Nieuwe documentaire 'De Berkel'
BERKELLAND - Is er in de afgelopen eeuwen al niet genoeg gezegd en geschreven over de 110 km lange Berkel, de rivier die bij de Duitse bedevaartsplaats Billerbeck ontspringt en via de grens uiteindelijk bij Zutphen in de IJssel uitmondt? De Bekke of Bääke, zoals de naam in het dialect ook wel heet, is al vele malen beschreven en bezongen, bewierookt en ook vervloekt als zij weer eens overstroomde. Maar feit is dat haar bestaan altijd een bron van inspiratie is gebleven voor de vele generaties die in haar stroomgebied woonden en nog steeds wonen. De Duitse politicologe en filmmaakster Anna Schlottbohm (1989, Coesfeld) en de Nederlandse journalist Willem Kootstra (1944, Ruurlo) zijn beide in het Berkelgebied opgegroeid, hebben de streek verlaten en zijn er weer teruggekeerd. Ze besloten vorige jaar tot een gezamenlijk een reis langs en door die Berkel. Zij maakten een documentaire. Het verhaal gaat over stroming, het weggaan en het weerzien met de rivier.
Door Rob Weeber
Tijdens hun inspiratietocht ontmoeten ze mensen van diverse pluimage die langs de rivier wonen. Aan de Duitse kant bijvoorbeeld wordt de vader van Anna geïnterviewd, Martin Schlottbohm, een elektricien die verhaalt van zijn eerste jeugdtripjes over de grens. Verderop bij Coesfeld ontmoeten de twee Hartmut Levermann, een import-Coesfelder, bioloog en lokaal journalist. Hij neemt hen mee langs de ondergrondse Berkel.
In Gescher laat Ulrike Eing de gevolgen van de laatste overstroming zien. Toch zou ze voor geen goud weg willen van die plek. Haar 15-jarige dochter echter, de volgende generatie, denk eraan het gebied te verlaten. Via een pottenbakkerij van de familie Erning, volgens eigen zeggen het laatste familiebedrijf in de branche, komen de twee in Vreden bij de reuzenschoenmakerij van de gebroeders Wessels. Tot en met maat 66 wordt hier gemaakt voor de reuzen uit de wereld.
Dan steekt het tweetal via Oldenkotte de grens over, waar Eibergenaar Bennie te Vaarwerk verhaalt van tolwegen en reconstructiewerkzaamheden. Ze doen Neede aan, een woonplaats van Willem Kootstra en ontmoeten Albert Kroon, de neergestreken kermisnomade. Ze bezoeken het Kristalmuseum en praten met geoloog Han Kamphuis en zakken verder af naar Almen waar ze de eigenaren van hotel De Hoofdige Boer, Dirk Holtslag en Sandra Grootenhuijs, ontmoeten. Hun hotel is genoemd naar een gedicht van Anthony Staring.
Uiteindelijk bereiken ze Zutphen en dwalen langs de rivier door de stad, begeleid door de verzen van Tim Paradijs, de voormalige stadsdichter.
Het idee voor de film ontstond volgens regisseur Anna Schlottbohm al in 2013. Ze werkte net in de Filmwerkstatt Münster, teruggekeerd naar de geboortestreek. Ze is opgegroeid bij de Baumberge in Darup, Kreis Coesfeld, slechts een paar kilometer van de Berkel af. De onbekendheid en nieuwsgierigheid naar de bovenloop van de Berkel werd bevredigd door de ontmoeting met de gepensioneerde, in Madrid wonende Willem Kootstra die al regelmatig onderzoek naar de rivier deed en er een film over wilde maken. Zijn fascinatie komt vanuit de jeugd, met name toen hij tijdens een kanotochtje omsloeg in het stinkende water en bezwoer het haar ooit betaald te zetten. Uiteindelijk werd er in Duitsland de benodigde financiering gevonden om de film te maken en kon de Filmwerkstatt Münster aan de slag.
De releasedatum van de film is op 7 juli. Op vrijdagavond 7 juli wordt de open lucht première gehouden in Café-restaurant Rotering in Oldenkotte/Rekken, Oldenkotseweg 11. Aanvang: 22.00 uur. Klapstoel zelf meenemen.