De blote billen van een wielerlegende

Joop Holthausen werkt mee aan kloek fotoboek over Joop Zoetemelk

Door Eric Klop

ZUTPHEN/BRONKHORST - “Als mens is hij vriendelijk. Een aardige man, nooit onbeschoft, altijd eerlijk. En als wielrenner was hij van een klasse die in Nederland nimmer is geëvenaard. Beter nog dan Jan Janssen, die dit zelf trouwens beaamt. Een betere tijdrijder, een betere klimmer een betere rouleur, die zichzelf nooit opblies.”

Voormalig dagbladjournalist Joop Holthausen (75), geboren en getogen in Zutphen en sinds zijn pensioen woonachtig in het stadje Bronkhorst, hoeft niet lang na te denken om Joop Zoetemelk in een paar woorden treffend te duiden. Samen met Jacob Bergsma en Peter Ouwerkerk, de collega met wie hij in de jaren ’70, 80 en ’90 menig keer de Tour de France voor de krant versloeg, maakte Holthausen een kloek boek dat aan de hand van anekdotes en honderden, vaak nooit eerder gepubliceerde foto’s, en met de Tour van 1980 als rode draad een eerbetoon brengt aan de inmiddels 73-jarige wielerlegende.

De uitgave heeft de titel ‘Joop Zoetemelk – Ongezien’ en zou 30 maart tijdens een feestelijk presentatie in de Amsterdamse Johan Cruijff Arena met een hoop toeters, bellen en speciale gasten ten doop worden gehouden. De corona-crisis gooide echter roet in het eten. De publicatie moest het zonder grootse première doen, maar is deze week dan toch op de markt gebracht.

“Het is het mooiste boek waar ik qua vormgeving ooit aan heb meegewerkt”, vindt Joop Holthausen. “We konden voor het beeldmateriaal onder meer putten uit het privéarchief van de familie Zoetemelk en dat van persfotograaf Berry Stokvis. Dat leverde een keur aan foto’s op die nooit eerder zijn gepubliceerd.” Een greep: Zijn jonge jaren, tijdens de koers in regen, sneeuw of verzengende hitte, aan de spaghetti, vissend en jagend, in gesprek met journalisten, op de massagetafel waarbij zijn billen prominent te zien zijn, in het ziekenhuis na een zware val die hem in 1974 bijna zijn carrière kostte, bij zijn hotel Le Richemont in het Franse Meaux. En met zijn eerste vrouw Françoise, dochter van de man die in de Tour de reclamekaravaan coördineerde. Het huwelijk was treurig. Zij was alcoholiste en stierf daar uiteindelijk aan.

“Joop had het destijds nooit over de verslaving van zijn vrouw”, vertelt Holthausen. “Maar hij was diep ongelukkig. Sinds een jaar of vijftien is hij met Danny, een verpleegster die zijn voormalige schoonvader verzorgde. Met zijn nieuwe liefde is Zoetemelk helemaal opgebloeid. Niet langer verlegen en stil. Een andere man, die opeens zelf begon te praten. Spontaan lachte. Er is een Joop voor en een Joop na Danny.”

De tour van ‘80
Naast de foto’s besteedt ‘Joop Zoetemelk – Ongezien’ bovendien dag na dag aandacht aan die onvergetelijke Tour de France van veertig jaar geleden. Dat zijn ploeggenoten na een matig en door blessures ontsierd voorseizoen weinig vertrouwen in hun kopman hebben. Hoe Zoetemelk in de keienrit naar Roubaix op achterstand raakt. Het tij na de ploegentijdrit en de individuele rit tegen de klok gaandeweg keert. Rivaal Bernard Hinault vanwege knieproblemen de strijd moet staken. De manier waarop Johan van de Velde zijn in vorm geraakte kopman over de Alpencols loodst, op weg naar het skioord Pra Loup ten val komt en Joop daarin meeneemt. Alles komt goed.

Joop Zoetemelk is de tweede Nederlandse wielrenner die na Jan Janssen twaalf jaar eerder op het podium in Parijs de Gele Trui in ontvangst mag nemen. “Juist bij deze Tour was ik niet aanwezig”, zegt Joop Holthausen. “Voor de krant versloeg ik de Olympische Spelen in Moskou.” Misschien dat daardoor de journalist met het ijzeren geheugen twijfelt of Hinault voor, in of na de Pyreneeën afstapte. Het was er net voor….

Na de presentatie eind 2017 van zijn vorige boek, ‘Hennie Kuiper - Kampioen Wilskracht’ zei Joop Holthausen in deze krant dat dit zijn laatste over de wielrennerij zou zijn. “Dat wist ik 99,9 procent zeker”, corrigeert hij. “Die tiende procent heb ik nu gepakt. Medesamensteller Jacob Bergsma, de motor achter dit project, heeft mij overgehaald, temeer omdat eerder van mijn hand al een boek over Joop Zoetemelk is verschenen. Dat beschrijft puur zijn wielerloopbaan.

Deze nieuwe uitgave past in een reeks activiteiten die dit jaar stilstaan bij het feit dat Zoetemelk veertig geleden als tweede en tot dusver laatste Nederlander de Ronde van Frankrijk won. En vijf jaar later, als eveneens laatste Nederlander, Wereldkampioen op de weg werd. Een dubbel jubileum dus, waar ik toch wel graag mijn steentje aan bij wilde dragen en sportminnend Nederland niet aan voorbij mag gaan.”

‘Joop Zoetemelk – Ongezien’ (ISBN 978-90-830-1405-0) is uitgegeven door Joh. Enschede, heeft een warm voorwoord van cabaretier en televisiemaker Wilfred de Jong, telt zo’n 450 zeer rijk geïllustreerde pagina’s op groot formaat en kost 49,95 euro. Er is daarnaast à 125 euro een luxe editie die in een genummerde en persoonlijk door Zoetemelk getekende oplage van duizend stuks verschijnt. Die box bevat de nodige extraatjes, zoals een cd met radioverslagen en een dvd met nooit eerder uitgezonden bewegende beelden, waaronder een bij Beeld & Geluid opgedoken filmpje van de NOS waarop is te zien hoe in juli 1980 Joops ouders en zijn zus Lia in hun Kever de reis aanvangen richting de Tour-huldiging in Parijs. Daarnaast biedt de luxe uitgave een replica van de gouden medaille die Zoetemelk in 1985 ontving na zijn op 38-jarige leeftijd behaalde Wereldkampioenschap. “Voor de echte liefhebber”, besluit medesamensteller Joop Holthausen.