Première Vestas Feuer van Beethoven in de Hanzehof

ZUTPHEN - 401NederlandseOperas presenteert op vrijdag 10 juni om 20.45 uur de wereldpremière van Beethovens onbekende operatorso Vestas Feuer in de Hanzehof in Zutphen, tijdens het Beethoven Festival. 

Vestas Feuer – de eerste opera van Beethoven – is gecomponeerd op tekst van Emanuel Schikaneder, de librettist van Die Zauberflöte. Beethoven specialist Cees Nieuwenhuizen reconstrueerde een actuele 401NederlandseOperas uitvoeringseditie van Vestas Feuer die op 10 juni voor het eerst te horen zal zijn met o.a. Renate Arends (Sericia), Barbara Schilstra (Volivia), Marcel Reijans (Sartagones), Timothy Veryser (Malo), Nanco de Vries (Porus) & Apollo Ensemble. Eind 2022/begin 2023 verschijnt het handboek over Nederlandse Opera’s in de Dato reeks van uitgeverij Lecturis, geschreven door René Seghers.

Stichting 401NederlandseOperas 
Stichting 401NederlandseOperas reconstrueerde Vestas Feuer in relatie tot het handboek over Nederlandse opera’s van artistiek leider René Seghers. Het eerste deel van dat handboek omvat de periode 1600 tot en met het einde van de Franse tijd in 1814. Seghers ontdekte het Vestas Feuer torso tijdens zijn speurtocht naar het verhaal rondom Beethovens vermeende Zutphense geboorte. 

Seghers: “Dat verhaal heeft een prominente plaats in het 401NederlandseOperas handboek Deel I, dat eind 2022 zal verschijnen in de DATO reeks van uitgeverij Lecturis. Ook Beethovens verhouding tot de Leidse baron Van Swieten komt in het boek aan de orde, de mecenas Mozart, Beethoven én Haydn. Nadat Beethoven zijn eerste symphonie aan Van Swieten opdroeg meldde zich in 1803 theaterdirecteur Emanuel Schikaneder, de eerste Papageno en librettist van Die Zauberflöte. Hij gaf Beethoven de opdracht voor diens eerste opera, Vestas Feuer.”

Emanuel Schikaneder, librettist en opdrachtgever van Beethovens eerste opera, Vestas Feuer
Het Vestas Feuer tekstboek volgt een Romeinse-oriëntaals intrigeverhaal vol spannende plotwendingen rondom een wrede keizer, gedwongen huwelijken, eerwraak, Vestaalse maagden, vuurspuwende tempelbeelden, ontsnappingen via de Tiber, enzovoorts. Eind 1803 was de eerste scène in klad gecomponeerd en stonden er meer dan 80 schetsen voor het vervolg op papier. Daarna kwam Fidelio op Beethovens pad en daarmee verdween Vestas Feuer in zijn beroemde schetsboeken. De prachtige, dramatische eerste scene vormde geen probleem omdat Beethoven die vrij compleet noteerde. De schetsen konden pas worden geïnterpreteerd nadat artistiek leider van het 401NederlandseOperas gezelschap René Seghers het oorspronkelijke tekstboek in Wenen opspoorde. Seghers: “Ineens vielen die schetsen naadloos op twee volkomen onbekende nieuwe Beethoven opera-aria’s uit het vervolg van Vestas Feuer. Nieuwenhuizen heeft deze aria’s volgens Beethovens aanwijzingen geïnstrumenteerd. Met voorstudies voor het duet Leonore-Florestan en een opening die op Die Walküre vooruitloopt is het Vestas Feuer-torso een verrassend werk. Beethovens muziek verschafte Schikaneders tekst een extra dimensie en slaat een brug tussen Die Zauberflöte en Fidelio.”

De ontdekking van Beethovens eerste opera, Vestas Feuer
Hoewel Vestas Feuer als titel in selecte musicologische kring bekend is heeft vrijwel niemand daarbuiten er ooit van gehoord. Seghers: “Een operatorso van Beethoven van voor Fidelio op tekst van de librettist van Die Zauberflöte inclusief meer dan 80 nagelaten schetsen die niemand ooit heeft bekeken…. Ik kon mijn ogen niet geloven. Toen ik de muziek hoorde was ik verrast. De tekst inspireerde hem tot opmerkelijke melodieën, zoals het trio ‘Nie war ich so froh wie Heute’ dat in hij in Fidelio hergebruikt met een slechts licht gewijzigde tekst: ‘Nie ward es so hoch besungen’, een van zijn beroemdste melodieën! Van Vestaalse maagd naar ‘Retterin des Gatten sein’ blijkt muzikaal maar een kleine sprong. De nagelaten schetsen voor Sericia’s grote aria ‘Ich flieh zum heil’gen Hain’ (sopraan) en Malo’s wraakaria ‘Hört Rache-Götter mir!’ (tenor) zijn nooit eerder onderzocht. Dit zijn de laatste opera wereldpremières die er van Beethoven mogelijk zijn, want meer onbekende schetsen zijn er niet.”

 Het solistenteam met Jolien de Gendt, Barbara Schilstra, Timothy Veryser, Andrés Soler Castaño en het Apollo Ensemble treedt daarmee in de voetsporen van oorspronkelijke Beethoven vertolkers van het eerste uur als Anna Milder en Friedrich Demmer, de eerste Leonore en Florestan. Het Apollo Ensemble verzorgt het orkestrale deel en speelt na de pauze Beethovens ‘Egmont’.

Opname en doelstelling
Omdat er van 99% van de meer dan 400 vooroorlogse Nederlandse opera’s geen opnamen bestaan zouden geïnteresseerden na het lezen van het handboek nooit een noot van al die werken kunnen horen. Daarom is 401NederlandseOperas in 2015 begonnen met het organiseren van concerten waarin hoogtepunten uit allerhande Nederlandse opera’s worden uitgevoerd en opgenomen. De concertopnamen hebben het directe doel om gepubliceerd te worden in cd-uitgaven, downloads en in de boeken zelf. Opnamen uit Vestas Feuer worden gepubliceerd op de cd in het handboek dat eind 2022/begin 2023 in de DATO reeks van uitgeverij Lecturis zal verschijnen. Het betreffende hoofdstuk gaat uitvoerig in op de première, de reconstructie van het Vestas Feuer-torso en Beethovens vermeende Nederlandse geboorte.

Tickets via www.hanzehof.nl of beethoven-festival.nl. Meer informatie: www.401nederlandseoperas.nl.