Bijzondere koninklijke onderscheiding tijdens de officiële opening muurPoëzie Zutphen-Warnsveld

ZUTPHEN - Op vrijdag 21 juni werd met de onthulling van het laatste gedicht de poëzieroute officieel geopend. Het betrof het gedicht van H.C. ten Berge dat in het handschrift van de schrijver in roestvrijstalen letters op de bastionmuur van de Bult van Ketjen is aangebracht. Aansluitend vond in de Burgerzaal een bijzondere onderscheiding plaats. Voor het eerst in de geschiedenis werd een inwoner van Zutphen benoemt tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Door Merel Hubatka

De RVS letters van het gedicht 'IJsselbrug in de ochtend' steken mooi af tegen de okerkleurige mossen op de donkere kademuur. De route bestaat uit achttien gedichten op karakteristieke gevels in Zutphen en Warnsveld. Initiatiefnemer is kunstenaar en dichter Henk Gombert. Hij enthousiasmeerde de Erfgoedadviesraad in de persoon van Agnes Koster-de Lange voor dit mooie project en ook oud-stadsdichter Eke Mannink dacht mee. Henk Gombert koos het merendeel van de gedichten. Die moesten uit de pen van dichters komen die een hechte band hebben of hadden met Zutphen of Warnsveld. Daarmee was er voldoende poëzie van hoge kwaliteit voorhanden. Grote namen als Paul Rodenko, J.C. Bloem, Ida Gerhardt en eerder genoemde H.C. ten Berge kwamen in aanmerking. Daarnaast oud-stadsdichters Ton Luijten, Eke Mannink, Tim Pardijs en Mas Papo en natuurlijk andere Zutphense dichters die hun sporen verdiend hebben zoals Henk Gombert zelf, Sander Grootendorst, Bashar Almashaan, Sabine Kars en Pieter Bas Kempe.

Het vinden van de juiste gevels, overhalen van bewoners achter die gevels en het juist aanbrengen van de poëzie ging niet altijd zonder slag of stoot en was een proces van jaren, maar op het resultaat mag de projectgroep muurPoëzie Zutphen-Warnsveld met recht trots zijn. De combinatie van de oude gevels en de handgeschilderde letters van letterschilder Dirk Aarnink vormen ware kunstwerken. Het is een bewuste keuze van de werkgroep dat de verf niet voor altijd intact hoeft te blijven. "Er zijn altijd weer nieuwe dichters en nieuwe dichtregels die een plek in de stad verdienen," aldus Gombert. "We verklaren de route op dit moment voltooid, maar uiteindelijk vervagen de letters door weer en wind en komt er vanzelf ruimte voor nieuwe poëzie."

Na de onthulling van het kunstwerk aan de IJsselkade vertrok het gezelschap voor een korte wandeling via enkele gerealiseerde projecten naar de Burgerzaal voor de boekpresentatie van 'muurPoëzie in Zutphen & Warnsveld', Diepenmaat Uitgeverij & Ontwerpbureau. Een fraai boek met daarin de adviesroute voor een poëtische wandeling, foto's van alle gedichten van Pascale Drent en per gedicht een boeiend achtergrondverhaal van Eke Mannink. Het trio Daybreak met één van de huidige stadsdichters als zangeres vulde de Burgerzaal met muziek, de projectgroepleden kwamen aan het woord en de aanwezigen glimlachten bij de romantische mededeling dat twee van de op gevels vereeuwigde dichters, Mas Papo en Sabine Kars, elkaar op diezelfde midzomerdag het jawoord zouden geven.

Burgemeester Annemieke Vermeulen gaf een bloemrijke speech die uitzonderlijk diep inging op de staat van dienst van schrijver H.C. ten Berge. Zij benadrukte de band tussen de stad Zutphen en de schrijver, beschreef zijn romans waarin de stad het decor vormde zoals 'Een Italiaan in Zutphen' en somde de imposante lijst prijzen op die H.C. ten Berge in zijn literaire carrière mocht ontvangen. De rijzige schrijver begon wat te schuiven op zijn stoel. Het kon geen toeval zijn dat de burgemeester zijn hele carrière belichtte.
Dat was het ook niet, want voor het eerst in de geschiedenis had het Zijne Koninklijke Hoogheid behaagd om een inwoner van Zutphen te benoemen tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De burgemeester speldde H.C. ten Berge de versierselen op. Deze toonde zich verbaasd over de verrassing, maar hij herstelde zich snel en losjes sprak hij een paar geestige woorden van dank.

Johannes Cornelis ten Berge
Dichter, prozaschrijver, vertaler en essayist Johannes Cornelis ten Berge (Alkmaar, 1938) heeft tot op heden 44 boeken gepubliceerd. Zijn debuut was de dichtbundel 'Poolsneeuw'. In 1967 richtte hij het literaire tijdschrift 'Raster' op, waarin vele schrijvers van naam debuteerden. H.C. ten Berge koestert een bijzondere interesse voor natuurvolkeren als de Inuit en de Azteken, die doorklinkt in zijn werk. Teloorgang van natuur en milieu vormt ook een terugkerend thema. De schrijver heeft een indrukwekkend aantal prijzen op zijn naam staan:

1964: Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor 'Journaal I, II en XII' (nu de Herman Gorterprijs)
1968: Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs voor 'Personages'
1971: Prozaprijs van de gemeente Amsterdam voor 'Een geval van verbeelding'
1972: Bijzondere prijs van de Jan Campert-stichting voor zijn leiding aan het tijdschrift Raster
1987: Multatuliprijs voor 'Het geheim van een opgewekt humeur'
1996: Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre
2003: A. Roland Holst-Penning voor zijn gehele oeuvre
2006: P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre
Zijn laatste roman 'Blauwbaards ontwaken' werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en op 21 juni 2019 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.