Tastbaar maken van belangrijk tijdperk voor Zutphen moet 19e eeuw aan de vergetelheid ontrukken

Wethouder Mathijs ten Broeke hoopt dat themajaar de gemeenschapszin versterkt

Door Rudi Hofman

ZUTPHEN - Cultuur- en Erfgoedwethouder Mathijs ten Broeke is zeer verheugd over het thema van het huidige erfgoedjaar: ‘De vergeten eeuw - Zutphen van 1800-1900’. “Bij erfgoed staan we vaak alleen stil bij de middeleeuwen, terwijl ook in de musea over de negentiende eeuw weinig te zien en tastbaar is”, zegt de wethouder.

Dat de vergeten eeuw in 2021 in zijn gemeente wél uitvoerig in de spotlights staat, is volgens Mathijs ten Broeke niet meer dan terecht. Voor de ontwikkeling van Zutphen is dit tijdperk erg belangrijk geweest en de 150ste sterfdag van David Evekink is de perfecte aanleiding om hierbij stil te staan.

Legaat
Evekink (1834-1871) was een Zutphense houthandelaar en bestuurslid van de toenmalige Spaarkas in zijn woonplaats. Na zijn dood liet hij aan de Spaarkas een legaat van 20.000 gulden na waarmee 26 kwalitatief goede arbeiderswoningen konden worden gebouwd. Uit de Spaarkas is later de David Evekink Stichting voortgekomen.

Als de SP-wethouder - die onder meer ook Wonen in portefeuille heeft - zelf in de negentiende eeuw had geleefd had hij zich, zo zegt hij, beslist ingezet voor woningbouw voor de minderbeelden.

“We hebben het nu veel beter. Veel mensen leefden vroeger in kleine huizen onder zeer slechte omstandigheden. Voor hen had ik graag willen opkomen. Woningbouw was toen net zomin als allerlei vormen van armenzorg een taak voor de overheid. Tegenwoordig heb ik zo’n beetje dagelijks contact met twee woningcoöperaties. Waar we qua woon- en leefomstandigheden nu al een wereld te winnen hebben, was dat in de negentiende eeuw nog veel meer het geval”, zegt Ten Broeke.

Voormalige woonwijk
Persoonlijk vindt de wethouder het verleden van de Polsbroek in relatie tot de vergeten eeuw zeer interessant. “Nu kennen we de Polsbroek van de grote supermarkt, maar vroeger was hier een grote woonwijk. De huizen waren grotendeels in de negentiende eeuw gebouwd. Tussen 1967 en 1974 zijn circa driehonderd arbeiderswoningen gesloopt.”

De bedoeling is om bij de Polsbroek en op andere historische locaties in Zutphen oude foto’s te plaatsen. “Dat is zo’n mooie manier om de historie zichtbaar te maken. Als je voorbijloopt en je kunt de geschiedenis zien dan geeft dat zoveel meer betrokkenheid. Dit is vooral mooi voor onze eigen inwoners.”

Harmonicaboek
De belangrijkste historische feiten en gebeurtenissen in de negentiende eeuw in Zutphen zijn onlangs op fraaie wijze gebundeld in een leporello; een harmonicaboek. Ten Broeke: “De leporello is echt heel gaaf en heeft mijn verwachtingen overtroffen.”

Op de vraag waar hij zich dit themajaar het meest op verheugt, noemt de wethouder het David Evekinkhuisje dat in het najaar tijdelijk als museumwoning wordt ingericht’. “Het zo tastbaar mogelijk maken van de geschiedenis vind ik mooi. Dan gaat het pas echt leven.” Hij juicht het ook toe dat Aventus-studenten als stageproject bij de inrichting van de arbeiderswoning worden betrokken.

Gedeelde geschiedenis
“Door de geschiedenis te laten zien en tastbaar te maken, ervaren de inwoners van Zutphen dat ze een gedeelde geschiedenis hebben. Ze zien wat ze met elkaar gemeen hebben en dit kan de gemeenschapszin versterken. Hopelijk is de vergeten eeuw tegen het einde van het jaar de herinnerde eeuw geworden”, besluit de wethouder.