Ontdek verborgen verhalen tijdens
rondleiding begraafplaats
Zutphen - Een vat vol kennis is Joop Jansen, toezichthouder van de katholieke begraafplaats aan de Warnsveldseweg. En waar het Joop aan kennis ontbreekt, bedenkt hij wel een mooi verhaal om toch zo dicht mogelijk bij de feiten te kunnen blijven. Omdat hij er zoveel plezier aan beleeft, geeft hij op zondag 17 september een rondleiding over de katholieke- en de algemene begraafplaats. Aanvang 14.00 uur bij het houten poortgebouw. Kosten: 2,50 euro per persoon. Onder heel wat stenen liggen prachtige verhalen verborgen.
Door Meike Wesselink
Net als vele andere begraafplaatsen stamt ook de Zutphense dodenakker uit 1829. Het is het resultaat van een wet die Koning Willem I invoert: dorpen en steden met meer dan duizend inwoners dienen vanaf dan te beschikken over een begraafplaats buiten de bebouwde kom. Een begraafplaats voor alle gezindten. Specifieke details over de wijze van begraven, duur van de grafrust, inrichting van de begraafplaats en dergelijke worden pas later vastgelegd in de Grafwet van 1869.
Omdat het deel waar de begraafplaats moest komen tevens een vrij schootsveld diende te blijven in geval van oorlog, koos architect Zocher voor een houten toegangspoort (gemakkelijk neer te halen in het geval er oorlog uitbreekt) die uniek in zijn soort blijkt te zijn. Jammer dat het achterstallig onderhoud aan de poort zo duidelijk zichtbaar is, het is namelijk een monument om te koesteren. Net als het houten poortgebouw, is ook het stenen poortgebouw (1902) van de katholieke begraafplaats, het baarhuisje op de Algemene Begraafplaats en de begraafplaats als geheel aangewezen als monument. De specifieke graven zijn geen van allen monumenten, hoewel het oudste graf al uit 1832 stamt. Het was Gravin van Grondsfeld Limpurg die als eerste een prominente plek op de Algemene Begraafplaats (het linkergedeelte) kreeg.
Het rechterdeel van de begraafplaats was bedoeld voor katholieken. "Voor de vrome katholieken was het een doorn in het oog dat 'hun' gewijde grond door een dam was verbonden met de ongewijde grond van de Algemene Begraafplaats. In 1879 wordt den vervloekten dam dan ook afgegraven", zo legt Joop een beetje gekscherend uit. In 2009 worden de Algemene- en de Katholieke begraafplaats echter weer met elkaar verbonden door een houten brug.
In datzelfde jaar wordt ook de stenen toegangspoort gerestaureerd en wordt de doodgraverswoning weer als zodanig in gebruik genomen. Door Joop en zijn vrouw Yvonne die daar nog steeds met veel plezier wonen. Het is bijzonder dat Joops broer Gerhard in zijn 'tuin' begraven ligt. Daar staan we even bij stil. Gerhard bevindt zich in goed gezelschap met vlak om de hoek een aantal pastoren, kerkmeesters en nonnen, maar ook de familie Bellefroid en Mähler die zich prachtige grafstukken lieten aanmeten. "Ik heb het wel eens laten narekenen. Zo'n grote witte, marmeren plaat alleen al zou tegenwoordig rond de 200.000 euro kosten. Kun je een beetje nagaan hoe waardevol het toentertijd was. Ze deden er dagen over om zo'n plaat het kerkhof op te krijgen." Van meer recent zijn Nico Hoffer en Kees Luessink die aan de Warnsveldseweg hun laatste rustplaats hebben gevonden.
Joop laat me het graf zien dat in de Tweede Wereldoorlog dienst deed als schuilplaats voor wapens van verzetshelden en toont de oorlogsmonumenten op de algemene begraafplaats die zijn geadopteerd door Zutphense scholen en Scoutinggroep Jan van Riebeeck. Joop kent de symbolen die worden gebruikt op de graven: kronen met parels erop om de rang van adellijken aan te geven, een afgeknotte boom als symbool voor het gebroken jonge leven en legt uit hoe je met stoepkrijt heel gemakkelijk de namen van de 'gehemelden' kunt achterhalen. Al een tijdje is Joop voornemens om een boek uit te brengen met als werktitel Het verhaal onder de Steen, maar hij heeft gewoon té veel informatie.
Over de rode beuken die rond de begraafplaats neerkijken op de rustende zielen, heeft Joop zo zijn eigen theorie. Rode beuken overigens die soms verschrikkelijk zijn aangetast door de reuzenzwam. Overal weet Joop wel iets van en weet hij het niet, dan zoekt hij net zo lang tot hij het antwoord heeft gevonden. Dat maakt een rondleiding met deze bevlogen man ook zo bijzonder. Wél even telefonisch aanmelden.
06 - 417 019 18
