Regionaal koopgedrag in beeld
Apeldoorn - In de raadszaal van Apeldoorn werd afgelopen donderdag het Koopstromenonderzoek 2015 gepresenteerd. In opdracht van 37 gemeenten in Oost Nederland, waaronder Zutphen, onderzocht het bureau I&O Research uit Enschede waar de inwoners van Overijssel en Gelderland hun geld uitgeven. De uitkomsten waren verontrustend.
Hoewel het koopstromenonderzoek al sinds 1987 bestaat, gingen de onderzoekers hoofdzakelijk in op de veranderingen van de laatste vijf jaar. De vraag was kort samengevat: Wie koopt wat, waar en waarom daar? Meer dan 31.000 inwoners van oost Nederland hebben de vragenlijst ingevuld.
In 2010 had 42% van de consumenten nog nooit iets op internet gekocht, in 2015 is dat percentage gedaald naar 17%. En dat merken de ondernemers in de winkelstraat, waar de leegstand steeds grotere vormen aanneemt. In de winkels in de dagelijkse sector, zoals supermarkten, is de omzet de afgelopen vijf jaar nog met 4% toegenomen, maar in de niet dagelijkse sector was de daling maar liefst 11%. En daar zal het niet bij blijven, lieten de onderzoekers de aanwezige wethouders van economische zaken, binnenstadsmanagers en ondernemers weten. De internetbestedingen raken nu de nonfood-winkels, maar de komende jaren gaat er in de food ook veel veranderen. Opvallend is dat in grote steden met een ruim winkelaanbod meer op internet wordt gekocht dan op het platteland. Maar ook hier wordt een inhaalslag gemaakt.
De grootste klappen vallen de komende jaren in de steden zoals Zutphen, met een inwonersaantal van 20- tot 50-duizend. Het gestaag groeiend aantal koopzondagen is in deze plaatsen een matig succes. Alleen de allergrootste steden in het oosten kunnen door hun uitgebreide winkelaanbod hiervan maximaal profiteren.
De gemeenten worden de komende jaren het grootste financiële slachtoffer van het veranderende kooppatroon. Panden komen leeg te staan, de WOZ-waarde daalt en er komt veel minder belasting binnen. En ook inkomsten uit parkeergelden die menig gemeentelijke begroting sluitend moet krijgen zullen de komende jaren afnemen. De gemeenten doen er goed aan om bezoekers van de binnenstad gastvrij te ontvangen en parkeergeld helemaal te laten verdwijnen. Maar dit blijkt voor veel steden een stap te ver.
Gert Jan Hospers, hoogleraar in de citymarketing liet de toehoorders na de presentatie weten dat de toehoorders niet somber hoeven te zijn over de toekomst van de kern van de stad, maar dan moeten de kern wel terug naar de kern. Daarvoor is er een Stedelijke Herverkavelingswet in de maak die het mogelijk maakt de bestemming van bedrijfspanden in de binnenstad sneller te kunnen wijzigen naar bijvoorbeeld woonruimte. Alle gemeenten moeten waakzaam zijn voor leegstand. De toehoorders in de zaal konden donderdag aangeven welke binnenstad hun voorkeur had. Er waren plaatjes te zien van een winkelstraat vol auto's, het strakke moderne stadscentrum van Almere, een winkelstraat met bomen en een stadskern met vakwerkhuisjes. De meerderheid koos voor het authentieke laatste plaatje. En dat betekent dat Zutphen met zijn authentieke historische centrum al bij voorbaat een voorsprong heeft op de rest. Uit het onderzoek blijkt ook nog eens dat oosterlingen de binnenstad roemen om het winkelaanbod, de gezelligheid en het samenzijn. Maar leegstaande winkelpanden, die worden gehaat.