Pauline Nijenhuis laat snelheid tot stilstand komen

Na eerdere sluiting is vanaf 3 juni haar werk in Dat Bolwerck opnieuw te zien voor publiek

ZUTPHEN - Je tentoonstelling openen en de dag daarna weer moeten sluiten. Het overkwam kunstenares Pauline Nijenhuis. Zo werd haar expositie ‘snelheid verstilt’ de ultieme praktijksituatie. Vanaf 3 juni is haar werk in Dat Bolwerck opnieuw te zien voor publiek.

Door Alize Hillebrink

Een dag na de opening van haar tentoonstelling kwam Nederland tot stilstand; het coronavirus legde het hele openbare leven plat. “Mijn kunst over snelheid en stilstand en kwam ineens letterlijk tot stilstand,” vertelt Nijenhuis. Nooit eerder maakte ze zo’n opening mee. “We hadden een ludieke wedstrijd snelborduren georganiseerd, de winnaar kreeg een gouden naald.” Op de valreep bracht ze het aantal van dertig deelnemers terug tot vijf. Al met al was de aangepaste opening geslaagd, maar toen de volgende dag het kunstencentrum werd gesloten drong de uitzonderlijke situatie tot haar door. “Het was vooral heel bevreemdend.”

Inmiddels staat de deur van kunstencentrum Dat Bolwerck, weer op een kier. Elkaar op afstand begroetend maakt onze lichaamstaal des te groter. We zitten aan een ruim bemeten tafel met rond ons haar werken waar voor het eerst in acht werken weer naar gekeken wordt. De samenstelling van acrylverf en borduurwerk op linnen en foto’s op dibond, is bekend over de hele wereld: ze heeft exposities in Europa, China en de VS.

Het is de eindeloos in beweging zijnde 24-uurs-wereld waarin we gewend zijn te leven, die haar fascineert. Het resulteert volgens haar in een wereld die steeds globaler wordt en de input steeds meer toeneemt. “Ik wil datgene verbeelden waar we in onze snelheid aan voorbij gaan.”

Haar verbeelding van snelheid toont datgene wat je ziet én niet ziet als je in beweging bent. Fotograferend vanuit een snel bewegend object legt ze kleurrijke vervaagde patronen en contouren vast. “Ik heb er duizenden gemaakt, maar er zijn er maar enkele die ik geschikt vind, die écht laten zien wat je ziet én wat je mist als je in snelheid aan de dingen voorbij gaat.” Daarmee zoekt Nijenhuis de confrontatie met de kijker en stelt vragen als: ‘als je snel leeft wat heb je dan gezien?’

In haar gecombineerde techniek van acrylverf en borduurwerk gaat ze een interactie aan met de tijd. “Het snellere schilderwerk staat in contrast met de langzame techniek van het borduren. Borduren verandert mijn tijdsbeleving, doet iets met mijn innerlijk. En ik word meer met het werk verbonden. Het is een arbeidsintensief proces dat ervoor zorgt dat ze soms negen maanden aan één doek werkt.

Tijd en interactie van de mens met de tijd zijn haar thema’s. Gedurende het scheppingsproces geeft ze tijd de hoofdrol. Bijvoorbeeld door binnen een vastgestelde tijd een kunstwerk te maken en dit daarna nogmaals te doen, maar dan nóg sneller. Wat vervolgens met haar en het kunstwerk gebeurt noteert ze in een dagboek waarna ze haar conclusies trekt. “De toeschouwer mag aan de hand van het eindresultaat zelf antwoord geven op de vraag wat het verschil is tussen het werk dat in weinig tijd is gemaakt en het werk waar alle tijd voor was.”

Nijenhuis speelt met tijd, ze meet, ervaart, toetst en geeft ook opdrachten aan anderen. “Ik vraag collega’s iets binnen een bepaalde tijd te maken en vraag ze wat er met hen gebeurt.” Het resultaat is een metershoge installatie die straks in Dat Bolwerck voor publiek te zien is. “Het is een ode aan de hand, waarmee we zulke mooie dingen kunnen maken.”

Tijdens de gedwongen coronastilstand ervoer ze zelf hoe het is om abrupt stil te staan. “Ik werd met mijn neus op de feiten gedrukt. Mijn gedrag veranderde, mensen veranderden. Ik ontdekte dat ik mijn mobiel soms een hele dag niet aan had.” Het confronteerde haar tegelijkertijd met haar gedrag, met hoe ze altijd gewend was zich te gedragen: “mijn telefoon aan en het altijd beschikbaar zijn, in de ‘on demand’ stand. “Als je stilstaat gaan details je opvallen,” zegt ze. “Bijvoorbeeld die ene paardenbloem die tussen de stoeptegels groeit.”

De expositie 'Snelheid verstilt' van Pauline Nijenhuis is van 3 juni tot en met 12 juli te zien in Dat Bolwerck in Zutphen. De tentoonstelling is vrij te bezoeken met een maximum aantal bezoekers van 24 bezoekers. Reserveren is niet nodig.