Gijs Müller exposeert kunst-uit-het-kopieerapparaat

ZUTPHEN - Op de hoek waar de Zutphense Zaadmarkt overgaat in de Proostdijsteeg is tot eind augustus de expositie Liquid Surroundings te zien. De Zutphense kunstenaar Gijs Müller laat hier door drie ramen van een woning op een groot paneel zijn werken zien. 

Door Emy Vesseur

De keuze voor de expositie achter een raam is niet toevallig. Gijs Müller vindt dat kunst terloops moet zijn. “Je hoeft hier niet te plannen: ik ga naar een tentoonstelling. Je hoeft geen entree te betalen. Er zijn gewoon geen hobbels. Je loopt erlangs en de kunst etaleert zichzelf.”

Autonoom
Gijs Müller was tot zijn 35e een gevierd conceptueel kunstenaar. Hij volgde in de jaren negentig de kunstacademie AKI in Enschede. Na zijn master aan het Sandberg Instituut, de masteropleiding van de Gerrit Rietveld Academie, won hij prijzen en was internationaal succesvol. Nadat hij in 2003 de Charlotte Köhler Prijs had ontvangen, trok hij zich als maker terug uit de kunst. Müller: “In de kunstwereld draait het om meer dan de kunst van het maken. Zodra je succesvol bent, ontstaan er verwachtingspatronen. Ik wil autonoom zijn en niet afhankelijk van anderen.”

Kopieerkunst
Naast zijn baan als hoofd van de afdeling Image and Language aan de Gerrit Rietveld Academie werkt Müller tegenwoordig in stilte aan zijn eigen werk. Sinds hij in Zutphen woont, maakt hij zijn kunst louter met het kopieerapparaat. Dat doet hij door te knippen en plakken waar zijn oog opvalt: een vorm, een tekst, een letter of voorwerp. Eerst in zwart/wit en op maximaal A4-formaat, nu in kleur en veel groter. “Ik doe er alles aan om uit het opgelegde kader te komen. Want ik gedij het beste als de beperking mij duwt tot verandering van dat wat die beperking is.”

Sigaret rokende maan
Inmiddels is Müller een meester in papier en schaar. Zijn A4-werk heeft hij gebundeld in een dummy, dat nog een boek moet worden. “Mensen weten me nog steeds te vinden en af en toe verkoop ik een werk. Vooral de sigaret rokende maan met donkere kraters is populair.” Het idee voor een expositie van zijn werk achter de ramen van Proostdijsteeg 2 kreeg Müller, toen hij over de Zaadmarkt langs het leegstaande pand liep. “Ik zag die drie grote ramen met roeden en dacht: hier zou mijn werk goed staan.” Verhuurder Stichting BOG was enthousiast en op 1 augustus was de expositie Liquid Surroundings een feit. 

Domestic Violence
Het paneel voor de expositie past maar net in de ruimte. “Symbolisch, want bij mij barsten de gedachten ook altijd uit mijn kop”, zegt Müller. Het bovenste deel is getiteld Domestic Violence en gaat niet over huiselijk geweld, maar toont wat je huiselijke omgeving je aandoet. “Je wilt bijvoorbeeld een email versturen, maar ondertussen piept de afwasmachine dat hij uitgeruimd moet worden.” Gijs Müller illustreert dit aan de hand van ‘dagelijkse objecten onder kanteling van de fantasie’. Zoals een espressomachine in de vorm van een legertank. En een portret met een zak erover. Het Vuitton-achtige logo op de zak is een verweving WE/ME. Voor wie moet je kiezen? Ruimte voor jezelf? Of tijd besteden aan je gezin of werk? “Dat is de gijzeling van het dagelijks bestaan. Het is ook de reden waarom dit werk in een huis getoond wordt”, legt Müller uit.

Gedachtensprongen
De onderste strook biedt onder de titel Reflector of Shadows ruimte aan een steeds wisselende serie koppen. Het gaat hierbij om een silhouet van Müllers eigen hoofd, waarin steeds een andere gedachte zit. Het is een reprise van werk dat hij tot voor kort dagelijks maakte en in de late avond projecteerde op het middelste raam boven de deur van Huis de Wildeman op de Zaadmarkt, waar zijn atelierruimte was. “Dat deed ik negentig dagen lang”, vertelt de kunstenaar. “Elke dag maakte ik een dia van een nieuwe kop, die de oplettende voorbijganger op het raam te zien kreeg.”

Hondenuitlaters
Müller is er geen voorstander van om bezoekers te trekken via de media; het moet immers vanzelf gaan. “Mijn projecties op het raam van de Wildeman werden vooral opgemerkt door hondenuitlaters”, zegt hij lachend. “Sommigen kwamen er iedere avond speciaal voor langs.” In de tweeëneenhalve week dat het paneel van Liquid Surroundings staat opgesteld, is hij al een paar keer enthousiast benaderd door mensen die het werk herkenden van de projecties. Müller: “Dat is natuurlijk erg leuk. Maar er zijn altijd mensen die het mislopen en dat achteraf jammer vinden. Vandaar dus toch maar een stukje in de krant.”

Liquid Surroundings is tot eind augustus te zien vanaf de Zaadmarkt achter de ramen van Proostdijsteeg 2.