Schuldhulpmaatje groeit gestaag: ‘Dit jaar 200 hulpvragen’

De stichting gaat op 1 januari op zelfstandige basis verder mét nieuwe naam

Door Sander Grootendorst

ZUTPHEN/WARNSVELD – “Waarschijnlijk is dit het laatste krantenstuk waarin Schuldhulpmaatje in Zutphen Schuldhulpmaatje heet.” Zegt mede-oprichter en coördinator Gidie Ritzerveld (64). Vrijdag wordt op een mini-symposium in buurthuis ’t Nut in Warnsveld de nieuwe naam onthuld. De stichting gaat op 1 januari op zelfstandige basis verder, los van de landelijke koepel.

“We bestaan tien jaar en dat vieren we ‘passend’, zoals dat heet.” Geen slingers en ballonnen, dat zou niet overeenkomen met de basistaak van Schuldhulpmaatje. “Wij komen bij mensen binnen als er geen feestje is, zeg ik altijd.”

Schuldhulpmaatje is een landelijk initiatief van kerkgemeenschappen en financiële instellingen. De Zutphense tak ontsproot in 2013. Iedereen met zorgen en vragen over zijn of haar problematische schulden kan er terecht en krijgt in principe een persoon, een ‘maatje’, naast zich.  Ritzerveld: “Het is voor de meesten zeer moeilijk om de juiste weg naar een oplossing te vinden. Met een maatje lukt dat beter.” ‘Maatje’ heeft een dubbele betekenis, het gaat ook – “in de eerste plaats” – om de menselijke maat, en niet om een versterking van de toch al zo verlammende bureaucratie: “Als je een bepaalde regeling aan mensen aan het uitleggen bent, denk je vaak: wat hebben we in godsnaam voor een ingewikkeld systeem gecreëerd.” De maatjes zijn vrijwilligers, niet zelden gepensioneerden. Sommigen hebben kennis van zaken op financieel gebied. “En wie dat niet heeft, kan het leren. We hebben goede scholing en training.” Er zijn stagiairs bij die een opleiding sociaaljuridische dienstverlening volgen en anderen die overwegen de hulpverlening in de gaan, maar eerst even willen proefdraaien. Dat kan bij Schuldhulpmaatje.

Domino-effect
De doelgroep van de stichting is in de loop der jaren verbreed – een duidelijke afspiegeling van wat er in de samenleving gebeurt. En een reden voor naamsverandering, zegt Ritzerveld. “We begonnen met twaalf maatjes, nu zijn het er 38. We zijn gestaag gegroeid, zitten op tweehonderd hulpvragen per jaar, volgend jaar gaan we de 250 makkelijk halen. De laagdrempelige aanpak slaat aan. We kunnen snel handelen, er zijn geen wachtrijen.”

“Aanvankelijk hadden we vooral te maken met mensen die in de schulden waren beland doordat ze meer bestelden dan ze konden betalen – te veel aankopen bij Wehkamp bijvoorbeeld.” Sterk in opkomst is de groep mensen mét een inkomen die daarvan net aan kunnen leven: “Er hoeft maar iets financieel tegen te zitten of het domino-effect treedt op en ze zitten in de shit.”

Officieel is de doelgroep uitgebreid met statushouders. “De gemeente heeft ons gevraagd om basale trainingen te geven over hoe je met geld omgaat. Het is een verplicht onderdeel van de inburgering.”

Drempel
Uit de nieuwe naam is het woord ‘schuld’ verdwenen, verklapt Ritzerveld alvast. “Mensen moeten een enorme drempel over om überhaupt over ‘schuld’ te praten, zelfs in eigen kring. Daar komt bij: we zijn er ook voor wie vreest door bepaalde ontwikkelingen in de schulden te komen, maar ze nog niet heeft.”

De Zutphense afdeling stapt uit de landelijke koepel: nog een reden voor naamsverandering. “Ze vragen een bijdrage die neerkomt op 31 procent van ons budget. Dat is niet te doen. En er zitten sowieso voordelen aan een lokale aanpak. Als we zelf trainingen geven kunnen we bijdragen aan maatschappelijk ondernemerschap in Zutphen. Wij beschikken over een heel goed netwerk – alleen al dat van ons bestuur, met voorzitter Gerda Geurtsen. In Zutphen zijn de lijnen kort, je hebt gauw de goede mensen te pakken.”

Zeer te spreken is de coördinator over het Zutphense alternatief voor de wettelijke schuldsaneringsregeling. “Die werkt goed, vooral omdat er geen rechter aan te pas hoeft te komen en omdat je niet jarenlang aan zo’n traject vast zit.” De gemeente heeft van meet af aan het belang van Schuldhulpmaatje erkend, maar verleent pas sinds drie jaar structurele subsidie. “Dat is fijn, dan kunnen wij onze energie echt besteden aan de mensen om wie het gaat.”

De ‘maatjes’ staan er trouwens zelf óók niet alleen voor. Ze komen maandelijks bijeen, behalve in de zomer. “Het is best al wat, wat we van een vrijwilliger vragen”, zegt Ritzerveld. “Elk maatje opereert zelfstandig. Dus mooi als je weet wie waar goed in is en elkaar weet te vinden. Dat je wordt gedragen door het team.” Op de bijeenkomsten zijn geregeld deskundigen van buitenaf te gast, zoals een vertegenwoordiger van de belastingdienst of iemand die vertelt over zorgverzekeringen.

Naast het maatjeswerk zijn er drukbezochte spreekuren bij Waterkracht en in het Ketelhuis. Ritzerveld staat mensen in het Ketelhuis te woord en hij is samen met een collega verantwoordelijk voor de koppelingen tussen  hulpvrager en maatje. Gepassioneerd vertelt Gidie Ritzerveld over zijn werk. Nog veel meer dan in dit artikel past. Op het symposium vrijdag komt de missie van Ritzerveld en ‘zijn’ maatjes ruimschoots aan bod. 

Symposium
Het symposium in ‘t Nut duurt vrijdag 27 oktober van 13.00 tot 16.00 uur. Er komt onder anderen een wetenschapper van de Universiteit van Amsterdam aan het woord over een onderzoek dat het belang van maatwerk en samenwerking met cijfers aantoont. Rond 13.45 uur maakt wethouder Eva Boswinkel de nieuwe naam bekend.