Foto: Mark Ebbers
Foto: Mark Ebbers

Het leven gaat door en de dood ook

Algemeen

GROENLO - Het coronavirus heeft ook een grote impact op de uitvaartbranche. Nog geen dag na de afkondiging van de extra maatregelen in Nederland werd ik er zelf mee geconfronteerd. Mijn vader overleed - niet aan corona – onverwacht. Mijn verhaal is geen in memoriam voor hem, maar een verhaal dat veel anderen deze tijd op hun manier zouden kunnen vertellen.

Door Mark Ebbers

Maandag rond 12.00 uur ben ik op de redactie bezig met wat laatste punten op de i in een uitgebreid artikel over de coronacrisis. Ook bij Achterhoek Nieuws bijna nog het enige gespreksonderwerp. Er is ook niet zo veel anders om nog over te schrijven. Geen voetbalwedstrijd, geen koorconcert, geen bijeenkomst van de seniorenvereniging. Er is natuurlijk genoeg te melden over corona. Bijvoorbeeld over de impact van de maatregelen op nabestaanden van mensen die overlijden in een land dat deels op slot zit. Want doodgaan gaat wel altijd door.
Om 13.00 uur krijg ik bericht dat mijn vader volkomen onverwacht is overleden. Het is het begin van vijf nogal bizarre dagen. Die maandagmiddag doen we wat je doet als direct betrokkene. De arts constateert een acute hartstilstand als doodsoorzaak, er is geen enkele reden om te denken aan corona. Dan begint de belronde naar de mensen het dichtst om mijn vader heen. Zijn zussen, schoonzussen en zwagers, een aantal goeie vrienden. Dan begint ook het contact met de uitvaartonderneming. Er mag niemand in huis komen. Alles moet telefonisch en online. De uitvaartbegeleidster is vriendelijk en behulpzaam aan de telefoon, ze verontschuldigt zich voor een situatie waar ook zij niets aan kan doen. En het lukt ook allemaal wel, maar het kost moeite. Als je een paar uur daarvoor iemand onverwacht hebt verloren, wordt het invullen van gegevens op een website opeens een stuk lastiger. De uitvaartonderneming heeft het digitaal best voor elkaar. Een duidelijke navigatie, help-buttons op de juiste plek. Maar ik wil geen helptekst, ik wil een levend iemand aan tafel om mee te praten, over zaken waar ik nog nooit mee te maken heb gehad.
Intussen zit een dood iemand, mijn vader, vijf uur lang in de stoel waar hij rond 12 uur zijn laatste adem uitblies. Uiteindelijk komen er twee mensen om hem op te halen, te verzorgen en weer terug te brengen naar huis, waar hij opgebaard wordt. Een stoffelijk overschot vervoeren kan niet telefonisch of digitaal, en gelukkig wordt er zelfs nu niet van de nabestaanden verwacht dat zelf te doen.

Nadat maandag alle verplichte formaliteiten zijn afgehandeld, gaan we dinsdag en woensdag het afscheid verder voorbereiden. Welke muziek moet afgespeeld worden, welke foto's moeten getoond worden, wie wil er wat zeggen? We kiezen de nummers uit de afspeellijsten, we uploaden de foto's en we vullen de namen van de sprekers in. Telefonisch zo nodig ondersteund door de dame van de uitvaartonderneming. Inmiddels kennen we haar stem goed.
Een openbare afscheidsdienst en openbare uitvaart zijn onmogelijk. Tot dinsdag is het onzeker hoeveel mensen erbij mogen zijn. Dertig of wordt het nog verlaagd naar tien? Gelukkig blijft het dertig, inclusief de twee begeleiders in het crematorium. Dus we maken een lijstje van wie we kunnen uitnodigen. We moeten noodgedwongen de sociale wereld van mijn vader – en die was nogal uitgebreid – gaan opdelen in categorieën. Eerst natuurlijk zijn partner, mijn moeder. Dan wij: de kinderen. We hebben (gelukkig) een vrij klein gezin, dus de 'kolde kante' kan er ook bij zijn. En ook voor de kleinkinderen is ruimte. Dan komt de volgende categorie, een stapje verder weg, hoe vervelend dat ook klinkt: mijn ooms en tantes, met voorrang voor de zussen van mijn vader. Ook hij en mijn moeder komen uit – zeker voor die tijd – niet erg grote gezinnen, dus het past: hun beider (schoon)zussen, broers en zwagers mogen allemaal komen. We hoeven gelukkig niet binnen een categorie onderscheid te maken, van jij wel en jij niet.
Intussen verlopen de dagen tussen het overlijden en de uitvaart heel anders dan ik me altijd had voorgesteld. Mensen komen langs. Na overleg, maximaal een paar tegelijk, en afstand tot elkaar houden. Het lukt niet altijd en ik vind het goed. Als iemand me vastpakt, duw ik hem of haar niet weg. Fuck corona, de spuitbus met handalcohol staat op tafel.

Vrijdag is de uitvaart. 's Morgens ontmoeten we 'onze uitvaartdame' eindelijk persoonlijk. Ze mag – heel even – binnen een paar zaken uitleggen en voordoen hoe we de vingerafdrukken van mijn vader als herinnering kunnen vereeuwigen. Een collega van haar komt ook even binnen, de koeling onder de kist wordt vervangen door een rolkar. Dan gaan ze naar buiten, wachtend tot wij de kist hebben dichtgemaakt waarna ze die samen met ons in de rouwwagen plaatsen.
De A-selectie - partner, (schoon)kinderen, kleinkinderen van mijn vader – rijdt achter de rouwwagen naar Hart van Berkelland. De B-selectie – mijn ooms en tantes – heeft zich daar verzameld. In de foyer begroeten we elkaar en proberen in te schatten hoeveel anderhalve meter is. De afscheidsdienst is prachtig, emotioneel maar vooral vreemd. Wij, mijn vaders gezin, zitten op de voorste rijen. We zijn al zo dicht bij elkaar geweest, dat we ook hier direct naast elkaar gaan zitten. De rest van de aanwezige familie zit wel verantwoord verspreid in een bijna lege aula.
Als wij als kinderen uiteindelijk de kist een klein stuk richting ovenruimte hebben gebracht, gaan we terug naar de aula en dan naar de foyer. De uitvaartbegeleidster – die het binnen de ook voor haar overmachtssituatie perfect doet – sluit af en wenst ons allemaal sterkte en een goeie thuiskomst. Geen samenzijn achteraf. Geen drankje, geen hapje. Zelfs geen basic koffie met cake. Geen gelegenheid tot condoleren, zelfs niet schriftelijk, het coronavirus zou over kunnen springen van boek naar pen naar hand.

Als de situatie weer normaal is, willen we een afscheid houden waar wel iedereen bij kan zijn. Waar je handen mag schudden, mag omhelzen, mag knuffelen, heel dicht bij elkaar mag staan. Met een urn in plaats van een kist. In een leuke zaal of kroeg. Het geld is er wel voor, want op de afrekening van de uitvaartverzekering staat nog een flink ongebruikt bedrag. Cruijff zei het al …

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant