Corrie Haverkort uit Eefde. Foto: PR
Corrie Haverkort uit Eefde. Foto: PR

Filosofische blik op het samengestelde gezin

Algemeen

EEFDE - Al meer dan twintig jaar voert filosoof, auteur en docent Corrie Haverkort uit Eefde gesprekken met ouders, stiefouders en kinderen over scheiden, de komst van een nieuwe partner, het vormen van een nieuw gezin. Rechtvaardigheid en onrechtvaardigheid zijn thema's die tijdens die gesprekken telkens aan de oppervlakte komen. In haar onlangs uitgekomen boek Van Woede naar Redelijkheid vormt rechtvaardigheid de rode draad én de oplossing op de vraag hoe je een goed stiefgezin kunt vormen. Op dinsdag 27 november geeft Haverkort hierover om 19.30 uur een lezing in Dat Bolwerck tijdens de presentatie van haar nieuwste boek dat onder meer bij van Someren en Ten Bosch te koop is.

Door Meike Wesselink

Van Woede naar Redelijkheid is écht een boek voor ouders en stiefouders en voor professionals die actief zijn in de wereld van het scheiden, bemiddelen en coachen/begeleiden. Het boek benadert de praktijk vanuit de filosofie. Het vormen van een samengesteld gezin vraagt veel. Je moet je emoties, je angsten en je eigen ideeën overstijgen. Met het vormen van een nieuw gezin worden twee verschillende culturen bij elkaar gebracht. Maar wat is dan precies een cultuur vraag Haverkort zich af en hoe gaat iets dergelijks in zijn werk op grotere schaal? Waar leven culturen vreedzaam naast elkaar en wanneer ontstaat segregatie? Haverkort legt haar vragen voor aan filosofen als Aristoteles, Martha Nussbaum en Peter Slotendijk en vindt op die manier antwoorden, toegespitst op de praktijk.

Corrie Haverkort is een autoriteit als het gaat om samengestelde gezinnen. Zelf ging ze dertig jaar geleden het avontuur aan met haar kinderen en haar nieuwe partner. Kennis of literatuur over scheiden en het vormen van een nieuw gezin was er nog niet. "Er werd zelfs gedacht dat gezinnen grofweg hetzelfde waren. Inmiddels begrijpen we dat er echt wel onderscheid gemaakt mag worden tussen de eigen kinderen en de stiefkinderen. Dat wil niet zeggen dat je de kinderen niet gelijkwaardig hoeft te behandelen, maar er is gewoon een wezenlijk verschil tussen een bloedband en een stiefband. Kinderen willen zelf ook exclusief zijn voor de eigen ouder, daar is niets mis mee."

In 2012 bracht Haverkort samen met advocaat en mediator Aleide Hendrikse-Voogt en pedagoog Marlijn Kooistra-Populier het boek Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? uit. Samengesteld voor professionals, maar nog veel meer voor ouders zelf. Lezingen over het boek werden goed bezocht en inmiddels is er al een derde druk van het boek verschenen. Maar liefst zestig procent van de samengestelde gezinnen valt weer uit elkaar; het thema leeft dus. Haverkort en Kooistra-Populier ontwikkelden naar aanleiding van het boek een driedaagse masterclass voor professionals. Het stiefouderschapsplan dat in het boek is opgenomen, is een stappenplan dat (nog steeds) veel wordt toegepast. Partners leggen hierin afspraken en wensen voor het nieuwe gezin vast. Ouders worden zich bewust van het feit dat samenwonen niet alleen een commitment van de partners, maar net zoveel van de kinderen moet zijn.

"Gezinnen hebben hun eigen cultuur. Die wordt niet bepaald door de regels die er in een huishouden gelden, maar door de sfeer en de waarden die er heersen. Die maken namelijk wie jij bent en waar je je thuis voelt. Kinderen moeten wennen aan die verschillende sferen en dat is echt niet gemakkelijk. Voor het eerst hebben we grondig onderzoek kunnen doen naar de effecten van scheiden, een nieuwe partner en het vormen van een samengesteld gezin op kinderen. De kinderen van toen zijn nu volwassen. Mijn nieuwste boek is een filosofische onderbouwing van twintig jaar onderzoek."

"Als je twee bedrijven wilt samenvoegen, dan is het heel belangrijk om de kern van de bedrijven goed te begrijpen. Zoiets vraagt jaren onderzoek. Stukje bij beetje wordt een bedrijf bij elkaar gevoegd. Het vormen van een samengesteld gezin kun je daarmee vergelijken. Daarom moet je goed begrijpen hoe de cultuur van een gezin (huishouden) in elkaar steekt. Het vraagt tijd om elkaar te leren kennen. In plaats van met zijn allen drie weken op vakantie te gaan, kun je er in voor kiezen om eerst een dag naar de speeltuin te gaan. Laat kinderen in een vrije setting tot elkaar komen. Zie hoe jij reageert op situaties en hoe jouw partner dat doet. Leer elkaar te begrijpen, dan kun je ook samen bouwen aan een toekomstvisie. Omdat ouders niet weten hoe ze het moeten doen, passen ze iets dergelijks in de praktijk vaak niet toe. Met als gevolg dat meer dan de helft van de nieuwe relaties weer uit elkaar gaat. Partners worden verliefd en willen graag samenwonen, maar het is wel heel heftig als kinderen tot twee keer toe een scheiding moeten meemaken. Helaas is het de praktijk die de romantiek vaak wegneemt. Een weloverwogen stiefouderplan zorgt ervoor dat de romantiek juist in stand blijft."

"Dat is niet eerlijk", is een opmerking die Haverkort veel voorbij heeft horen komen in haar gesprekken met partners, ouders en kinderen. "Het is niet eerlijk dat jij meer geld uitgeeft aan jouw kind", of: "Het is niet eerlijk dat jij dit eerst met jouw ex-partner bespreekt." Goed samenleven of samenwerken is onmogelijk als iemand het gevoel heeft dat hem of haar onrecht is aangedaan. "Het gevoel van onrecht moet je dan echt samen gaan uitzoeken. Je moet bereid zijn de ander écht te willen horen en volgen. Waarom voel je je tekort gedaan? Als je daar met elkaar over in gesprek gaat, dan ben je al bezig om emoties om te zetten in erkenning en recht doen aan elkaar."

Zelf latte Haverkort zeven jaar voor ze ging samenwonen en toen ze samen met haar partner een huis kocht, hield hij zijn woning nog een tijdje aan. Zij had haar leven met haar kinderen en hij kwam er langzaam maar zeker een paar dagen bij. "Een vaderrol heeft hij nooit ingenomen. Zijn rol was ondersteunend. Hij nam de kinderen niets af, maar gaf ze juist iets extra's. Als psychotherapeut beschikte hij ook over die skills. We hebben daar veel aan gehad, maar we wilden het ook zorgvuldig doen."

Haverkort is naast filosoof, auteur en docent ook kunstenaar. In haar werk dat onder andere in de Fundatie is tentoongesteld, speelt gezin, familie of bloedband ook vaak een rol. "Maar ik wissel het af. Vaak ben ik lange tijd bezig met één project. Ik ben twee jaar met het boek bezig geweest, straks heb ik wel weer tijd voor schilderen."

Voor de lezing in Dat Bolwerck (entree: 7,50 euro), kunt je je aanmelden via vincent@datbolwerck.nl

Wil je graag meer weten over je nieuwe gezin, zoek je een stiefplan-coach in jouw buurt of wil je zelf samengestelde gezinnen gaan begeleiden? Zie Masterclass Stiefplan-coach: www.popelieropleidingen.nl

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant