'Maak verdriet na abortus of miskraam bespreekbaar'
ZUTPHEN - Noem het woord abortus en je ziet gesprekspartners hun rug rechten, wenkbrauwen samentrekken en de kin een fractie omhoogschieten. Het is een thema dat de meningen doet oplaaien. Dat is bepaald lastig als je zelf de ervaring van een abortus met je meedraagt. Het is reden genoeg om het hele gebeuren niet te noemen en daardoor een intens verdrietige periode met niemand te delen.
Door Jolien Wilmar
Tegenover mij zitten Marion van Arragon en Lea Adriaans. Marion werkt onder andere als lichaamsgericht therapeut en Lea werkt als coach bij verlies en levensvragen. Zij leerden elkaar kennen op een themadag over 'Onzichtbare rouw.' "Onder deze noemer valt niet alleen de ervaring van een abortus, maar ook die van miskramen, of juist onvruchtbaarheid en het diepe verdriet van een onvervuld verlangen naar een kind. Eigenlijk zou je 'onzichtbare rouw,' ook kunnen omschrijven als een verdriet dat onvoldoende aan het licht is gekomen", vertellen zij.
Lea en Marion vinden elkaar in de behoefte om licht te werpen op deze complexe last. Ze weten zelf maar al te goed hoe het voelt om rond te lopen met een verdriet waar jijzelf en de buitenwereld niet goed raad mee weet en dat ze daarom lang in eenzaamheid gedragen hebben.
Marion vertelt: "Wat abortus tot zo'n moeilijk thema maakt, is het oordeel: 'Je hebt er toch zelf voor gekozen?' Maar wat moet je doen, als je lichaam het niet aan kan om een zwangerschap te voldragen? Of als je zo jong bent dat je je laat leiden door druk van anderen, of bang bent de zorg en liefde van je omgeving te verliezen? Als de oplossing voor dat dilemma een abortus is, is dat een hele verdrietige oplossing."
Marion en Lea zijn het er volmondig over eens dat het niet de buitenwereld is die zij willen veranderen. Zij richten zich op het oordeel van de vrouw in kwestie zelf. Het oordeel dat naar binnen werkt. Schaamte en schuldgevoelens die een gezonde verwerking in de weg staan. "Een gezonde verwerking van verdriet lost niet alleen een probleem op, maar helpt je ook groeien. Wanneer je iets ingrijpends meemaakt en je krijgt de ruimte om daar aandacht aan te besteden, om het te verwerken door erover te praten en er nog eens over te praten, en nog eens en nog eens, kom je op een punt dat je kan zeggen: oké ik heb dat meegemaakt, het was verschrikkelijk, maar ík was het en het heeft me gevormd tot de mens die ik nu ben."
'Met moed en compassie je keuzes erkennen, is gezonder dan slachtofferschap'
"Door met moed en compassie te kijken naar de keuzes die je hebt gemaakt en de consequenties die dat met zich meebracht, neem je eigenaarschap over je eigen verleden. Dat is een gezondere houding dan slachtofferschap."
"Mijn miskramen", vervolgt Lea, "en een heel pijnlijk mislukt adoptieproces, waarbij ik steeds hoop op een kind had, maar het uiteindelijk moest doen met lege handen, liggen al een poos achter me. Toch vlamt het verdriet af en toe op. Door te gaan staan voor mijn eigen leven, laat ik me minder snel uit het veld slaan."
Op het symposium waar Lea en Marion elkaar ontmoetten, sprak een wetenschapper die onderzoek had gedaan naar aanleiding van een eigen abortus ervaring. Zij vertelde onder andere dat het regelmatig voorkomt dat vrouwen hun verdriet wegstoppen in de periode dat ze hun trauma opdoen. Soms pas na tientallen jaren laat het trauma zich- na een nieuwe (verlies)ervaring- echter niet meer onder de deksel houden en stuwt het als een onverwachtse vloedgolf naar de oppervlakte. Dit is een vorm van 'verlaat of uitgesteld verdriet' en blijkt veel voor te komen. Het is echter voor degene die het betreft een heel verrassend en onbegrijpelijk gevoel, wat de gedachte kan oproepen: 'Ben ik daar nou nog niet klaar mee?' De schaamte daarover, dat je twintig jaar na dato nog verdrietig bent, maakt dat de vrouw in kwestie er met niemand over praat.
Marion en Lea organiseerden afgelopen lente zelf een themadag 'onzichtbare rouw rondom abortus'. Tijdens die dag was er ruimte voor ieders verhaal en werden er oefeningen gedaan om het eigen verdriet en het verleden te omarmen, te accepteren en er eigenaarschap over te nemen. De prachtige locatie Rezonans in Warnsveld zorgde voor een warme bedding, wat het proces van heling ten goede kwam. Het was een geslaagde dag, vertellen Lea en Marion, ze willen meer van dergelijke dagen organiseren. De eerstvolgende staat gepland op 10 oktober. Op de Facebookpagina 'Onzichtbare rouw' is te volgen wat er zoal aangeboden wordt in begeleiding rondom dit thema en andere vormen van onzichtbare rouw.
Terugdenkend aan mijn gesprek met Lea en Marion blijft mij vooral de opmerking bij: 'Wij willen vrouwen graag helpen groeien aan hetgeen ze hebben meegemaakt. Ook de verdrietige ervaringen hebben niet alleen verdriet gebracht, maar kunnen je groter maken in plaats van kleiner, daar willen wij een bijdrage aan leveren. Laten we ermee beginnen dit thema zichtbaar en bespreekbaar te maken.'