Overbodig
Soms voel ik me overbodig. Vooral als het met de kunst en de creativiteit even niet zo wil vlotten, verzand ik weleens in gedachten als: alles is al gedaan, wat heb ik er nou nog aan toe te voegen? Musea vol kunst, galeries vol kunst, zoveel kunstenaars en creatievelingen… Vertwijfeld vraag ik me dan af of Picasso zich ook wel eens overbodig voelde. Of Rembrandt, of Corneille.
Gelukkig heb ik tijdens mijn kunstopleiding een scriptie moeten schrijven. En gelukkig moest ik daarvoor een heel ingewikkeld boek lezen, in het Engels ook nog. 'On line' heette het, en het ging over de geschiedenis van de lijn – iets wat mij erg boeit.
Het boek bleek zo ingewikkeld dat ik bijna een hekel aan lijnen of tekenen of kunst in het algemeen kreeg, maar toch worstelde ik me er doorheen. Ik las over beweging, over het persoonlijke of juist niet-persoonlijke, over ruimte en oneindigheid, over lijnen op papier of buiten het papier, over afhankelijkheid, zelfstandigheid. Heel interessant, vond ik, toen ik het Engelse vakjargon eindelijk een beetje begon te begrijpen.
Al die thema's zijn in meerdere periodes door uiteenlopende kunstenaars onderzocht. Vele kunststromingen volgden elkaar op, soms met vergelijkbare uitgangspunten, soms ook totaal tegengesteld. Wat een veelheid! Het lezen van die brok geschiedenis was aanvankelijk, naast ingewikkeld en interessant, ook nogal ontmoedigend. Alles is al gedaan…
Het boek leerde me echter ook dit: ja, alles is al gedaan. Maar ook: alles komt ook steeds weer terug.
Alle kunstenaars borduren altijd, per definitie, voort op wat de kunstenaars vóór hen hebben gedaan. Ze werken met dezelfde thema's, komen op soortgelijke gedachten, maar voegen altijd iets toe: hun eigen ideeën of handschrift, beïnvloed door de tijd waarin zij leven en de mogelijkheden die dat met zich meebrengt.
Toen ik me dat eenmaal realiseerde kon ik opgelucht doorgaan. Overbodig? Welnee, je bent nooit overbodig! Je voegt altijd iets toe. Iets van jou, iets van nu. Dus neem een kopje thee en teken lekker verder. Deed Picasso vast ook.