Challenge: Tien klimaatvriendelijke tuinen in de Hoven

Tegels eruit, groen erin

Door Alize Hillebrink

ZUTPHEN - Het klimaat verandert. Het wordt warmer en de regenbuien zijn extremer. Daarom zetten inwoners van de Zutphense Hoven zich in voor groenere tuinen. “Een groene tuin geeft verkoeling bij warm weer en staat niet blank als het regent.”

In de strijd tegen de klimaatverandering daagt Team Klimaattuin inwoners van de Zutphense Hoven uit hun tuin te vergroenen. Ton de Haan, Saskia Bender en Isabell Verhoef van Wijkraad De Hoven, helpen inwoners bij het groener, gezonder én klimaatbestendiger maken van tuinen. Klimaattuin De Hoven is een initiatief lokale energiecoöperatie Zutphen Energie.

Het regent, maar onder de pergola in de tuin van Ton de Haan in de Zutphense Hoven zitten we droog. Middenin de groene oase ligt een vijverpartij met een heus bruggetje. Over een boomstronk glijdt langzaam een naaktslak. Zachtjes tikt de regen boven ons hoofd. “Al het regenwater van het dak wordt opgevangen,” vertelt De Haan trots. “Ondergronds wordt het geleidelijk weer aan de bodem afgegeven.” Het is één van de eenvoudige ingrepen die bijdragen aan een klimaatbestendige tuin en waarvan er tijdens ons gesprek nog meer zullen passeren. Maar wat is een klimaattuin nou precies? “Een klimaattuin is een tuin die tegen extreme weersomstandigheden aankan,” legt tuincoach Saskia Bender uit. “Een tuin die bij warm weer verkoeling geeft en bij regen niet blank staat.” Dit betekent ruimte voor groen en dus moeten tegels eruit, zegt het klimaatteam. “Een tuin met alleen tegels is geen tuin,” zegt Bender gedecideerd. “Daar wil niets in leven. In de klimaattuin staat leefbaarheid voorop! Het moet een plek zijn waar het voor mensen en dieren fijn is om te verblijven.” De Haan: “Een klimaattuin heeft weinig bestrating en regenwater wordt opgevangen in een regenton of in een vijver, bezinkplek of moerasje. In droge periodes is er zo meer water voor een gezonde bomen- en plantengroei. De voordelen: minder kans op oververhitting in de zomer en op wateroverlast bij heftige regenbuien.”

Een klimaattuin is niet onderhoudsgevoelig, zegt Bender. “Juist een tuin met tegels of worteldoek met grind is meer werk dan een groene tuin. Als je goede bodembedekkers (beplanting, red.) in een tuin hebt, dan komt daar geen onkruid meer tussen.”

Saamhorigheid
Het is leuk om je tuin en omgeving klimaatadaptief te maken, zegt het drietal. Maar nog veel leuker is het om het met de hele wijk te doen. De Haan: “We hopen dat buren elkaar gaan vinden in het tuinieren. Mensen die het leuk vinden elkaar te helpen kunnen zich aanmelden bij ons Team Klimaattuin. Het versterkt saamhorigheid en cohesie in de straat en de wijk. Ook bijvoorbeeld in het uitruilen van planten en zaden. En voor een klein bedrag kan ook Buurtservice worden ingezet.”

Volgens Bender zijn er veel tuinen die bijna volledig van steen zijn. “In die tuinen is niks,” zegt ze. “Geen vogel of vlinder.” Bezorgd vervolgt ze: “Het gaat echt niet goed met de natuur: in een paar decennia is  tachtig procent van de insecten verdwenen. We moeten iets doen! En het liefst samen. Door te vergroenen ontlast je jouw wijk en hou je onder meer droge voeten.”

Je hoeft geen grote tuin te hebben om mee te doen, zegt De Haan. “Sterker, zelfs als je geen tuin hebt kun je meedoen. Er is vast wel in de straat iets groens te creëren en geveltuinen doet ook mee.” Dus: iedereen kan meedoen. Elke stoeptegel telt!”

Tweede leven
Alle tegels die verwijderd worden krijgen een tweede leven. “Met medewerking van Stichting Emerpark en de gemeente gaan we er met onze vrijwilligers onder andere stapelmuurtjes van bouwen in het Emerpark,” zegt De Haan. “In stapelmuurtjes kunnen allerlei plantjes groeien en diertjes leven.”

Ingewikkeld is het realiseren van een klimaattuin niet, zegt De Haan. “Met kleine aanpassingen maak je jouw tuin klimaatbestendig. Ons Team Klimaattuin staat klaar om mensen kosteloos te adviseren bij het onttegelen, het afkoppelen van regenwater en andere klimaatadaptieve mogelijkheden.

Tuincoach Bender wijst mensen ook op mogelijke subsidies. “Samen met een regenwatercoach kan worden gekeken naar de kansen om het water uit de regenpijp in de tuin te benutten. Desgewenst kan ik ook helpen bij de keuze van planten en het vinden van een hovenier. “En er is hulp bij de uitvoering, zoals bij het verwijderen en afvoeren van tegels.”

Team Klimaattuin wil dit jaar tien tuinen in De Hoven klimaatvriendelijk maken. “Die tien tuinen kunnen een inspiratiebron zijn voor andere tuinbezitters,” zegt De Haan. Want, het is de bedoeling om hierna ook tuinen in de rest van Zutphen te vergroenen. “De Hoven wordt zo een voorbeeld voor het Zutphen aan de andere kant van de IJssel. En als het ontstenen van de tuinen van particulieren succesvol verloopt wil het team ook bedrijven benaderen. “Ook bedrijven kunnen een ‘steentje’ bijdragen,” lacht Bender.

Informatiebijeenkomst Klimaattuin
Wil je van je tuin een klimaattuin maken, geef je dan op bij Zutphen Energie via klimaattuin@zutphenenergie.nl of 0575 - 71 20 72. Meehelpen of meer weten over het project Klimaattuin De Hoven en de mogelijkheden voor je eigen tuin? Of over hulp bij het ontstenen of het aanleggen van tuinen in de wijk? Kom dan naar de informatiebijeenkomst op 7 oktober, vanaf 19.30 uur bij Museum Boer Kip.