De Bovenkamer zoekt nieuwe vrijwilligers
Algemeen‘We plaatsen mensen met dementie niet op een eilandje’
Door Eric Klop
ZUTPHEN – Op initiatief van de Zutphense afdeling van Alzheimer Nederland is sinds 2016 in het gebouw van de Kaardebol aan de Harenbergweg 1 de Bovenkamer gevestigd. Deze professionele vrijwilligersorganisatie biedt mensen met beginnende en gediagnosticeerde dementie, mantelzorgers, vrienden en kennissen de mogelijkheid tot ontmoeting. Dat gebeurt binnen een huiselijke sfeer waarbij naast gesprek, verstrekken van informatie en het delen van ervaringen tevens gelegenheid is om deel te nemen aan tal van activiteiten. Ook tijdens de huidige coronacrisis die met zich meebrengt dat, behalve noodzakelijke maatregelen, er meer dan ooit nieuwe vrijwilligers nodig zijn.
Stel dat er geen sprake is van COVID-19. Dan kent de Bovenkamer iedere dinsdag tot en met vrijdag tussen 10.00 en 16.00 uur vrije inloop. De koffie staat voor iedereen klaar en bezoekers kunnen meedoen aan activiteiten die variëren van een kaartje leggen, zingen in een koor, bewegingsoefeningen en Tai Chi tot wenskaarten maken, sjoelen en zelfs boksen. Het is een uiteenlopend aanbod dat inspeelt op de vraag en behoefte van bezoekers, regelmatig onder leiding staat van professionals en daarnaast altijd kan rekenen op begeleiding van vrijwilligers. Die vormen in overleg met coördinator de kurk waarop de Bovenkamer drijft. Zij ontvangen de bezoekers, verrichten huishoudelijke hand- en spandiensten, geven ondersteuning bij het uitwerken van ideeën voor en de uitvoering van activiteiten, bieden een luisterend oor en verwijzen eventueel naar passende informatie dan wel verdere ondersteuning.
Van vrij entree is al bijna elf maanden geen sprake. De Bovenkamer is echter wel degelijk in bedrijf. Een praatje blijft mogelijk en de koffie smaakt nog net zo als voorheen, doch altijd na afspraak en volgens tijdsloten. Ook een deel van de activiteiten vindt voortgang, maar ter plekke eveneens voor een beperkt aantal deelnemers, dus na aanmelding, en deels online. Samen met een goede ventilatie houdt strenge doch vriendelijke handhaving van het gebruik van mondkapjes, desinfecteren van de handen en het bewaren van voldoende onderlinge afstand het virus eveneens zoveel als mogelijk is buiten de deur.
Inclusiviteit
Het team van momenteel zeven vrijwilligers dat in de Bovenkamer volgens een rooster de dagelijkse gang van zaken bestiert heeft het er maar druk mee. Margo Marnette en Kim Kerssen bijvoorbeeld, die respectievelijk sinds medio 2018 en het najaar van 2019 een deel van hun vrije tijd belangeloos besteden aan de ontmoetingsplek waarin dementie centraal staat, maar zonder dat op de bezoekers een dergelijk stempel wordt gedrukt. “Het gaat om mensen”, zegt Margo (64). “Nooit wordt de vraag gesteld waarom iemand iets niet kan of doet, maar juist wat de bezoekers wél willen en kunnen. Dat ook mensen die niets met dementie te maken hebben welkom zijn, draagt daar aan bij. Zo plaatsen we de doelgroep niet op een eilandje. De Bovenkamer streeft naar inclusiviteit.”
Margo Marnette besloot zich als vrijwilliger aan te melden vanwege haar ervaringen met dementie. “Zowel mijn ouders en schoonmoeder als inmiddels ook mijn broer werden door de slopende ziekte getroffen. Ik maakte het van heel dichtbij mee. Toen ik van de Bovenkamer hoorde leek het me nuttig om mij ervoor in te zetten.” Kim Kerssen (46) kende anderhalf jaar geleden andere overwegingen. “Ik heb een lichamelijke beperking en had daardoor al heel lang geen werk buitenshuis. Toen de kinderen groter werden zocht ik naar een zinvolle bijdrage aan de maatschappij. Een vriendin die in de zorg werkt attendeerde mij op de Bovenkamer. Vond dit echt iets voor mij. Ik weet wat luisteren is en heb ook creativiteit hoog in het vaandel. Bovendien ben je hier actief binnen een groep. Als mijn lijf het een keer niet toelaat is er vervanging mogelijk. Je mag de bezoekers immers nooit teleurstellen. Dit vrijwilligerswerk is niet vrijblijvend.”
‘Vanzelf’
Beide dames hebben er tot dusver geen centje spijt van dat zij zich destijds hebben aangemeld, eerst een paar weken ‘meeliepen’ en vervolgens na een evaluatie een dagdeel durende cursus volgden die hen de nodige handvatten bood om als volleerd vrijwilliger mee te draaien in de doelstellingen van de Bovenkamer. “We voelen ons hier heel erg op onze plek”, zijn Margo en Kim het roerend met elkaar eens. “Als vrijwilligers vormen we een fijn team en hebben te maken met leuke bezoekers die van elkaar vaak niet weten of ze wel of geen dementie hebben. Zó vanzelf gaat het in de Bovenkamer. Hoe blij mensen zijn als ze hier geweest zijn. Hartverwarmend!” Maar naast de lach is er soms ook de traan. “Je ziet bezoekers in de loop der tijd wegglijden. Heel triest. Maar zij blijven dan toch komen. En dan de mantelzorgers. Zij hebben het zó zwaar. Voor hen is het heerlijk om hier hun hart te kunnen luchten. Of even de mogelijkheid hebben om elders lucht te happen. Een moment voor zichzelf, want de patiënt is bij de Bovenkamer in goede handen.”
Vanwege corona is het voor de vrijwilligers nu al zo’n tien maanden echter best wel hectisch. “Er moet extra veel worden geregeld om de aangepaste activiteiten in goede banen te leiden en bovenal te zorgen dat de restricties goed worden nageleefd”, spreken Margo Marnette en Kim Kerssen uit eigen ervaring. “Dat is voor mensen met dementie soms lastig. Daarnaast heeft COVID-19 ertoe geleid dat enkele vrijwilligers onlangs zijn gestopt. Zij durven nu niet. Niettemin zijn per dagdeel drie medewerkers nodig, waarvan een reserve. Nieuwe aanwas moet dit mogelijk blijven maken. Helaas blijven aanmeldingen uit. Men denkt dat de Bovenkamer dicht zit. Maar niets is minder waar. Binnen de regels draaien we gewoon door. Maar daar is dus wel ondersteuning voor nodig. Voor nu, maar bovendien voor wanneer alles weer bij het oude is.”
Iedereen die op vrijwillige basis een steentje bij wil dragen aan het reilen en zeilen van de Bovenkamer kan zich met een telefoontje naar 06-24954318 melden bij coördinator Chantal Elskamp. Verder is meer informatie te vinden op de site: www.debovenkamerzutphen.com.
