Afbeelding
audio

Sander Leest: Doorzingen Leen!

Cultuur

ACHTERHOEK - Met de kreet “Muziek is voor iedereen!” besloot initiator Luuk Nengerman vorige week zijn welkomstspeech bij de opening van het nieuwe onderkomen van Popcollege Zutphen. Op het nippertje was een geschikt pand gevonden, met hulp van een ondernemer en de gemeente. En vooral: met veel zelfwerkzaamheid. Het had weinig gescheeld of het popcollege was er niet meer geweest.

Ik had het boek Doorzingen Leen! net uit.

Leny Stappers, zangdocente, ontmoette ik in 2013 bij een protestconcert van de docenten van de met opheffing bedreigde Leeuwenkuil, de Deventer muziekschool. Het was in de jaren dat de overheid overal de stekker uit het muziekonderwijs trok; docenten zouden verder moeten als zzp’ers. Het voor de gelegenheid geformeerde orkest heette de Redband: rood was het logo van de school, het redden van het muziekonderwijs de missie. Wat speelden ze ontzettend goed, alsof hun leven ervan afhing. (Eh… hun leven hing er vanaf). 

Leidraad
In Doorstappen, Leen! komt de Redband voorbij. Het boek, opgezet als ‘opera in vier bedrijven’, gaat over het levensbelang van muziek, die als een leidraad door de bladzijden loopt – letterlijk: via QR-codes. Vijftien muziekstukken, uitgevoerd door ‘leerlingen, familie en muzikale vrienden’. Er staan ook zangtips in (volg de ‘Leny zangmethode’).

‘Je hebt geen stem, je bent een stem’

Leny’s leven wordt gedragen door muziek, door zang, veel meer dan door gesproken woord, schrijft ze. En: “Je hebt geen stem, je bent een stem. Zingen is gezond. Het is een fysieke en mentale beleving. Je gaat er zelfs beter van ademen.” Ze benadrukt het theatrale aspect: “Zingen is meer dan een lied zingen. Een lied krijgt pas vorm in een voorstelling. Theater! En theater maak je samen.”

Het klinkt vanzelfsprekend, maar dat was het voor de jeugdige Leny niet. Als baby had ze pas na een half jaar een stem en op school durfde ze die niet te gebruiken. “Hij sloeg om de haverklap over. Ik leek wel een jongen die de baard in de keel kreeg.”

Juffrouw Jansen negeerde haar als er gezongen werd. Maar toen kwam de pastor vertellen dat er een kinderkoor werd opgericht. Bang dat ze weer werd overgeslagen, stapte Leny alvast naar voren. Haar meisjesnaam is Beuming, het ging op alfabet, ze was als tweede aan de beurt. “Ik zie het ongeloof, die verbazing … het enthousiaste gezicht van de pastoor en… van juffrouw Jansen! Ik mag mijn Stil is de dag heengegaan in elke klas voorzingen.” Haar stem was anders dan de andere. 

In het koor werd ze meteen de soliste. “Dit was mijn geboortekreet!”

Een muzikaal leven begint, het brengt vreugde maar ook treurnis waarbij je liever zou willen schreeuwen dan zingen. Zo overlijdt de geliefde koordirigent Frans Poels bij een auto-ongeluk. Bij de uitvaart verbijt Leny haar verdriet en zingt Bachs aria “Vergiß mein nicht, hör’ wenn dein Kind noch spricht.” 

Poels’ wens, dat Leny les zou krijgen van ‘de grote Aafje Heynis’, gaat datzelfde jaar in vervulling.

Fagot
Het conservatorium was haar bestemming, zang natuurlijk; maar je moet er piano en een instrument naar keuze bij doen. Op de zolder van het gebouw lag een versleten fagot, die werd het, wegens geldgebrek. De leraar vond de deplorabele conditie van het instrument een belediging en… regelde een nieuwe. Leny leerde er “fagotvergeten mooi” op spelen.

Ze trouwde met Frans, een van de gebroeders Stappers, ondanks het feit dat die haar uitvoering van Purcells Music for a while hadden zitten versjteren. Maar dat stelde niets voor vergeleken bij de diepgravende tragedies die haar nog te wachten stonden.

Het is de muziek die haar erdoorheen sleept, als troost, als hart onder de riem, als kracht, als bron van energie en ideeëenrijkdom, als samenspel met andere musici, onder wie de vermaarde dirigent Ton Zwartkruis en de vermaarde zanger Willy Alberti. 

Dertig jaar lang had Leny Stappers na haar studie altijd met een grote boog om de fagotkoffer heen gelopen. Ze speelde er pas weer op met de Redband. Fagotvergeten mooi. Alsof haar leven ervan afhing.

Sander Grootendorst
Tips:
sandergrootendorstleest@gmail.com


Leny Stappers: Doorzingen Leen! 15 euro. Informatie: 1314maart@gmail.com

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant