Benefietactie en zigeunerconcert van en voor Tibor

ZUTPHEN - Straatmuzikant Tibor Kalcsai speelt al 19 jaar dagelijks op zijn cymbaal voor de deur van Albert Heijn XL in Zutphen om in zijn levensonderhoud te voorzien. Maar de Slowaak van Hongaarse afkomst wordt een dagje ouder en is toe aan pensioen. Een benefietconcert met zigeunermuziek op zondag 3 juli van 17.00 tot 19.00 uur in Proeflokalen en inzamelingsactie moeten hem een handje helpen.

Door Emy Vesseur

Zodra Gall & Gall opengaat, haalt Tibor zijn cymbaal naar buiten en begint te spelen tot de winkel sluit. Dat doet hij tien uur per dag, zeven dagen in de week. Maar met zijn 63 jaar vallen de lange dagen hem zwaarder. “Eigenlijk moet hij het wat rustiger aan doen”, vindt Zutphenaar Cees Kamp die al jaren met de staatmuzikant bevriend is. “Maar met pensioen gaan kan hij zich nog niet veroorloven.” 

Kamp en een aantal andere Zutphenaren die zich het lot van de muzikant aantrekken besloten hem te helpen. Op GoFundMe is een online inzamelingsactie op touw gezet en op zondag 3 juli vindt in Proeflokalen een benefietconcert plaats met zigeunerorkest Servus, waarbij Tibor meespeelt op een echte cymbaal.

Gouden viool
Zelf speelt Kamp al 35 jaar contrabas in Servus, dat in 1987 is opgericht door leden van drie studentenzigeunerorkesten die na hun studie wilden blijven spelen. Kamp: “Zigeunermuziek kent in Nederland een levendige traditie. Denk aan het beroemde zigeunerorkest van Tata Mirando. Zijn zoon Nello Mirando heeft ons jarenlang gecoacht en ‘mit Herz’ leren spelen: op gevoel in plaats van papier.” Samen met Nello heeft Servus drie cd’s opgenomen en in 2008 is het orkest door de Stichting Landelijke Sinti/Roma Organisatie onderscheiden met de Gouden viool voor hun verdiensten voor de zigeunermuziek in Nederland. “Als eerste zigeunerorkest van gadje, niet-zigeuners, en daar zijn we enorm trots op.”

Topmuzikant
Het cymbaal is een vast instrument in het zigeunerorkest. Het snaarinstrument dat bespeeld wordt met watten beklede stokjes, geeft de muziek zijn specifieke klank. Het cymbaal waar Tibor op speelt bij Albert Heijn is ooit gebouwd door zijn vader en is een minivariant van de echte cymbaal, die wel drie keer zo groot is. Kamp: “Toen ik Tibor de eerste keer bij Albert Heijn zag zitten, zong ik hem een liedje voor en vroeg of hij dat kende. Na even denken, begon hij het meteen te spelen.”

Tibor is volgens Kamp een topmuzikant met een breed repertoire. “Vroeger heeft hij met zijn vader in grote orkesten gespeeld. En bij optredens van Servus hier in de omgeving speelt hij wel eens mee als vervanger van onze vaste cymbalist. Dat gaat moeiteloos.”

Eenzaam 
Voor les en inspiratie maken de leden van Servus regelmatig studiereizen naar Boedapest. “De mensen zijn er enorm gastvrij, maar hebben het veel minder dan wij. Vooral muzikanten hebben het niet makkelijk”, aldus Kamp. “Voor de val van de muur werd er in elk restaurant en bij elke feestelijke gelegenheid zigeunermuziek gespeeld. Er was overal en altijd wel werk. Bovendien was huisvesting goedkoop. Maar na 1989 werd alles anders en zochten veel muzikanten hun heil in de bouw of gingen werken als huismeester.”

Tibor heeft een vergelijkbaar verhaal. Na ‘die Wende’ verloor hij zijn baan als muzikant en om in zijn levensonderhoud te voorzien trok hij als straatmuzikant naar Nederland en kwam in Zutphen terecht. Om de zes tot 10 weken gaat hij terug naar huis, naar zijn vrouw, zoon en dochter. Kamp: “Voor zigeunermuzikanten was deze manier van leven normaal. Het is vrij eenzaam. Vaak zijn ze maanden van huis.”

Warm hart
In Zutphen bewoont Tibor een kleine, sober ingerichte kamer. Alles wat hij verdient stuurt hij naar huis. Af en toe schiet Kamp hem wat geld voor, bijvoorbeeld als hij naar de tandarts moet. Tibor zou nog acht jaar moeten doorspelen om zijn hypotheek af te lossen, waarna hij met pensioen kan. Alles bij elkaar heeft hij nog 20.000 euro nodig. Met de inzamelactie en de kaartverkoop voor het benefietconcert hopen de initiatiefnemers dit bedrag bij elkaar te krijgen.

Kamp gaat ervanuit dat dat lukt: “Er zijn genoeg mensen in Zutphen die hem een warm hart toedragen en als de helft van onze inwoners ieder een euro geeft, zijn we er al.” Op GoFundMe is inmiddels al meer dan 1000 euro gedoneerd. Een toegangsticket voor het benefietconcert op 3 juli kost 25 euro, dat is inclusief een drankje en Hongaars hapje na afloop.

Tickets en doneren
Tickets voor het benefietconcert zijn verkrijgbaar via store.ticketing.cm.com/Tiborbenefiet of tiborbenefiet@gmail.com.

Doneren kan op www.gofundme.com bij ‘Benefiet voor Tibor’.