Ida Gerhardt kijkt voor nu en altijd over de IJssel
Klein, ingetogen en in haar element
Door Alize Hillebrink
ZUTPHEN - Dromerig, ingetogen en met een ietwat streng ogende bril kijkt ze uit over de IJssel. Sinds vrijdag 31 augustus staat Zutphens geliefde dichteres Ida Gerhardt op de nieuwe IJsselkade in Zutphen. Het bronzen beeld is vervaardigd door kunstenares Herma Schellingerhoudt.
Groot is ze niet, je kijkt er zelfs zo overheen, maar ze inspireerde velen. Gedurende haar leven schreef ze meerdere gedichten over Zutphen. Een aantal dichtregels van haar prijken in gevels en muren van Zutphen. Sinds kort is daar een nieuwe de dichtregel aan toegevoegd "Er stond een kind op de kade…", gemetseld in de kademuur van de nieuwe IJsselkade. Ida Gerhardt werd geboren aan het begin van de vorige eeuw in Gorinchem. Ze stierf in 1997 in Warnsveld.
Monnik
Een vijftal buurvrouwen dromt samen om het moment bij te wonen. "We kijken er al wéken naar uit," zegt er één. "Al de hele zomer zit ze als een monnik ingepakt in een gordijn, echt géén gezicht!" De dames hadden er bijna een brief aan gewijd, tot ineens het bericht kwam waarin de datum van de onthulling werd bekendgemaakt. Ook al hadden ze het hoofd van Ida inmiddels een paar keer gezien doordat het doek was afgewaaid, de onthulling dáár wilden ze bij zijn. De ingepakte 'monnik' was gedurende de zomermaanden niet onbespraakt in Zutphen. Burgemeester Vermeulen: "Er werden briefjes tussen de plooien gestoken, het werd uitgekleed en uitgedost." De burgemeester lacht er hartelijk om: "Ida heeft haar plek al veroverd in Zutphen."
Hommage
Over de IJsselkade waait een zacht briesje. Aan de horizon pakken zich dreigende wolken samen, maar het blijft droog. Onder de inmiddels toegestroomde aanwezigen zijn veel kunst- en poëzieliefhebbers. De kleine honderdvijftig aanwezigen vormen een kring om het ingepakte beeld. Nadat stadsdichter Mas Papo zijn hommage bezingt, is daar dan eindelijk het grote moment. Het doek mag eraf, Ida kijkt voor nu en altijd over de IJssel.
Intimi
"En nu mag er gedanst worden," roept schepper Herma Schellingerhoudt. Lachend heft ze haar handen ten hemel. De 'eervolle opdracht' leverde haar een bijzondere ontmoeting op met Ida Gerhardt. "Ik heb haar natuurlijk niet gekend, maar via de vorm kwam ik haar tegen en ging ik met haar in gesprek." Een aantal intimi die Ida nog wel gekend hebben kwamen af en toe langs en gaven waardevol commentaar. Schellingerhoudt: "Op een gegeven moment voelde ik: het klopt!"
Inspiratie
"Het is in alle eenvoud Ida," zegt José van der Donk. "Geen opsmuk, duim in de zak, de rest erbuiten. Zo was ze." Van der Donk was de laatste zeven jaar van Ida's leven haar secretaresse. Een samenwerking die uitmondde in een hechte vriendschap. Drie jaar geleden schreef ze een boek over haar laatste levensjaren met Ida. Ook Nelleke van Keulen is aanwezig en raakte geïnspireerd door Ida's gedichten. Ze maakt wandelpoezie. Haar ogen beginnen te fonkelen: "Toen ik hoorde van dit beeld kreeg ik direct inspiratie," vertelt ze opgetogen. Het resulteerde in een nieuwe wandeling die ze vandaag lanceert: Zutphen eert Gerhardt. De aanwezigen drommen om het beeld heen om haar te bewonderen en zichzelf met Ida te fotograferen. "Kijk maar met haar mee," zegt Schellingerhoudt, "dan zie je het ook: Ze is in haar element."