VROUW: Ook Ank van der Moer heeft een straat

ZUTPHEN - Van de 36 vrouwennamen die aan de straten in een wijk in Leesten gegeven zijn, zijn er nog twee te bespreken: de Ank van der Moerstraat en C.A. Weersma van Duinstraat.

Ank van der Moer
Ank van der Moer wordt op 23 januari 1912 geboren in Amsterdam. 'Het is een zelfredster, zij heeft haar oogjes al open', zegt haar moeder over haar pasgeboren dochter. Haar vader is gezagvoerder bij de KNSM. Haar moeder speelt piano en houdt erg van toneel. Op haar tweede verhuist het ruimdenkende gezin naar Naarden en wordt Anks broertje Abraham geboren. Als ze vijf is, kan ze alles lezen wat los en vast zit. Ze leest haar moeder hele romans voor, wanneer die huishoudelijke klusjes doet. Ank heeft meer belangstelling voor zich uitgebreid uitdossen en gedichtjes voordragen dan voor huishoudelijk werk.

Als ze op het lyceum in Bussum meespeelt in een toneelstuk, weet ze met stellige zekerheid dat dit is wat ze wil gaan doen. In het tweede jaar blijft ze zitten en wil liever niet meer naar school. Haar moeder houdt haar thuis en zorgt voor particuliere lessen in Nederlands, Frans en Engels en ze leert Ank manieren en goed articuleren, iets wat haar later als actrice zeer goed van pas komt. Het romantische beeld dat ze van het vak heeft, wordt teniet gedaan op de Amsterdamse Toneelschool, waar blijkt dat het vooral heel hard werken is.

Er ontstaat een jarenlange romantische relatie met docent Cor Hermus. Met klasgenoot Wim Kan raakt ze bevriend en samen spelen ze tijdens het examenjaar in een eenakter. Ank slaagt in 1931 cum laude, als vierde leerling ooit. Meteen daarna debuteert ze als actrice bij het gezelschap van Eduard Verkade. In 1938 trouwt ze met journalist en schrijver Hajo de Boer, maar in 1941 scheiden ze alweer. Na een jaar trouwt Ank met Guus Oster, acteur, toneelregisseur, toneeldirecteur en producer (broer van presentator Fred Oster). Tijdens de oorlog blijft ze doorwerken en ontvangt ze zelfs de 'Tobie Goedewaagenprijs' van de door de Duitsers opgerichte Nederlandsche Kultuurkamer. Daarvoor wordt ze na de oorlog bestraft met een maand niet acteren. In haar huwelijksjaar wordt Ank zwanger en tot twee weken voor de bevalling staat ze op de planken. Hoogzwanger vertolkt ze de rol van Iphigeneia in de gelijknamige Griekse klassieker (later vereeuwigt schilder Carel Willink haar in een schilderij in dezelfde rol).

Eind 1942 wordt dochter Annemarie geboren, als enig kind. Annemarie verhuist naar pleegouders in Leusden en later in Amersfoort, omdat haar beide ouders te druk zijn met hun toneelbezigheden. In het weekend komt ze wel naar huis en vertoeft dan in de toneelsferen met haar ouders en hun collega's zoals Ko van Dijk. Het huwelijk strandt in 1953, maar slechts een jaar later treedt Ank opnieuw in het huwelijk, nu met acteur, regisseur en dramaturg Gerard Rekers. Annemarie trekt in 1959 weer bij haar moeder in en gaat naar het gymnasium in Amsterdam. Na korte tijd wordt ze naar een kostschool in Zwitserland gestuurd en later gaat ze in Engeland wonen. Wanneer ze weer terug in Nederland is, doet ze toelatingsexamen voor de toneelschool, waar ze les van haar moeder krijgt. Ank wordt vooral beroemd bij De Nederlandse Comedie, waar ze onder anderen samenspeelt met Ellen Vogel en Mary Dresselhuys. Ze speelt meestal hoofdrollen in klassieke tragedies van schrijvers als Tsjechov en Vondel, bij meerdere gezelschappen. Haar klassieke gelaatstrekken passen er perfect bij. Voor haar vertolking van Martha in Who's afraid of Virginia Woolf? krijgt ze de Theo d'Or, haar tweede onderscheiding. Ze ontvangt er talloze en wordt geridderd in de Orde van Oranje Nassau in 1978. Drie jaar later tijdens een feestelijk vijftigjarig jubileum gaat ze van Ridder naar Officier.

De niet te stoppen actrice blijkt ook nog schrijftalent te hebben en voor haar debuut "Waar is mijn dochter?", wordt ze beloond met een prijs. Woelige tijden brengen in de late zestiger jaren veel ophef in de maatschappij, ook in het traditionele toneelwezen dat door studenten van de Amsterdamse Toneelschool als erg elitair wordt gezien. Na een aantal incidenten die de geschiedenis ingaan als De Aktie Tomaat, kan De Nederlandse Comedie niet meer overeind blijven en ook van Anks carrière blijft niet veel meer over.

Toch blijft een comeback niet uit, ze kan het toneelspelen gewoon niet laten. In 1982 vertolkt ze een rol in De Jantjes. Het jaar daarop staat ze voor de zoveelste keer als Iphigeneia op het toneel. De laatste keer, want de volgende dag, 27 maart 1983, blaast ze haar laatste adem uit als ze een hartstilstand krijgt. De "koningin van het Leidseplein", zoals haar bijnaam luidt, wordt 71 jaar.

Dochter Annemarie schrijft later een aantal boeken over haar moeder. Zij maakte haar moeder als een van de weinigen mee in het gewone leven. Iets waar Ank eigenlijk niet zo goed raad mee wist, want zij leefde voor haar kunst. Annemarie begrijpt dat het talent van Ank zo groot was dat zij daarvoor koos en dat zij als dochter daardoor als kind in een wat vreemde situatie terechtkwam.

C.A. Weersma-van Duin
En dan is er nog een straat: C.A. Weersma-van Duinstraat. Over Cornelia Alida Weersma-van Duin, naar wie er alleen in Zutphen een straat werd vernoemd, is op het internet zo goed als niets te vinden. Alleen haar naam en het feit dat ze het eerste vrouwelijke Zutphense raadslid was geeft Google prijs, meer wil de zoekmachine niet over haar kwijt, zelfs niet haar geboorte- en sterfdatum. Dat verdient een zoektocht. Het verslag daarvan zal binnenkort op deze pagina te lezen zijn.

Bronnen: Wikipedia en eenlevenlangtheater.nl.