Column Paul Bombeld - Ouderwetse telefoon

Ouderwetse telefoon

Thuis op het kastje in de gang staat een telefoon. Een zwart bakelieten gevaarte met zo'n ouderwetse draaischijf. Als u jonger bent dan 40 jaar kunt u zich zo'n apparaat waarschijnlijk nauwelijks herinneren. Maar vroeger waren we daar zeer tevreden mee.
De oudste telefoon die ik mij herinner hing thuis aan de muur. Precies op een stukje muur tussen de kruidenierswinkel van mijn ouders en de woonkamer. Muurvast, niemand kon meer dan een meter met de hoorn lopen. Op de plek waar het praatdraadje binnenkwam was het stervenskoud. Een lang telefoongesprek lieten we dan ook wel uit ons hoofd.

De afgelopen decennia hebben we met z'n allen heel wat telefoon-stappen moeten maken om in het moderne tijdperk te belanden. Eerst kwam er een lichter exemplaar van grijs kunststof met een draaischijf. En even later toestellen met druktoetsen in verschillende hele moderne kleurtjes. Het werd opeens heel spannend toen het draadje tussen de hoorn en het toestel ging verdwijnen. Plotseling hadden we bewegingsruimte en namen we de hoorn moeiteloos mee van de gang naar de kamer of desgewenst de keuken. En geleidelijk rolden we van de huistelefoon massaal in het moderne digitale tijdperk. Eerst nog met een mobieltje waarmee we hoofdzakelijk belden, maar tegenwoordig met een minicomputer waarmee je heel veel kunt, zelfs nog een telefoongesprek voeren.
En na tientallen jaren vooruitgang zag ik opeens zo'n ouderwetse bakelieten telefoon bij het antiekwinkeltje naast de Aanleg in Almen. Voor minder dan tien euro wisselde het van eigenaar. Ik heb Jan er nog na laten kijken. Deze technicus, die als laatste werkgever PTT Telecom had, vond het een interessant apparaat. Maar op het huidige moderne net, zal hij niet meer werken.

Bij thuiskomst keek de hippe dochter smalend naar mijn aankoop. 'Pap, wat moet je met zo'n oud ding?' Maar ik liet mij niet van mijn stuk brengen en wees naar het toestel. Hoe werkt zo'n ding eigenlijk? En daar had ze niet van terug. Tja, hoe werkt zo'n telefoon met draaischijf? Dat ze de hoorn moest oppakken was gelukkig snel duidelijk. Vreemd was het wel dat daar een draadje aanzat. Ze drukte met haar vingers in de gaatjes. Daar stonden wel nummers, maar daar zaten geen knopjes onder. Met een vragende blik keek ze opzij. Papa hielp: 'Zou het kunnen zijn dat je met zo'n ronde schijf kunt draaien?' Ah, dat was de oplossing. Maar als je dat nog nooit gedaan hebt weet je ook niet dat je moet draaien tot aan het palletje. En dan de schijf loslaten tot deze terug is in de ruststand. En dan kies je het volgende cijfertje. Er ging een wereld voor onze tiener open. Een bakelieten telefoon met een draaischijf. Tja, hoe werkt zo'n ding eigenlijk?