Zwaleman | De eerste mei

De eerste mei

Blij dat ik geen vogel ben, want dan had ik het de komende weken hartstikke druk gehad. Ik heb immers vroeger op de lagere school geleerd: In mei leggen alle vogels een ei. Een oud gezegde dat door mijn vader (een natuurkenner) werd aangevuld met: 'Behalve de kwartel en de griet, die leggen in de meimaand niet.'

Met dit gezegde werd natuurlijk bedoeld dat zo rond de eerste mei het broedseizoen begint. Gebaseerd op de waarnemingen die onze voorouders ooit in de natuur deden, maar inmiddels klopt het voor geen meter meer. Het voorjaar is tegenwoordig namelijk warmer en vroeger dan pakweg honderd jaar geleden. De cijfers van het KNMI laten dat zien. Maar ook als je alleen maar een beetje oplettend om je heen kijkt weet je, dat het oude gezegde door de feiten is achterhaald. Op de gracht van huize De Kamp in Neede zag ik op 21 maart, de eerste lentedag, al een paring (het leek trouwens meer op een verkrachting) van wilde eenden. Nou, na de daad wordt het ei snel gelegd, dat kan ik u verzekeren. En het was nog niet eens april toen in de nestkastjes in mijn tuin diverse koolmezenpaartjes een kraamkamer inrichtten.

Vogelonderzoekers hebben de afgelopen jaren ontdekt dat het leggen van een ei in mei inmiddels door nog maar vijf procent van alle vogelsoorten in praktijk wordt gebracht. Alle andere zijn dus vroeger. Sommige zelfs veel en veel vroeger, bijvoorbeeld de meerkoeten, grutto's en boomklevers. Wanneer precies zij hun eerste ei leggen is een beetje afhankelijk van hoe warm het voorjaar is. Maar ik maak me sterk dat in ieder geval al ruim voor deze eerste mei op tal van plekken jonge vogeltjes uit het ei zijn gekropen.

1 mei is inmiddels dus niet meer de dag waarop het broedseizoen begint, maar het is nog wel steeds de Dag van de Arbeid. Al is daar ook een beetje sleet op gekomen. Althans, we merken er in ons land niet zo gek veel meer van. Elders in de wereld is, zeker voor socialisten en sociaaldemocraten, 1 mei nog altijd een bijzondere dag. En in tal van landen is het ook officieel een vrije dag. Voor iedereen dus.
In mijn jeugd was 1 mei ook hier nog een bijzondere dag. Althans voor pakweg de helft van de bevolking van mijn geboorteplaats. Als kind uit een PvdA-gezin (ja, dat was ik) had je geluk, want je vierde twee dagen achter elkaar feest. Eerst Koninginnedag en dan een dag later 1 mei.
Ik weet ook nog precies, wanneer ik voor het laatst een 1 meiviering heb bijgewoond. Dat was in 1979, in de tijd dat ik nog jong en zeer overtuigd links was. (Een niet ongebruikelijke combinatie trouwens). Ik woonde in het 'rooie' Enschede, maar daar kreeg de plaatselijke PvdA-afdeling op 1 mei al geen zaaltje meer vol. Dat lukte in Neede nog wel. Als ik het me goed herinner was het zelfs in de sporthal, waar ik samen met een paar honderd gelijkgezinden (waarschijnlijk uit de hele Achterhoek opgetrommeld) de Internationale heb gezongen. Dat was trouwens meteen de laatste keer, daarna werd 1 mei in ons land praktisch niet meer gevierd en in ieder geval niet door mij. 1 mei werd een dag als alle andere. Nou ja, niet helemaal als alle andere. Nog steeds kun je op de eerste mei in de winkelstraten van Winterswijk over de koppen lopen. Maar dat komt door de Duitsers. Die hebben nog wel vrij!