingen dat ze 'Relax Sing' ontwikkelde, een combinatie van bovenstaande en mantrazingen. Op dit moment staat 'Relax Sing' in Zutphen op een laag pitje, maar ze geeft het nog in Deventer. In Brummen dirigeert Merel 'Chic en Shanty', een gezellig dameskoor op leeftijd.
Begin 2018 stond Merel Harkink aan de wieg van een koor dat een heel nieuwe wereld voor haar opende. Ze leidde al vol enthousiasme 'Zing Nederlands met me', een project van 'Buddy to Buddy' waar maandelijks Nederlandstalige liedjes gezongen werden met Nederlanders en nieuwkomers, omdat men door samen te zingen in contact met elkaar komt én de taal gemakkelijker leert.
Vanuit het festival 'Bach Bridges' kreeg zij de vraag om samen met Merel Hubatka een projectkoor op te richten van Zutphenaren, Zutphenezen en vluchtelingen. In vier maanden tijd moesten zij de Bachkoralen uit de Matthäus instuderen met koorleden waarvan er velen geen noot konden lezen en sommigen zelfs analfabeet bleken te zijn. Dit loste Merel op door MP3's te maken van alle partijen. Via de koorapp kon iedereen de partijen op zijn telefoon afspelen en op het gehoor oefenen. Of dat nou zo geweldig veel gebeurde is onbekend, er werden vooral veel foto's, hartjes en bloemen per app verzonden, maar het sociale component in dit koor was en is minstens zo belangrijk. Het wekelijks zingen zorgde ervoor dat koorleden die elkaar anders nooit waren tegengekomen vriendschap met elkaar sloten, elkaar thuis uitnodigden, elkaars cultuur leerden kennen en samen gingen koken bijvoorbeeld. Ook voor praktische zaken konden koorleden op elkaar rekenen. Een koorlid uit Ghaza omschreef het zo: "Tot nu toe was ik in Nederland een nummer, een probleem waar instanties iets mee moeten. Nu loop ik door Zutphen en kom altijd wel een koorlid tegen, iemand die me gewoon als mens ziet."
"Het mooie is dat de Nederlandse koorleden geen hulpverlenersrol hebben", zegt Merel enthousiast. "Het is niet zozeer om vluchtelingen te helpen, maar het contact is gelijkwaardig. Je ziet dat de Nederlanders er net zo goed veel plezier aan beleven."
In 2018 moest er hard gewerkt om uiteindelijk in het Concertgebouw van Amsterdam mee te mogen zingen met een alternatieve Matthäus Passion. Daarnaast arrangeerde Merel muziek waar koorleden zelf mee kwamen, zoals Fayrouz, een zangeres met een grote verbindende functie in de Arabische wereld.
Muzehof
Na het festival kon het koor Zutphen Zingt Werelds een doorstart maken bij de Muzehof. Mede dankzij Muzehof, het Torenfonds en Stichting VIA loopt het koor nog steeds als een trein. "Op sommige donderdagen staan er wel 70 man in de zaal van de Muzehof", zegt Merel blij. "Het praat zich rond op het AZC, mensen nemen vrienden mee en de Zutphense koorleden zie je ook genieten. Het voelt als een warm bad. Voor mij persoonlijk is ook verrijkend. Ik heb er een Irakese zoon en een Lybische broer aan overgehouden en er is een koorbabietje onderweg. Natuurlijk hebben we ook veel tegenslagen te verwerken. We hebben te maken met een doelgroep die vaak getraumatiseerd is en hier in Nederland geen zeggenschap heeft over hun eigen leven. Uitzettingen en overplaatsingen zijn slecht nieuws dat het koor vaak te verwerken krijgt. We moeten bij het moment leven. Het geluk dat we ervaren door samen te zingen, al is het maar een aantal keer, daar moeten we ons op concentreren. Een vorm van mindfulness, eigenlijk."
Muziektherapie
Sinds een paar maanden verzorgt Merel samen met haar man, kunstenaar en dichter Henk Gombert dagbesteding voor iemand met een verstandelijke beperking. Zo komen muziek, kunst én zorg op een mooie manier samen in Huize Harkink.
* regel uit een gedicht van Rutger Kopland