Nico Tijdink: 'Stop met vragen, blijf thuis'

Achterhoekse Italiaan wil de Nederlanders waarschuwen over de ernst van de coronacrisis

Door Mark Ebbers

GROENLO/SALÒ – Het coronavirus lijkt momenteel het enige nieuwsonderwerp te zijn. Donderdag 12 maart kondigde de Nederlandse regering allerlei maatregelen af, zondag 15 maart nog veel verdergaande. De voorlopige einddatum van de ingrepen staat op 6 april, eerder genomen maatregelen die tot 31 maart golden worden met een week verlengd. Zo zijn alle evenementen en de meeste andere bijeenkomsten afgelast, zitten scholen dicht, is het uitgaansleven stilgelegd, evenals de sportwereld, en sluiten publieke instellingen waar mogelijk de deuren. Mensen wordt dringend gevraagd afstand te bewaren tot anderen. Nederland, en dus ook de Achterhoek, is voor een groot deel tot stilstand gekomen. Winkels blijven (vooralsnog) open; ook bedrijven en andere organisaties draaien in principe door, waarbij zoveel mogelijk vanuit huis wordt gewerkt en bezoekers worden geweerd.

Nico Tijdink, geboren in Groenlo, woont al 11 jaar in Italië, in Europa het door het virus zwaarst getroffen land, en relatief gezien zelfs het zwaarst getroffen land ter wereld. Hij vierde eind februari een paar dagen carnaval in zijn Grolle. Als hij geweten had wat hij nu weet, of als carnaval dit jaar wat later zou zijn gevallen, zou hij het feest ongetwijfeld hebben overgeslagen. Hij heeft de toestand in Italië en die in Nederland wekenlang kunnen vergelijken. Zijn conclusie lijkt duidelijk: Italië pakte het beter aan, maar ook daar was het te weinig te laat; Nederland heeft daar blijkbaar niet van geleerd, en doet het nog een stuk slechter. Zijn verslag is van afgelopen zaterdagmorgen, dus nog van voor dat zondag de overheidsmaatregelen in Nederland werden uitgebreid.

"Terwijl wij in de tweede helft van februari voor vakantie in Nederland waren, werd in Noord-Italië de eerste coronabesmetting vastgesteld. In de dagen erna hielden we het Italiaanse nieuws in de gaten en dachten: die besmetting is 60 kilometer verderop, dat loopt zo'n vaart niet. Na de vakantie reden we terug naar Italië en toen stond de teller daar al op 300 patiënten en werden de eerste doden gemeld. Het was donderdag 27 februari, dag 6 na de eerste ontdekking."

"De volgende dag besloten we om nog een keer goed boodschappen te doen en in vrijwillige quarantaine te gaan. Ikzelf slik medicijnen en hoewel ik met mijn 55 jaar niet direct een gevaar liep - het virus zou alleen gevaarlijk zijn voor bejaarden - wilden we toch geen risico lopen. Het is dan vrijdag 28 februari en in Nederland is de dag ervoor de eerste besmetting ontdekt. In Italië is het dag 7, we tellen dan al 600 patiënten en 17 doden."

"Wat me bij thuiskomst opvalt, is dat het coronavirus in Italië op dat moment nog steeds niet echt speelt. Het gebied waar de uitbraak plaatsvond is inmiddels tot een gesloten rode zone verklaart. In onze omgeving, zuidzijde Gardameer, gaat het leven eigenlijk gewoon z'n gangetje, wel bereiken ons de eerste signalen van annuleringen bij hotels en andere toeristische voorzieningen maar dat is het dan ook. Binnen 24 uur komen er echter wel 150 patiënten bij."

"Op de Nederlandse tv zien we een specialist uitleggen dat er in het zuiden van Nederland geen reden is tot paniek. De eerste coronapatiënt daar was nog niet ziek toen hij in Tilburg carnaval vierde, dus kan hij niemand aangestoken hebben. Wtf, denk ik, dat is toch helemaal niet zo? Hier raken ook mensen besmet door anderen die niet ziek zijn. Hoe dom kunnen ze zijn in Nederland, spookt er door mijn hoofd. Er wordt in het algemeen in Nederland redelijk laconiek gereageerd."

"In de dagen erna stijgt het aantal coronapatiënten in Italië explosief. Tien dagen na de eerste patiënt kent het land al 2000 patiënten en zijn er al 52 personen overleden. Het virus rukt onze kant op, steeds meer gemeenten in de buurt meldden besmettingen en het grootste ziekenhuis in onze omgeving, in Brescia, stroomt gestaag vol met coronazieken. In de Italiaanse kranten verschijnen de eerste verslagen vanuit de ic's en langzaam maar zeker wordt duidelijk dat daar een warzone aan het ontstaan is. De ic's raken overvol, onvoldoende bedden, onvoldoende apparatuur en te weinig personeel. Er tekent zich een ramp af."
"Hoewel we in Italië wonen hebben we natuurlijk een band met Nederland. In een Facebookgroep voor Nederlanders in Italië maken zich veel mensen zorgen over het verloop van het virus in Nederland. Zien ze in Nederland niet wat er mis gaat in Italië, leren ze daar niet van? We schrijven intussen dag 11 met 500 nieuwe patiënten en 27 doden. Ook in ons dorp worden nu besmettingen gemeld. In Nederland staat de teller dan op 300 positief geteste personen en 3 doden. We houden hier nauwlettend de ontwikkelingen in de gaten en zien dat de rode zone wordt uitgebreid tot de heel Lombardije en Venetië. Dit betekent dat horecagelegenheden beperkt geopend mogen zijn en het vrij bewegen beperkt wordt. Het begint nu echt ernstig te worden, of was het dat al niet?"

"In de dagen erna blijft het aantal besmettingen en doden toenemen en op zondag 8 maart is het dan zover. Premier Conte kondigt aan dat heel Italië een rode zone wordt en er worden allerlei beperkende maatregelen opgelegd. Italië telt dan 7400 geregistreerde besmettingen en 366 doden en die aantallen nemen heel snel toe. In Nederland wordt Brabant aangewezen als bron van de coronabesmettingen. RIVM-baas Jaap van Dissel vindt de situatie in Brabant uniek omdat blijkt dat er daar veel meer mensen met luchtwegklachten en koorts zijn die na testen besmet zijn met corona dan in andere delen van het land. Wtf, denk ik opnieuw, zijn dat niet de kenmerken van een virus, dat het zich verspreidt? Hoeveel Brabanders zouden gisterenavond in het Ziggo Dome meegezongen hebben met André junior. Nederland, ik hou mijn hart vast."

"De volgende dag, maandag 9 maart, overheerst in Nederland het nieuws over Brabant. Het gaat niet op slot maar toch een beetje. De economie mag er tenslotte niet onder lijden, het werk moet doorgaan en ouders zitten niet te wachten op thuiszittende kinderen en ga zo maar door. Nederland moet stoppen met handjes geven, een verstrekkende maatregel … Hier in Italië, bijna 3 weken na de eerste besmetting, tikt de teller van patiënten de 9000 aan en staat de dodenteller op 463. Er gaan stemmen op om het dagelijkse leven nog meer te beperken. Het is, ondanks alle maatregelen, toch nog te vrijblijvend en de Italianen gebruiken deze ruimte om te doen wat ze altijd doen en daarmee blijft het virus zich verspreiden. De volgende dag staat de patiëntenteller boven de 10.000, liggen de ziekenhuizen overvol met coronapatiënten, vallen de mensen om bij bosjes, neemt het aantal ernstig zieken in de leeftijd vanaf 35 jaar enorm toe en staat de dodenteller al op 631."

"Inmiddels zit ik dan al bijna twee weken in vrijwillige quarantaine thuis en komt bij mij voor het eerst de gedachte op: zijn ze nu echt zo naïef in Nederland, waarom sluiten ze de ogen voor wat er gebeurt in Italië? Dan moeten ze het zelf maar weten. Wie niet horen wil moet maar voelen. Ongelooflijk dat die gedachte bij mij boven komt, ik heb zoveel dierbaren in Nederland, zo wil ik helemaal niet denken. Maar wat moet er nog gebeuren zodat Nederland nu echt maatregelen gaat nemen? Niet alleen geen handje meer geven maar echte maatregelen. Niet het advies aan de Brabanders om thuis te blijven maar de plicht voor heel Nederland om de deuren te sluiten en twee weken in quarantaine te gaan. In Italië waren we hier veel te laat mee."

"Het wordt woensdag 11 maart. De teller staat op 12.500 besmettingen en 827 doden en het is al lang duidelijk, die aantallen gaan nog veel verder toenemen. Intussen waarschuw ik op meerdere websites in Nederland voor wat er komen gaat en staat mijn telefoon roodgloeiend door berichten van Nederlanders die vragen wat er in Italië allemaal gebeurt. En dan komt de premier van Italië opnieuw met een bericht: Italië gaat volledig op slot. Alles moet dicht, behalve de eerste levensbehoeften. Iedereen die nog zonder geldige reden de weg opgaat, zal opgepakt worden, krijgt een bekeuring, wordt teruggestuurd naar huis."
"En donderdagmiddag volgt dan de persconferentie van premier Rutte. 'Hij gaat het zeggen', zeggen wij hier tegen elkaar, 'Nederland op slot gooien'. De afgelopen dagen is het aantal besmettingen toegenomen, terwijl iedereen weet dat die cijfers vertekend zijn. De GGD's testen tenslotte maar heel beperkt, zo valt te lezen op de website van het RIVM. Het aantal besmettingen is dus vele malen hoger en de regering zal een verdere verspreiding krachtig gaan inperken, verwachten en hopen we. Maar nee. Scholen blijven open, bijeenkomsten mogen doorgaan, zij het beperkt. Het dagelijkse leven moet zoveel mogelijk doorgaan en er wordt vooral een beroep gedaan op het gezonde verstand van iedereen. Zo deed Conte dat ook in Italië en daar hielp het totaal niet. En dat gaat ook niet werken in Nederland, weten we uit ervaring. We beseffen dat het virus vrij spel krijgt in Nederland. Hoe komen de specialisten erbij om te beweren dat kinderen het virus niet of nauwelijks kunnen overdragen? En stopt het virus bij groepen kleiner dan 100 personen? Vragen en nog meer vragen en daarnaast zijn we verdrietig en zwaar teleurgesteld."

"De maatregelen die aanvankelijk in Italië getroffen waren en veel verder gingen dan nu in Nederland, zijn onvoldoende gebleken. In het noorden waren de scholen al direct dicht maar de horeca bleef geopend, de markten gingen gewoon door, eigenlijk leefden we gewoon ons dagelijkse leven. Het aantal besmettingen bleef toenemen. In 24 uur kwamen er weer 2400 geïnfecteerden bij en overleden 266 mensen. En niet alleen bejaarden en zieken, ook mensen die tot twee dagen geleden gezond waren en een normaal leven leidden. Die middag overleed in Brescia iemand van 34. Dat is niet de eerste en zal helaas niet de laatste zijn. De teller staat nu op 18.000 geïnfecteerden en de dodenteller op bijna 1300. De ziekenhuizen in onze regio liggen overvol met coronapatiënten. In alle leeftijden. De meeste normale afdelingen zijn gesloten. Ook daar liggen patiënten die met het coronavirus zijn besmet. Er is inmiddels onvoldoende medische zorg. Zorgpersoneel zelf is ziek. Patiënten liggen als vissen op het droge naar zuurstof te happen, sterven op een vreselijke manier aan zware luchtwegaandoeningen, alleen, in achterkamertjes en voormalige magazijnen en wachtruimtes in ziekenhuizen. Of in tenten op pleinen, moederziel alleen. Het is echt verschrikkelijk hier en in Nederland wordt er gediscussieerd over het sluiten van scholen, trekt de horeca aan de bel omdat ze omzet missen en moet vooral het meeste gewoon doorgaan. En in Nederland stopt het virus blijkbaar wanneer je met maximaal 100 mensen bij elkaar bent of in de open lucht."
"Mensen, mensen, dit wordt nog veel erger. Stel geen vragen meer als 'mag ik mijn opa of oma nog bezoeken?' of 'kan ik nog wel uit eten gaan?'. Stop met dat soort vragen. Blijf thuis!"

Nico, wat vind je van de strengere maatregelen van de Nederlandse overheid sinds afgelopen donderdag?
"Ik vind de maatregelen die sinds 12 maart gelden absoluut onvoldoende. Was er geen vergelijkingsmateriaal, dan zou ik gedacht hebben: goede beslissingen, we moeten het virus een halt toeroepen. Maar er is voldoende vergelijkingsmateriaal. Nederland kan namelijk China maar met name Italië als voorbeeld nemen. Vanuit China kwam er in het begin maar weinig informatie naar buiten, maar duidelijk was wel dat men daar direct zeer strenge maatregelen nam om het virus te beteugelen. In Italië heeft men wel direct een rode zone ingesteld rondom de haard in Codogno, provincie Lodi, maar daar bleef het bij. Het gewone leven moest vooral doorgaan en daarmee kreeg het virus alle kansen om zich te verspreiden en een slachting aan te richten. In Lodi daalt sinds vrijdag het aantal nieuw geïnfecteerden, dat is dan 3 weken nadat daar een complete lockdown plaatsvond. Nederland moet een echte lockdown invoeren. Een bikkelharde maatregel die velen economisch zwaar zal treffen, maar absoluut noodzakelijk is."

Welke emoties gingen en gaan er door je hoofd?
"Ik was eerst boos, boos omdat Nederland zo laks reageert. Boos omdat ik de halsstarrige houding van Rutte niet snap. Ik ben teleurgesteld dat de Tweede Kamer hem blijkbaar niet op andere gedachten kon brengen. Ik ben verdrietig en angstig omdat ik weet wat er komen gaat en velen het leven zullen verliezen. Dit zal zo'n impact hebben op de levens van zovelen dat dit zo'n fase wordt waar we over 20 of 30 jaar nog over praten."

Is de vergelijking wel terecht? In Nederland is het aantal besmettingen vooralsnog veel lager, ook gerelateerd aan het inwoneraantal.
"Het is zeker vergelijkbaar. In Nederland wordt in verhouding nauwelijks getest onder de mensen met verschijnselen en mensen die contact hebben gehad met positief getesten. En toch loopt de grafiek zo op als in Italië. Bovendien: Nederland heeft acht dagen voorsprong, maar gebruikt die onbegrijpelijk niet voor ingrijpender maatregelen."

Zondagmiddag 15 maart zijn in Nederland de eerder genomen maatregelen verlengd van 31 maart tot 6 april en zijn er flinke aanvullende maatregelen afgekondigd: zo gaan alle scholen dicht (hbo en wo hadden de deuren al gesloten), evenals uitgaansgelegenheden en sportclubs. Tijdinks reactie: "Een ongelooflijk zware klap. Zowel economisch als mentaal. Maar het kan niet anders."