Een winkel waar het louter en alleen om boeken draait
175 jaar Van Someren & Ten Bosch
Door Alize Hillebrink
ZUTPHEN - Bij Boekhandel Van Someren & Ten Bosch draait het al 175 jaar om boeken. Een gesprek met eigenaar Ine Soepnel (59) over het boekenvak anno 2019. "Elk uur van de dag probeer ik boekprikkels op te vangen."
In de etalage van de boekwinkel hangt een poster van de Jubileumavond op donderdag 17 oktober ter ere van 175 jaar Van Someren & Ten Bosch. 'Uitverkocht' staat er met grote letters overheen geplakt. "De kaartjes waren in één week weg," vertelt een medewerkster achter de kassa enthousiast. "We hebben een wachtlijst, maar daarop staan al meer dan zeventig mensen."
Voorbij de boekentafels en rijen met boekenkasten zit Ine Soepnel, verscholen achter de trap, geconcentreerd te werken. Met haar opvallende zwarte krullen en sprekende ogen kijkt ze over de rand van haar leesbril. Een brilpoot nonchalant tussen haar lippen nemend, stelt ze een vraag die ze ongetwijfeld aan veel klanten vraagt: "Wat kan ik voor je doen?". Hoewel ze het altijd druk lijkt te hebben, heeft ze wel even tijd om onze vragen te beantwoorden.
Vijf jaar geleden werd je van uitgever boekverkoper. Wat is het grootste verschil tussen uitgever zijn en boekverkoper?
Het boekhandelsvak is veel fysieker en socialer. Een uitgever zit achter zijn bureau, tuurt naar een scherm, belt en vergadert. Een boekhandelaar loopt de hele dag, sjouwt met dozen en praat met klanten. Een uitgever is een specialist, een boekhandelaar is juist een generalist. Als boekhandelaar heb ik veel profijt van mijn uitgeversverleden. Ik denk dat ik met de kennis van nu een betere uitgever zou zijn, maar ook voorzichtiger.
'Ik was verliefd op die oude winkel aan de Turfstraat'
Wat is je keuze geweest om boekhandelaar te worden?
Een van de laatste publicaties die ik bij Atlas Contact begeleidde, was het boek van Rudi Westendorp, Oud worden zonder het te zijn. Van Westendorp leerde ik: laat je niet door je leeftijd intimideren. Maak telkens een vijfjarenplan en verras jezelf. Zo ben ik op mijn 54ste in de boekhandel gestapt. Na al die jaren in de uitgeverij sprak het praktische van een boekhandel me aan. En ik was natuurlijk verliefd op die oude winkel aan de Turfstraat.
Hoe bevalt het je na vijf jaar?
Het werk is intensief en heerlijk. Iemand zei tegen me: in een boekwinkel moet je alle seizoenen twee keer meemaken, dan pas weet je hoe het werkt. En dat klopt. Het heeft me twee jaar gekost om alles onder de knie te krijgen. Zo'n oude winkel, al 175 jaar op dezelfde plek, voelt als een warme huiskamer, waar ik elke dag met heel veel plezier weer binnenstap.
Waarin onderscheidt Boekhandel Van Someren & Ten Bosch zich en wat deze bijzonder?
Een winkel waar het louter en alleen om boeken draait en waar het vak met liefde wordt uitgeoefend. Geen ketenwinkel waarin je alleen de bestseller top-60 vindt, of waar de boekeninkoop vanuit een centraal kantoor wordt gedicteerd, maar een breed, diep en persoonlijk assortiment, waarbij kwaliteit het uitgangspunt is. Mijn voorganger Ad ten Bosch heeft eens gezegd dat je een boekhandel moet maken die bij je past. Dat deed hij en ik doe dat nu op mijn manier, natuurlijk samen met mijn medewerkers.
Hoe bepaal je je keuze van boeken?
Op basis van intuïtie en ervaring. En natuurlijk laten we ons ook leiden door onze eigen smaak en die van onze klanten. Sommige boeken mogen eindeloos in de kast blijven staan, omdat we het belangrijk vinden dat we ze hebben. Mijn collega Jacinthe die de kinderafdeling runt, heeft bijvoorbeeld altijd de prachtige, volledige uitgave van de sprookjes van Grimm op voorraad, ook als ze er maar eentje per jaar verkoopt.
'Ik ontbijt 's morgens met drie kranten'
Hoe blijf je bij?
Door elk uur van de dag alle boekprikkels op te vangen: uit de krant (ik zit om half zeven 's morgens met drie kranten te ontbijten), op tv, op radio, uit de mail, op de beurs, uit gesprekken met uitgevers, uit vragen van klanten. Het is een leuk spel om dat allemaal bij te houden en zo breed en goed mogelijk geïnformeerd te zijn.
Wat lees je zelf, welk genre vind je zelf het mooist?
Ik lees zelf graag de romans van Alice Munro, Elizabeth Strout en Jane Gardam. Auteurs met een fijne pen, een lichte toon en een groot verteltalent. Ik hou vooral van ze omdat ze zo prettig onnadrukkelijk wijs zijn. Nu lees ik 'Zwarte schuur' van Oek de Jong. Ik moet mijn leesuurtjes vaak bevechten op al het andere dat mijn aandacht vraagt, maar voor dit boek spijbel ik graag, zó goed vind ik het.
'Bij een mooi boek spijbel ik weleens van mijn werk'
Wat is het meest bijzondere dat je als boekhandelaar hebt meegemaakt?
Een briefje van een klant met excuses dat hij ooit een boek had gestolen. Ook bijzonder: het optreden van Ilja Leonard Pfeijffer in onze winkel. Dat was op een zondag, een week voor kerst, de winkel was stampvol maar er was geen Pfeijffer te ontdekken. Mensen werden ongeduldig, ik maakte me zorgen dat ik ze straks zou moeten vertellen dat hij niet kwam, tot ik hoorde roepen: 'Maak plaats, maak plaats!' En in het smalle tussenpad schreedt een man binnen, gekleed in een enorme berenjas met gouden puntschoenen. Hij bleek overigens een aimabel mens. Het eerste wat hij aan me vroeg was: 'Kan ik even plassen?'
De tendens is dat er minder gelezen wordt, merk jij dat ook? Zijn e-books een bedreiging voor het papieren boek?
In de vijf jaar dat ik boekhandelaar ben, merk ik niet zoveel van ontlezing. Onze omzet is al die jaren stabiel gebleven. Natuurlijk ben ik bevooroordeeld, ik ontmoet alleen maar lezende mensen, maar ik heb geen vrees voor de nabije toekomst. Wel zijn we altijd wakker en scherp en constant bezig om nieuwe dingen te bedenken. Van e-books ondervinden we nauwelijks concurrentie.
Is Lucinda Riley bij jullie te koop?
Natuurlijk. 'De zeven zussen' liggen ook bij ons. Maar niet in stapels bij de kassa. Daar leggen we liever 'Moeder wat loop je mank' van Annie M.G. Schmidt neer. Een goede boekhandelaar maakt keuzes. Wij kopen de boeken in waar we affiniteit mee hebben, waar we goed over kunnen adviseren en waar we klanten voor hebben.