Column Gerwin Nijkamp | Het ongelijk van de anti-held

Opeens was daar vorige week de leegte en de stilte. Er ontspruiten geen nieuwe zkv’s meer aan het meesterlijke brein van A.L. Snijders, pseudoniem voor Peter Müller.

Duizenden woorden zijn er gebruikt om de virtuoze schrijver eer aan te doen. Ik moest tijdens het lezen vaak denken aan een uitspraak die hij november 2018 deed in een interview voor de serie 350 jaar Achterhoek. “Als ik doodga ben ik een schrijver die bijna niemand kent”, tekende journalist Alize Hillebrink op voor de weekbladen van Achterhoek Nieuws.

De uitvinder van het zkv zat er een beetje naast. “Ach, ik zeg wel vaker wat, het is soms maar een slag in de lucht”, wist hij ook in datzelfde artikel al te melden. Niemand had een scherper oog voor de absurditeit en de zinloosheid van het menselijk bestaan. De wijze waarop de anti-helden in zijn stukjes zich tot die betekenisloosheid verhielden, stemt me altijd vrolijk. Hij relativeerde het grootse en verhief de kleine deugden in het leven.

Die rol als anti-held nam hij zelf ook graag aan. Tijdens interviews, optredens en in de documentaire Een handige dromer van Joost Conijn. Sleutelend aan een tractor constateert de schrijver vol trots dat de documentairemaker en hij toch maar mooi weten wat het woord conisch betekent. Iets wat Bolkestein volgens hem niet zou hebben geweten in de tijd dat hij als topman bij Shell werkte. Als Conijn vervolgens een paar industriële termen opsomt die de schrijver niet kent, staat hij tot zijn eigen genoegen weer met beide benen op de grond.

Toen hij dacht zich wel Achterhoeker te mogen noemen, kreeg hij ook een reactie die hem paste: “Op de dag dat ik 66 werd woonde ik 33 jaar in de Achterhoek. Toen dacht ik bij mezelf: Ik woon hier nu de helft van mijn leven. Nù ben ik een Achterhoeker. Ik zei het tegen mijn buurman. Een boer. (…) De boer had geantwoord: “Müller, jij wordt nooit een Achterhoeker, met die grote Amsterdamse bek van je. Fantastisch vond ik dat.”

Mooi voor zijn verhaal, maar waarschijnlijk had hij het weer mis. Meer dan tien jaar mocht A.L. Snijders zich gemeenteschrijver van Lochem noemen. Maar misschien waren Lochemers er nog wel trotser op dat zij A.L. Snijders hun gemeenteschrijver mochten noemen.
In het allerlaatste onvoltooide zkv voor deze krant, stelt een oude man dat hij niet bestond. Hoewel de schrijver graag in die gedachte mee was gegaan, ben ik bang dat zelfs de zee van Homerus Snijders niet zal doen vervagen.

Rotspunt
In de boekenweek ben ik op bezoek geweest in Zutphen t/m Nijmegen.

Ik las voor in een boekhandel. Na afloop kwam er een oude man op me af die verklaarde dat ik niet bestond. Ik vroeg hem wie ik dan was. Dat kon hij me niet vertellen, dat was zijn zaak niet. Ik vroeg hem wat zijn zaak dan was, maar daar had hij geen antwoord op. Ik vertelde hem dat er in de Middellandse Zee (de zee van Homerus) een rotspunt naar mij vernoemd is, Cape Snijders.