Karel Post Uiterweer is zijn
pioniersgeest nog steeds niet kwijt
Boekje gaat terug naar de oorsprong
Warnsveld/Zutphen - Hopeloos ouderwets vindt Karel Post Uiterweer de nieuwe naam van Vrije School De IJssel en De Zwaan. "De Zonnewende. Ik houd van oude taal, maar ik ben er geen voorstander van om die aan te wenden voor een nieuwe school." Moeder van Karel stonden in de jaren vijftig aan de basis van de vrije school in Zutphen. Zelf richtte de oud-docent de bovenbouw van de Vrije School in Groningen op. En nam daar weer afstand van. Bijna twintig jaar wonen Karel en zijn vrouw José in Warnsveld, waar Karel een groot deel van zijn jeugd opgroeide. Aan veel aspecten ziet hij dat de stad doorspekt is van de antroposofie. Dat is te lezen in het boekje dat hij onlangs uitgaf: Zutphen, Bolwerk van de antroposofie.
Door Meike Wesselink
Het is eigenlijk een antwoord op de vraag die auteur Ilse Marrevee zich stelde voor ze begon aan haar boek 'Antroposofie Ontmoet'. Het vorig jaar uitgebrachte werk geeft niet een antwoord op de vraag in hoeverre de antroposofie te vinden is in Zutphen, maar wel op hoe de antroposofie wordt beleefd door mensen voor wie het een grote betekenis heeft. Twaalf biografische verslagen zijn het geworden, schetsen zoals de auteur het zelf noemt.
Bolwerk van antroposofie
Als een echte docent geeft Karel Post Uiterweer tijdens de boekpresentatie van Antroposofie Ontmoet een inleiding. Aan de hand van het gedicht Dolen en Dromen van Ida Gerhardt zoekt Karel een antwoord op de vraag in hoeverre er een band is tussen Zutphen en de antroposofie. En dat is nu terug te lezen in het boekje Zutphen, Bolwerk van antroposofie?
Op de voor- en achterkant fraaie tekeningen van Karel zelf van respectievelijk de meanderende IJssel en de Bleek met op de achtergrond de Walburgiskerk. "Ine Soepnel van Van Someren en Ten Bosch moedigde me aan een boekje samen te stellen. Voor mij meteen een mooie gelegenheid om de mensen die hier na de oorlog als pioniers van de antroposofie kwamen een beetje in het zonnetje te zetten."
In het boekje wordt teruggegaan naar de oorsprong, toen Zutphen werd gesticht als vrije stad. Een handelsstad waar mensen van heel verschillende pluimage elkaar troffen en waar een zekere openheid genoodzaakt was om elkaar te kunnen begrijpen. De IJssel die als levensader langs de stad stroomt en de rechtspraak die er een plek krijgt. De Walburgiskerk met het Mariaportaal en de spirituele raakvlakken die er zijn met de antroposofie.
Hoe de antroposofische arts Maarten Bos –en dus de antroposofische geneeskunde- in de jaren vijftig naar Zutphen kwam, hoe hij en zijn vrouw Lotje een begin maakten met antroposofisch kleuteronderwijs, hetzelfde stel de kiem legde voor de biologisch-dynamische voedingswinkels en hoe de invloedrijke Klaas Kingma vervolgens de voorwaarden voor de oprichting van de vrije school in Zutphen organiseerde.
Oproep opzetten van ander soort onderwijs
Datzelfde deed Karel Post Uiterweer toen hij als jonge gymnasiumdocent in Groningen zijn leerlingen almaar bleker en bleker zag worden naarmate het examen naderde. Hij besloot het initiatief te nemen voor een vrije school waar zijn eigen kinderen later met veel plezier onderwijs zouden volgen. "Ik liet een oproep in de krant plaatsen 'Wie wil er een ander soort onderwijs opzetten' en daar kwamen 101 reacties op. Daaruit is een team voortgekomen waarmee we de school oprichtten. We moesten het zelf maar een beetje zelf uitvinden."
Leren in en met de natuur
Karel is inmiddels de zeventig gepasseerd, maar is zijn pioniersgeest nog steeds niet kwijt. Ruim drie jaar geleden kwam hij opnieuw tot een initiatief voor kleinschalig onderwijs. Samen met Christiaan Hartman en Ingrid Büsink ontwikkelde hij de Hofakker, een school voor kleinschalig onderwijs in het buitengebied van Vorden. "In de jaren negentig veranderde er van alles door regelgeving en begon de vrije school veel op een instituut te lijken. In begon me ervan te distantiëren en trok me terug als leraar om vervolgens docent te worden aan de opleiding tot vrije schoolleraar. De Hofakker is het antwoord op wat ik miste in het vrije schoolonderwijs, leren door in en met de natuur bezig te zijn."
Karel volgt de ontwikkelingen van de Vrije School Zutphen nog steeds en betreurt het dat het de drie scholen voor basisonderwijs niet is gelukt om hun vechtlust te behouden en daarmee de eigen identiteit veilig te stellen. Ook de plek van de toekomstige Zonnewende vindt Karel allesbehalve ideaal. "Het is praktisch langs de snelweg, maar dat razende verkeer brengt de kinderen alleen maar onrust."
Karel zou zich nog steeds kunnen opwinden over zaken die hem aan het hart gaan. Maar hij waakt ervoor dat hij zich niet meer laat meeslepen. Liever houdt hij zich bezig met de Hofakker, zijn lieve vrouw waarvoor hij veel zorg heeft, historisch onderzoek, muziek en zijn dagelijkse tekeningoefeningen.
Zutphen, Bolwerk van antroposofie is voor 6 euro te koop bij boekhandel Van Someren en Ten Bosch en de Boekerij.