‘De combinatie van werken en leren is goud waard’

Anne-Marie Molleman is directeur van het Praktijkonderwijs Zutphen, een middelbare school voor kinderen die het fijn vinden om al doende te leren.

Door Jolien Wilmar

Bij binnenkomst van de school valt op, dat de linkermuur vrijwel geheel gevuld is met naamborden van bedrijven. Als ik Anne-Marie daarnaar vraagt zegt ze: “Het zijn de sponsorvrienden van onze school. Bedrijven en stagebedrijven waar wij mee werken. Er zijn meer dan vierhonderd stagebedrijven verbonden aan onze school. Naarmate de kinderen in hun leerjaren vorderen, nemen de stagedagen toe.”

Van mavo naar master
Dat leren en werken hand in hand gaan, geldt niet alleen voor de leerlingen, maar is ook de manier waarop Anne-Marie zichzelf ontwikkeld heeft. Na de mavo volgde ze de mbo kinder- en jeugdverzorging. In haar eerste baan werkte ze met wat je vroeger ‘geretardeerde’ kinderen noemde, kinderen met een achterstand, zouden we nu zeggen.

In die eerste baan al, merkte Anne-Marie dat ze ideeën had over hoe de organisatie beter zou kunnen functioneren, daarover zegt ze: “Als ik vind dat iets beter kan, dan moet je het aanpakken.” Ze besloot de HBO - agogischwerk te doen. “Opleiding en werk combineren, versterkt elkaar enorm, je kunt gelijk toepassen wat je leert.”

“Mijn tweede baan was bij De Lichtenvoorde, een organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking. Dertig jaar geleden maakte deze organisatie de revolutionaire keuze om van aanbodgericht, vraaggericht te gaan werken, met als doel dat de cliënt met zijn begeleidingsvraag centraal kwam te staan. Inclusie werd het nieuwe modewoord (net als tegenwoordig) Het netwerk van de cliënt kreeg daarbij een grote rol. Een hele leerzame periode met vele nieuwe kansen voor cliënten. Ik zag hoe rigoureuze veranderingen leidde tot het verlies van kwaliteit. Managers werden geschrapt en de vrijgekomen taken moesten worden opgepakt door groepsleiders en het sociale netwerk rond de cliënt. Ik leerde daaruit dat ik veranderingen beter stapsgewijs kan toepassen. Sowieso is het mijn stijl niet om vanuit dominantie opeens grote veranderingen door te voeren. Ik kijk eerst goed hoe een organisatie in elkaar zit, hoe de cultuur is en dan ga ik kwaliteit toevoegen door de sterke punten te ondersteunen en te vergroten.”

“Naast mijn volgende baan bij GGNet volgde ik een post-HBO opleiding zorgmanager en aansluitend een Master. Ik werkte als leidinggevende bij Woonzorg Doetinchem, een afdeling van GGNet waar cliënten met een psychiatrische problematiek begeleid worden in de thuissituatie of in een beschermde woonvorm. De psychiatrie was nieuw voor mij en ik verbaasde me over het verschil in acceptatie van het ziektebeeld. Psychiatrische cliënten hebben te maken met minder sympathie vanuit hun omgeving dan cliënten met een beperking. Het is net alsof psychisch ziek zijn meer angst en onbegrip oproept. Angst omdat het dichterbij komt. Iedereen kan psychisch ziek worden, dat geldt minder voor een verstandelijke beperking. Daarnaast hebben mensen die kampen met psychische ziekten meer last van verlies van identiteit, frustratie en veranderend toekomstperspectief.

In 2007 werd ik directeur op een cluster 3 school, een school voor kinderen met een verstandelijke of lichamelijke beperking. Voor deze functie werd er specifiek iemand uit de zorg gevraagd, dat maakte de overstap voor mij naar het onderwijs mogelijk.

In de zorg gaat het om begeleiding en opvoeding, in het onderwijs komt daar de component didactiek bij.

De combinatie van een pedagogisch klimaat mét een didactisch klimaat werkt exponentieel op de ontwikkeling van kinderen en jongeren

Didactische wetenschap gaat over: hoe helpen we kinderen leren, hoe bied je scholing aan, hoe zorg je dat kennis echt beklijft. Door de methodische stappen waarlangs docenten werken, is groei en ontwikkeling verzekerd. De combinatie met een goed pedagogisch klimaat versterkt dit nog meer. Daar wilde ik graag een bijdrage aan leveren.

Het was een kleine school, waardoor ik als directeur alle management taken, zoals: financiën, personeelsbeleid, huisvesting, zelf beheerde. Toen ik begon was de school door de inspectie als zwak aangemerkt, ik stond daardoor met het team voor de taak om in twee jaar de school gezond te maken. Ik leerde hoe belangrijk het is dat we alles wat we in huis hadden, ook konden laten zien en verantwoorden. In mijn huidige functie als directeur van het Praktijkonderwijs ben ik daar nog op gebrand. We doen ontzettend goed werk, dat moet terug te vinden zijn in rapporten.”

Praktijkonderwijs Zutphen
“Acht jaar geleden ben ik hier begonnen als directeur. Wat me direct opviel was hoeveel deze jongeren kunnen! De sterke samenwerkingscultuur met collega’s, netwerk, leerlingen en ouders past me als een jas.

De leerlingen komen na het basisonderwijs en vertrekken rond hun achttiende levensjaar, op de brug naar de volwassenheid. De volgende stap is het MBO, of beginnend in een baan of dagbesteding, meestal voortvloeiend uit een stage.”

Anne-Marie is opgegroeid in een gezin waar haar vader vroeg stierf, ze was toen drie jaar oud. Hierdoor leerde ze al jong verantwoordelijkheid nemen, aanpakken en dat het vanzelfsprekend is dat je voor elkaar zorgt.

“Verantwoordelijkheid krijgen, maakt een kind trots op de bijdrage die hij kan leveren, dat heeft mij als kind goed gedaan en dat doet de leerlingen hier ook goed. Met elkaar zorgen we voor ieders ontwikkeling, voor de school én voor de eigen leefomgeving.”