"Vluchtelingen zijn niet alleen zielig"
Zutphen - Afgelopen dinsdag, 16 februari heeft het Zutphense college haar goedkeuring gegeven aan de bestuursovereenkomst, opgesteld tussen gemeente, COA en GGNet, betreffende de noodopvang voor vluchtelingen aan de Kerkhofweg in Warnsveld. Zutphen maakt zich op voor grote veranderingen komend voorjaar en zomer met de komst van meer dan duizend vluchtelingen. De gemeente lijkt zich een stuk coulanter op te stellen dan menig andere gemeente. Een gesprek met Annelies de Jonge.
Door Meike Wesselink
"De gebeurtenissen in een aantal gemeenten worden door de media breed uitgemeten. Bij zeven gemeenten van de 390 zorgde de komst van een azc voor problemen, maar er zijn dus veel meer gemeenten waar het goed gaat. Daarover hoor je niet zo veel."
Toen de komst van azc Voorsterallee werd aangekondigd in 2014, stuitte de gemeenteop een muur van verzet. Omwonenden waren van mening dat het college niet transparant was. "We namen die geluiden heel serieus en hoorden de vraag van omwonenden om hen zo goed mogelijk mee te nemen in de totstandkoming van het azc, ook wanneer de gemeente tegen problemen aan zou lopen. Die open en eerlijke opstelling is cruciaal geweest en heeft van een actiegroep een groep omwonenden gemaakt die zich betrokken is gaan voelen bij de komst van het azc. We doen er alles om op dezelfde intensieve manier te communiceren over de noodopvanglocatie in Warnsveld." Het is nog niet precies duidelijk wanneer, maar binnenkort vindt er opnieuw een bijeenkomst plaats voor omwonenden.
In de tot stand gekomen bestuursovereenkomst tussen COA, gemeente en GGNet zijn duidelijke afspraken opgenomen voor een zo goed mogelijke integratie van de opvang in Warnsveld. Zo zijn er afspraken gemaakt over onderwijs, dagbesteding en zorg en wordt er gestreefd naar een zo evenwichtig mogelijke samenstelling van de bewonersgroep. Ook is in het bestuursoverleg opgenomen dat het mogelijk is de noodopvang voortijdig te sluiten wanneer er excessen zouden uitbreken. Voordat de tijdelijke opvang eind mei opent -wat overigens nog niet geheel zeker is- moet er een risico-analyse liggen. "Die voor azc Voorsterallee is zojuist afgerond en moet nog voorgelegd aan het college. Omwonenden hebben hiervoor een bureau geselecteerd en daarmee gesprekken gevoerd en in de wijk rondgekeken. "Het rapport dat daaruit is voortgekomen is nog niet aangeboden aan het college maar ik heb begrepen dat het een uitermate prettig overleg is geweest, waarbij omwonenden zich gehoord voelen in hun zorgen over overlast en verkeersveiligheid. Het is fijn om een document te hebben waarin zorgen expliciet worden genoemd. Samen met de 0-meting die we gaan doen hebben we zo een goede monitoring."
In week 28 komen de eerste vluchtelingen naar azc Voorsterallee. De verbouwing is nog niet afgerond en met name aan het hoofdgebouw moet nog veel gebeuren. "Een aantal ruimtes, zoals de filmzaal, wordt samen met de vluchtelingen ingericht. Zo kunnen de toekomstige bewoners een klein beetje vorm en inhoud geven aan hun eigen leefomgeving. Dat draagt natuurlijk bij aan het gevoel deel te mogen nemen aan de samenleving. Het groen in de omgeving wordt in samenspraak met de omwonenden tot stand gebracht."
Al twee keer deed een groep vluchtelingen vorig jaar Zutphen aan. "Meer dan 500 vrijwilligers hebben zich toen gemeld met de meest uiteenlopende initiatieven. Van mensen die een wasje hebben gedraaid, tot sportscholen die activiteiten hebben georganiseerd. Er zijn ongeveer 25 organisaties ontstaan die iets voor de vluchtelingen willen gaan doen. De initiatiefnemers nemen plaats aan een overlegtafel waar COA, gemeente en Perspectief vraag en aanbod zo goed mogelijk aan elkaar proberen te koppelen. Vluchtelingen zijn niet alleen zielig, ze zijn juist ook heel sterk en het is belangrijk om te kijken wat deze mensen allemaal nog wel kunnen om hen zo snel mogelijk in de samenleving mee te kunnen laten draaien."
Al in het eerste kwartaal van 2014 werd voor het eerst gesproken over het azc en ruim twee jaar later komen pas de eerste vluchtelingen. "Het COA heeft een enorme opgave. Ten tijde van de Balkanoorlog kwam er een grote toestroom van vluchtelingen en vlak erna is de organisatie behoorlijk gekrompen. In één jaar tijd is nu opnieuw een enorme stroom aan vluchtelingen tot stand gekomen en daar wordt het COA nu mee geconfronteerd. Werd er eerst nog gestreefd naar een termijn van zes maanden om vluchtelingen al dan niet een verblijfsstatus te verlenen, nu wordt deze termijn opgeschroefd naar 15 maanden. Overigens ligt het probleem niet zozeer bij de stroom nieuwe vluchtelingen, het zit het hem in de huisvesting van statushouders, vluchtelingen die mogen blijven. Het kabinet heeft er té lang over gedaan om kaders te stellen, waardoor een groot aantal gemeenten hun huisvesting voor statushouders niet op orde heeft." Ook Zutphen heeft vorig jaar haar doelstelling net niet behaald. In 2015 zijn 81 statushouders gehuisvest in de gemeente. Dit jaar komt daar een aantal van 130 bij.
De Jonge die zowel de portefeuille vluchtelingzaken als werk en inkomen heeft, heeft af en toe het gevoel in een spagaat te zitten. De wethouder voelt zich betrokken bij de minderheden en krijgt heel wat op haar bordje omdat ze toegankelijk en benaderbaar is. "Statushouders krijgen urgentie en dus voorrang op woningzoekenden die al een tijd op een wachtlijst staan. Maar voor iemand die op een wachtlijst staat, is het zeer gecompliceerd om urgentie aan te vragen. Een alleenstaande moeder die door haar voormalige partner is mishandeld heeft bijvoorbeeld niet genoeg grond om urgentie te krijgen. Dit is voor mij ook niet uit te leggen. Uiteraard vind ik het begrijpelijk dat anderen zich benadeeld voelen en natuurlijk probeer je iedereen zoveel mogelijk te helpen. Ik zou willen dat we meer ruimte krijgen om bij te bouwen, zodat we zoveel mogelijk mensen kunnen helpen. Dit hebben we ook bij de provincie aangegeven."
"Ik geloof echt dat je in de politiek het verschil kunt maken als je de goede vragen weet te stellen en de juiste snaar weet te raken. Na al die integratiedebatten die we hebben gevoerd, geloof ik echt dat het anders kan. Belangrijk om ogen en oren open te houden om ieders belangen te bewaken. Open en transparant het gesprek aangaan en niet net doen alsof er geen zorgen bestaan, ik ben ervan overtuigd dat daar de kracht zit."